Breiðfirðingur - 01.04.2001, Qupperneq 50

Einar G. Pétursson
Gamlar heimildir
um fjallskil í Dölum
1. Reglugjörðfrá 1809 með fáeinum athugasemdum
Fyrir nokkrum árum samdi ég ritgerð sem nefnist „Eyðibyggðin
á Flekkudal" og var hún hluti af Afmælisriti Búnaðarfélags
Fellsstrandarhrepps, sem kom út 1992. Fjórði töluliður í fyrr-
nefndri ritgerð nefndist „Réttin á Flekkudal og fjallskil." Þá
hafði ég komist á snoðir um að 20. maí 1809 hefði Stefán
Stephensen, amtmaður Vesturamtsins, gefið út „Reglugjörð
fyri Dalasýslu um grenjaleitir, dýraveiðir og geldfjárrekstur á
afrétt og dali.“ Samkvæmt Dóma- og þingbók Dalasýslu var
hún lesin upp á þingstöðum í sýslunni það sama ár. Þrátt fyrir
nokkuð mikla leit í skjölum Vesturamtsins í Þjóðskjalasafni
tókst mér þá ekki að finna reglugjörðina. Vorið 2000 kom hún
í Ijós aftast í „Bók yfir árlega innkomnar og útistandandi
jarðaskuldir í Staðarhólsdal í Saurbæ.“ Upphaf bókarinnar er
með hendi séra Friðriks Eggerz, en reglugjörðin virðist fremur
vera með hendi séra Eggerts Jónssonar föður hans. Bók þessi
er nú í kirknaskjölum í Þjóðskjalasafni merkt AA6 og er kom-
in þangað úr dánarbúi séra Friðriks Eggerz 1902, en frá hon-
um segir einnig hér síðar.
Reglugjörðin verður birt í heild hér á eftir (s. 84-96), en hér
á undan verður rætt nokkuð um fjallskil, aðrar síðari reglu-
gerðir um sama efni, réttir, markatöflur og fleira þessu skylt.
Fjallskil fyrir 1800 og á 19. öld eru mjög umhugsunarverð og
þarfnast mikilla rannsókna og athugana. Reglugjörðin frá 1809