Morgunblaðið - 16.06.2018, Qupperneq 25

25
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. JÚNÍ 2018
Hvatning Air Iceland Connect hefur merkt þrjár flugvélar með HÚH! og eina með Áfram Ísland í tilefni af HM.
Árni Sæberg
Hafrannsóknastofn-
un kynnti á dögunum
úttekt á ástandi fiski-
stofna við Ísland og
ráðgjöf fyrir næsta
fiskveiðiár, sem hefst
1. september. Þetta
gengur í daglegu tali
undir heitinu „veiði-
ráðgjöf Hafró“. Henn-
ar er beðið með nokk-
urri eftirvæntingu,
enda sjávarútvegur ein
helsta undirstaða efnahagslegrar
velsældar þjóðarinnar. Lífríki sjáv-
ar skiptir okkur Íslendinga því
meira máli en flestar aðrar þjóðir.
Almennt má segja að niðurstöð-
urnar í úttekt Hafró séu nokkuð já-
kvæðar. Ýmsir mikilvægir fiski-
stofnar eru í ágætis standi en aðrir
stofnar koma ekki eins vel út. Við
mat á því hvernig nýtingu á þeim
verði best háttað leikur Hafrann-
sóknastofnun lykilhlutverk og einn-
ig þeir sem auðlindina nýta; íslensk-
ur sjávarútvegur.
Samstarf útgerða og
Hafró hefur í áranna
rás skilað verðmætum
upplýsingum um
ástand fiskistofna og
aðstæður í hafinu. Við
rannsóknir á hafi úti
veltur mikið á þeim
tækjabúnaði sem
Hafró hefur til um-
ráða, skip þar með tal-
in. Rannsóknarskipið
Árni Friðriksson er
„nýja“ skipið í flota
Hafró, en það kom til
landsins um mitt ár 2000 og nálgast
því tugina tvo. Á þeim tíma hefur
æði margt gerst, bæði í hafinu
sjálfu og ekki síður hefur ný kyn-
slóð rannsóknartækja komið til sög-
unnar sem nauðsynlegt er að ráða
yfir við nútíma hafrannsóknir.
Forstjóri Hafró sendi á vordög-
um minnisblað til atvinnuvega-
nefndar Alþingis í framhaldi af
fundi um fjármálaáætlun rík-
isstjórnarinnar. Þar bendir forstjór-
inn réttilega á að tekist hafi að gera
nýtingu á helstu fiskistofnum sjálf-
bæra, en nú verði að huga að rann-
sóknum á breytingum í hafinu og
grunnrannsóknum á lífríki „...til að
skilja betur vistkerfi þess [hafsins]
og hvað ræður afkomu helstu nytja-
stofna“.
Í stjórnarsáttmála ríkisstjórn-
arflokkanna stendur: „Hafrann-
sóknir gegna lykilhlutverki fyrir
sjálfbæra auðlindanýtingu og þær
þarf að efla.“ Ekki er annað að sjá
en hugur forstjóra Hafró og for-
ystumanna þjóðarinnar standi til
hins sama. Svo virðist þó ekki vera í
reynd og er það miður. Raunar var
fullyrt árið 2013 að nýtt rannsókn-
arskip væri við sjónarrönd og
byggðist sú fyrirætlan á niðurstöðu
nefndar frá árinu 2010. Tímans hjól
veltur hins vegar fram og ekkert
verður yngra með árunum. Rann-
sóknarskipið Bjarni Sæmundsson
er komið að fótum fram, einangrað
með asbesti og tímaspursmál hve-
nær einfaldlega þarf að leggja því
fyrir fullt og fast. Nýtt sambærilegt
skip kostar um 3,5 milljarða króna.
Á þeim tíma sem Árni Frið-
riksson hefur þjónað hafrann-
sóknum hefur verið flutt út sjáv-
arfang fyrir um 3.500 milljarða
króna. Nýtt sambærilegt hafrann-
sóknarskip kostar innan við 5 millj-
arða króna, eða 1/700 af þessu út-
flutningsverðmæti. Þegar einnig er
haft í huga að á undanförnum tíu
árum hefur sjávarútvegurinn greitt
um 60 milljarða króna í veiðigjald,
sem meðal annars er ætlað að
standa undir hafrannsóknum, þá
virðist einboðið að hefja nú þegar –
og þó fyrr hefði verið – undirbúning
að kaupum á nýju skipi, einu eða
fleiri. Segir svo í 2. gr. laga um
veiðigjöld: „Veiðigjöld eru lögð á í
þeim tilgangi að mæta kostnaði rík-
isins við rannsóknir, stjórn, eftirlit
og umsjón með fiskveiðum og fisk-
vinnslu ...“. Þótt ekki sé með sann-
girni hægt að segja að veiðigjald sé
markaður tekjustofn, það er að
segja, að gjaldið eigi eingöngu að
nota til ákveðinna hluta, þá fer það
nú býsna nærri.
Þjóð sem reisir lífsafkomu sína að
verulegu leyti á sjávarútvegi og litið
er til á alþjóðlegum vettvangi, þeg-
ar málefni hafsins eru annars vegar,
getur ekki verið þekkt að því að
halda úti gömlum og úreltum rann-
sóknarskipum. Það verður að hefja
endurnýjun á skipakosti Hafró svo
hægt sé að sinna hafrannsóknum
þannig að sæmilegur bragur sé á.
Eftir Heiðrúnu Lind
Marteinsdóttur » Á þeim tíma sem
Árni Friðriksson
hefur þjónað hafrann-
sóknum hefur verið flutt
út sjávarfang fyrir um
3.500 milljarða króna.
Nýtt sambærilegt haf-
rannsóknarskip kostar
innan við 5 milljarða
króna, eða 1/700 af
þessu útflutnings-
verðmæti.
Heiðrún Lind
Marteinsdóttir
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi.
Ráðgjöf og rannsóknarskip
„Það er kveikt á
sjónvarpinu. Má ekki
bjóða þér upp að
horfa?“ spurði bisk-
upsfrúin í Visby á
Gotlandi kvöld eitt í
júní fyrir tveimur ár-
um. Ég var stödd þar
á norrænum bisk-
upafundi og leikur
Íslands og Englands
stóð yfir og var sýnd-
ur í sænska sjón-
varpinu. Ég afþakkaði hið góða
boð því ég hafði ekki ró í mér til
að fylgjast með leiknum. Svo
unnu Íslendingar leikinn eins og
kunnugt er og allir biskupar
Norðurlandanna klöppuðu og
hrópuðu húið sem þeir voru bún-
ir að læra. Nú erum við allir Ís-
lendingar sögðu þeir. Ég horfði
svo á leikinn þegar ég kom heim
og dáðist að þessum snillingum
og hugsaði til foreldra þeirra og
fjölskyldu sem höfðu stutt þá frá
því þeir voru litlir drengir.
Hjálpað þeim að safna dósum og
selja harðfisk og lakkrís, lagt
snemma af stað yfir heiðar,
keyrt firði út og inn, skutlað á
flugvöllinn, sofið á hörðum gólf-
um skóla og félagsheimila, allt til
að hjálpa þeim að gera það sem
þeim fannst skemmtilegast, að
spila fótbolta, og efla þá fé-
lagslega til að vera færari um að
takast á við áskoranir lífsins og
eignast vini fyrir lífstíð.
Og nú eru þeir aftur á faralds-
fæti, strákarnir okkar, og er för-
inni heitið alla leið til Rússlands.
Þjóðin fylgist stolt með og sam-
hugurinn sem í liði þeirra býr yf-
irfærist á þjóðina alla og gleðin
brýst út þegar vel gengur. Þjóð-
in hefur margsinnis sýnt að hún
kann að standa saman á stundum
gleði og sorgar. Þá erum við sem
einn maður og finnum til samlíð-
unar með samferðafólki okkar.
Ég var á þjóðhátíðarsamkomu
í Mountain í Norður-Dakóta-ríki
fyrir nokkrum árum. Þar var
saman komið fólk af íslenskum
ættum og að vanda var þjóðsöng-
urinn sunginn, Ó, Guð vors
lands, ó lands vors Guð. Mér
varð starsýnt á gamla konu á tí-
ræðisaldri sem var með íslenskt
blóð í æðum þótt aldrei hafi hún
búið á Íslandi. Hún söng með
skæru sópranröddinni sinni
þjóðsönginn af mik-
illi innlifun og hafði
lagt hönd sína á
brjóstið. Úr andliti
hennar skein hlýja
og gleði, stolt og
virðing. Önnur kona
sagði mér að hún
væri hundrað pró-
sent Íslendingur þó
að hún væri fædd og
uppalin þar vestur
frá. Við eigum fallegt
og gjöfult land og
það sem mikils er
vert, við erum sjálfstæð þjóð í
friðsömu landi. Þó að við séum
fámenn á mælikvarða heimsins
erum við nógu öflug til að eiga
eitt besta fótboltalið í heimi. Þó
að við séum fámenn þjóð eigum
við nóg til að gefa. Við getum ver-
ið þakklát fyrir að fá að búa hér
og stolt af því að vera Íslend-
ingar. Þau sem fyrr voru uppi
lögðu hart að sér þegar þau unnu
að því að á Íslandi væri fullvalda
ríki og síðar lýðveldi.
„Vitið þið ekki að þeir sem
keppa á íþróttavelli hlaupa að
sönnu allir en einn fær sig-
urlaunin? Hlaupið þannig að þið
fáið sigurlaun. Sérhver sem tek-
ur þátt í kappleikjum leggur hart
að sér. Þeir sem keppa gera það
til þess að hljóta forgengilegan
sigursveig en við óforgengilegan.
Þess vegna hleyp ég ekki stefnu-
laust. Ég berst eins og hnefa-
leikamaður sem engin vindhögg
slær. Ég aga líkama minn og geri
hann að þræli mínum til þess að
ég, sem hef prédikað fyrir öðr-
um, skuli ekki reynast óhæfur,“
segir Páll postuli í fyrra bréfi
sínu til Korintumanna.
Ég óska strákunum okkar
góðs gengis í Rússlandi og lands-
mönnum öllum nær og fjær gleði-
legrar hátíðar 17. júní.
Eftir Agnesi M.
Sigurðardóttur
»Þó að við séum fá-
menn á mæli-
kvarða heimsins erum
við nógu öflug til að
eiga eitt besta fótbolta-
lið í heimi. Þó að við
séum fámenn þjóð eig-
um við nóg til að gefa.
Agnes M.
Sigurðardóttir
Höfundur er biskup Íslands.
Fyrirmyndir sjálf-
stæðrar þjóðar