Morgunblaðið - 17.08.2018, Síða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. ÁGÚST 2018
Með sjálfbærni að leiðarljósi
Finnsk innanhússhönnun
02.03–02.09.2018 www.norraenahusid.is
Innblásið af Aalto
Jón Birgir Eiríksson
jbe@mbl.is
Spennandi tímar eru framundan hjá
sjö lundum sem eiga heimili í Sæ-
heimum, fiska- og náttúrugripasafni
Vestmannaeyja, en þeir munu næsta
vor fá til afnota nýja og stærri sund-
laug í nýju safni í gömlu Fiskiðjunni
í Vestmannaeyjum. Merlin Enterta-
inment, fyrirtæki sem átt hefur í
samstarfi við Vestmannaeyjabæ um
athvarf fyrir tvö smáhveli, mjaldra, í
bænum mun á næsta ári taka yfir
rekstur Sæheima og reka safn í nýju
húsnæði í gömlu Fiskiðjunni.
Margrét Lilja Magnúsdóttir,
safnstjóri Sæheima, segir að aðstaða
safnsins til fuglabjörgunar muni
stórbatna við flutningana.
Algengasta ástæðan fyrir því að
lundar fá ævilangt athvarf í Sæ-
heimum er að þeir hafi misst hæfi-
leikann til að halda vatni frá líkama
sínum með náttúrulegri fitu. Séu
þeir ekki færir um þetta innan til-
tekins tíma má ekki sleppa þeim aft-
ur út í náttúruna. „Við höfum mjög
lítinn glugga og reynum að koma öll-
um út fyrir þann tíma ef mögulegt
er,“ segir Margrét Lilja, en þús-
undir pysja hafa komið á safnið síð-
ustu ár. „Gestir okkar hafa mjög
gaman af lundunum. Við nýtum
tækifærið og notum þá sem fræðslu-
efni, t.d. um að hlýnun jarðar hafi
áhrif á lundastofninn og valdi fækk-
un. Við komum alls kyns fróðleik
áleiðis með þeim,“ segir Margrét
Lilja, en hún segir að lundarnir séu
eins ólíkir og þeir eru margir. Hæg-
ur leikur sé að þekkja þá í sundur.
Forvitnir og uppátækjasamir
„Þeir eru skemmtilegir, mjög
uppátækjasamir og forvitnir, sér-
staklega fyrstu árin. Þeir hlaupa hér
um allt á eftir flugum, reimum og
öllu mögulegu öðru,“ segir hún, en
lundinn Sigurbjörg er t.d. ákveðin
og kann vel við sig ofan á höfði
starfsfólks safnsins og Hafdís hefur
gaman af því að skemmta gestum í
fuglasal safnsins. Lundarnir eru þó
misgæfir og fá frelsi til að athafna
sig á safninu. „Sumir vilja helst vera
hjá okkur, en aðrir vilja vera í friði
og fá það.“
Lundarnir hafa til afnota laug
með um sjö tonnum af sjó, en á nýj-
um stað fá þeir betri aðstöðu. „Þar
fá þeir allavega tíu sinnum stærri
sundlaug. Aðstæðurnar munu breyt-
ast mikið, bæði fyrir lunda og starfs-
fólk,“ segir Margrét Lilja. „Þarna
verður fuglabjörgunarmiðstöð og
við fáum gjörólíkar og betri að-
stæður t.d. til að sjá um olíublauta
fugla. „Við erum mjög spennt og
lundarnir væru það líka ef þeir vissu
af þessu,“ segir hún, en fram-
kvæmdir eru hafnar við byggingu
laugar fyrir mjaldrana þar sem þeir
fara í sóttkví við komuna til Eyja.
Síðan er markmiðið að þeir fái at-
hvarf í Klettsvík.
Tóti, heimsþekktur lundi á
safninu, féll frá 30. júlí sl. eftir við-
burðaríka ævi. Tóku margir dauða
hans mjög nærri sér, en Tóti var
einna þekktastur fyrir að hafa
klæðst sérsniðnum fótboltatreyjum
við hátíðleg tilefni. Var hann nefnd-
ur í höfuðið á Þórarni Inga Valdi-
marssyni, leikmanni ÍBV. Fólk frá
öllum heimshornum hefur vottað
samúð á Facebook-síðu Sæheima og
birt myndir af sér með Tóta.
„Hann var heimsfrægur. Gest-
irnir okkar skrifuðu um hann á Trip
Advisor, en við auglýstum ekki neitt
þannig lagað. Í sumar kom heim-
þekktur ljósmyndari frá Ástralíu
sérstaklega hingað til að taka af
honum myndir,“ segir hún. Henni
finnst ólíklegt að skarð Tóta verði
fyllt. „Við erum auðvitað með aðrar
skemmtilegar týpur, en það er eng-
inn eins og Tóti,“ segir hún.
Lundarnir fá stærri laug
Fjör Tóti og Hafdís, lundar í Sæheimum á góðri stundu með gestum safnsins. Bæði kunnu þau vel við sig meðal
fólks. Tóti hefur nú kvatt þennan heim, en Hafdís og sex aðrir lundar eru í Sæheimum.
 Merlin tekur við rekstrinum  Enginn fyllir skarð Tóta
Ljósmynd/Kristján Egilsson
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
Aldrei hafa fleiri stundað sérnám í
heimilislækningum á Íslandi en 47
læknar eru nú í slíku námi. 12 sér-
fræðingar í heimilislækningum hafa
útskrifast á s.l. tveimur árum. Á ára-
bilinu 2004 til 2014 útskrifuðust ein-
ungis tveir til þrír heimilislæknar á
ári að sögn Elínborgar Bárðardótt-
ur, kennslustjóra í sérnámi í heim-
ilislækningum.
Elínborg segir að heimilislækn-
ingar hafi orðið til á Íslandi í kring-
um 1970 en skipulagt nám í heim-
ilislækningum hafi ekki komið til
fyrr en um árið 2000.
„Heimilislæknar á Íslandi þurfa
að hafa lokið grunnnámi og tekið eitt
kandídatsár til þess að komast í sér-
nám í heimilislækningum en það
nám tekur fimm ár,“ segir Elínborg
og bætir við að árið 2011 hafi verið
hálfgert kreppuástand. Þá hafi verið
ákveðið að setja aukið fjármagn til
kennslu í heimilislækningum og
fjölga plássum í sérnáminu með það
að markmiði að úrskrifa 10 sérfræð-
inga í heimilislækningum á hverju
ári.
„Það markmið virðist vera að
ganga upp en það mun ekki duga
miðað við fólksfjölgun, ferðamenn og
innflytjendur. Við höfum fengið lof-
orð frá heilbrigðisráðuneytinu um
fjármagn til heilsugæslustöðvanna
vegna menntunar heilsugæslulækna
en stór hluti launagreiðslna til þeirra
kemur frá heilugæslustöðvunum.
Við erum einnig komin í samband við
erlenda aðila um samstarf,“ segir El-
ínborg. Að sögn hennar skiptist
námið í fræðilegan hluta þar sem
hópkennsla fer fram í hverri viku og
starfsnám.
Ílendast á landsbyggðinni
„Það eru tveir námshópar á höf-
uðborgarsvæðinu og einn á Akur-
eyri. Elínborg telur það gleðilega
þróun að nemendum fjölgi á lands-
byggðinni þar sem tilhneigingin sé
að læknar sem fari í starfsnám á
landsbyggðinni ílendist þar,“ segir
Elínborg og bætir við að á hverri
heilsugæslustöð liggi mikil þekking
og fræðsla. Á höfuðborgarsvæðinu
séu að jafnaði tveir námslæknar í
heimilislækningum á hverri stöð og
vel sé fylgst með störfum þeirra.
„Ég tel að betri kynning á starf-
semi sem fram fer á heilsugæslunni
og eðli heimilislækninga geri það að
verkum að fleiri hafi áhuga á að
starfa þar. Áður fyrr leituðu útskrif-
aðir læknar meira í störf á sjúkra-
húsum og kynntu sér lítið sem ekk-
ert heilsugæslustöðvarnar. Það má
einnig segja að á heilsugæslustöðv-
unum séu verkefnin fjölbreyttari og
læknar í meiri tengslum út í sam-
félaginu, sem þeir upplifa jákvætt,“
segir Elínborg og bætir við að vakta-
vinna sé mun minni a.m.k á höfuð-
borgarsvæðinu og geti því hentað
betur fyrir fjölskyldufólk.
„Samfélagið er að átta sig á því að
það sé þjóðhagslega hagkvæmt fyrir
land og þjóð að nýta þjónustu og
þekkingu sem er á heilsugæslustöðv-
um,“ segir Elínborg og bætir við að í
sumum löndum sé ekki boðið upp á
heimilislækningar og þeim sam-
félögum farnist verr.
Metfjöldi í námi í heimilislækningum
 47 læknar í sérnámi í heimilislækningum  12 heimilislæknar útskrifaðir á sl. tveimur árum  Sér-
nám fimm ár að loknu grunnnámi og kandídatsári  Heimilislækningar þjóðhagslega hagkvæmar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Lækningar Vinsældir sérnáms í
heimilislækningum hafa aukist.
Á Grikklandi eru 6,3 læknar
starfandi á hverja 1.000 íbúa, en
meðaltal OECD- ríkjanna er 3,4
læknar á 1.000 íbúa. Á Íslandi
voru 3,8 læknar starfandi á
hverja 1.000 íbúa árið 2015.
Þetta kemur fram í svari Svan-
dísar Svavarsdóttur heilbrigðis-
ráðherra við fyrirspurn Ólafs Ís-
leifssonar um heimilislækna á
Íslandi og ráðningar heilsu-
gæslulækna á landsbyggðinni. Í
svarinu kemur fram að á Norður-
löndunum hafi fjöldi íbúa á hvern
heimilislækni verið mestur á Ís-
landi, 1.732, en minnstur í Nor-
egi, 795 á hvern heimilislækni.
1.732 á hvern
heimilislækni
LÆKNATÖLFRÆÐI
Með mikilli lækkun tyrknesku lírunn-
ar kann ferðamannastraumur til Tyrk-
lands að aukast. Það bætist við vax-
andi vinsældir landa fyrir botni
Miðjarðarhafs sem hafa liðið fyrir óróa
síðustu ára.
Gunnar Már Sigurfinnsson, fram-
kvæmdastjóri sölu- og markaðssviðs
Icelandair, segir neikvæð áhrif arab-
íska vorsins að ganga til baka. Þá
skipti veiking gjaldmiðlanna líka máli.
„Síðustu misseri hefur kviknað
áhugi á svæðum sem fóru af kortinu
fyrir nokkrum árum. Í kjölfar hryðju-
verka og arabíska vorsins var óróa-
samt í mörgum löndum fyrir botni
Miðjarðarhafs. Fólk hætti því að
ferðast þangað. Þar má nefna Jórd-
aníu, Marokkó og fleiri lönd sem liðu
mjög fyrir þessa breytingu sem varð í
heiminum. Túnis er líka gott dæmi.“
Fóru ekki til Egyptalands
Gunnar segir ferðaþjónustuna í
Egyptalandi líka hafa farið í öldudal í
svolítinn tíma.
„Vestur-Evrópubúar fóru ekki
þangað. Þá opnaðist tækifæri fyrir
lönd eins og Ísland og Írland og fleiri
lönd í Skandinavíu. Straumur ferða-
manna þangað jókst. Við höfum notið
góðs af því. Nú heyrum við hins vegar
fréttir af því að eftirspurnin sé að
aukast mikið í löndum á borð við
Jórdaníu og Marokkó. Ferðamenn
fara meira þangað. Það er enda ekki
álitið eins hættulegt og áður. Þegar
ógn steðjar að minnkar heimurinn.
Þótt þessi lönd séu vissulega ólík Ís-
landi er markhópurinn sem sækir
þau heim í mörgum tilfellum sá sami
og sækir Ísland heim. Þetta er fólk
sem er að sækjast eftir upplifun og
einstökum stöðum sem hafa upp á
eitthvað sérstakt að bjóða, líkt og ís-
lenska náttúran hefur getið sér gott
orð fyrir.“ baldura@mbl.is
Ferðamenn
horfa nú í suður
 Hrun tyrknesku lírunnar hefur áhrif
Morgunblaðið/Eggert
Ferðaþjónusta Farþegar bíða eftir
flugi á Keflavíkurflugvelli.