Fréttablaðið - 20.12.2018, Síða 6

SAMSUNG
GALAXY S9
• 5.8” QHD sAMOLED skjár
• 12Mpix Dual Pixel myndavél
• 64GB innbyggt minni
SAMG960BLA SAMG960BLU SAMG960GOL
ELKO
GJAFAKORT
• Þú velur upphæðina
VEFPAKKI10-14
104.985
EÐA 9.445 KR. Á MÁNUÐI
M.V. 12 MÁN. VAXTAL. - ALLS 113.339 KR. - ÁHK 16,28%
Frítt í mánuð
kaupauki
Samsung Tab A
spjaldtölva fylgir
Galaxy S9
og S9+
gjafir hitti í mark
við viljum að allar
aldrei út!
...og renna
hitta alltaf í mark
gjafakortin okkar
HEILBRIGÐISMÁL „Framtíðin í
krabbameinslækningum er björt
og ný rannsóknartæki og lyf munu
halda áfram að koma fram sem mun
skila sér í auðveldari og árangurs-
ríkari meðferðarmöguleikum fyrir
sjúklinga,“ segir Örvar Gunnarsson,
krabbameinslæknir á Landspítal-
anum.
Hann segir umræðuna oft þannig
að Ísland standi samanburðarlönd-
um að baki hvað varðar árangur og
fjármögnun. „Það eru oft stök atvik
sem ekki hafa gengið vel sem vekja
neikvæða athygli en sem betur fer
ganga hlutirnir langoftast mjög vel.
Við erum líka oft á undan með vissa
hluti. Það er til dæmis oft lengri bið
í Skandinavíu eftir að hitta lækni.“
Þá nefnir hann sérstaklega lyfja-
málin en töluvert sé spurt um
aðgang að því sem hefur verið kallað
nýju krabbameinslyfin og áhyggjum
lýst yfir því að sjúklingar hér á landi
hafi ekki aðgang að bestu mögulegu
meðferð.
Þessi nýju lyf má rekja til upp-
götvana hinna nýbökuðu Nóbels-
verðlaunahafa Japanans Tasuku
Honjo og Bandaríkjamannsins
James P. Allison á því hvernig hægt
sé að virkja ónæmiskerfið til að
ráðast gegn krabbameinsfrumum.
Þessar uppgötvanir áttu sér stað
fyrir um 30 árum en lyfjatilraunir
hófust fyrir um 10 árum á meðferð
við sortuæxli. Síðan hefur komið
í ljós að hægt er að nota þessi lyf
við sífellt fleiri tegundum krabba-
meins.
„Lyfjamálin voru erfið fyrir stuttu
síðan en það hefur verið mikil sókn
í þessum málum undanfarin tvö
ár. Við erum að nota þessi nýju lyf
og finnum merkjanlegan mun hjá
þeim sjúklingum sem fá þau. Það
eru samt alltaf einhverjir sjúklingar
þar sem nýju lyfin eiga ekki við.“
Það verði áhugavert að sjá raun-
verulegan árangur nýju lyfjanna
þegar meiri reynsla verði komin
á notkun þeirra. Bjartsýni ríki um
að það verði augsýnilegur munur
á árangri. Örvar segist finna að það
gangi til dæmis heilt yfir mun betur
að fást við lungnakrabbamein. „Það
eru miklu fleiri sjúklingar sem eru
með betri lífsgæði og lengra líf.“
Þó svo að Ísland verði aldrei fyrst
til að byrja að nota ný lyf stöndum
við jafnfætis flestum Evrópuþjóð-
um.
„Raunveruleikinn er líka þann-
ig að þegar við höfum þurft að fá
ákveðin lyf þá höfum við í lang-
flestum tilfellum fengið það.“
Þá sé reynt að nýta fjármuni sem
best með því að velja ódýrari sam-
heitalyf þar sem það sé mögulegt.
„Við viljum meina að við stöndum
mjög framarlega þegar kemur að
stöðu krabbameinslækninga. Við
erum á mjög góðum stað með til-
liti til árangurs og erum að fá mikið
fyrir það sem er lagt í kerfið.“
sighvatur@frettabladid.is
Framtíðin er björt fyrir
krabbameinslækningar
Að sögn Örvars Gunnarssonar, krabbameinslæknis á Landspítalanum, er Ísland
framarlega þegar kemur að stöðu krabbameinslækninga. Lyfjamálin standi nú
betur en áður og ný lyf gefi vonir um betri lífsgæði og lengra líf fyrir sjúklinga.
Breytir miklu að þurfa ekki að senda sjúklinga utan, segir Örvar Gunnarsson um jáeindaskannann. FRÉTTABLAÐIÐ/EYÞÓR
Jáeindaskanninn
breytir miklu
Örvar segir að með tilkomu
jáeindaskannans á Landspítal-
anum megi segja að Ísland sé
endanlega komið á sama stall og
þau lönd sem við berum okkur
saman við.
„Við höfum verið að nota
jáeindaskanna undanfarin ár og
það breytir auðvitað miklu að
þurfa ekki að senda sjúklinga til
útlanda.“
Hann tekur þó fram að sú
staðreynd að skanninn sé
kominn til landsins leiði ekki í
sjálfu sér til þess að notkunin
breytist. Það auðveldi hins vegar
hlutina fyrir sjúklinga og lækna.
„Það var ákveðin bið eftir því
að fá tíma og líka eftir niðurstöð-
unum sem þurfti svo að setja inn
í kerfið hjá okkur. Nú fáum við
myndirnar beint inn í okkar kerfi
og niðurstöðurnar liggja fyrir
mun fyrr en áður.“
uMHvERfISMÁL Landssamband
veiðifélaga hefur sent sjávarútvegs-
ráðherra bréf þar sem ítrekaðar eru
áhyggjur af svokölluðum brunnbát-
um sem leigðir eru hingað að utan til
að flytja seiði fyrir fiskeldisstöðvar.
Bent er á brunnbátar séu undan-
þegnir banni við innflutningi á not-
uðum eldisbúnaði. Tíðkast hafi að
leigja slík tæki frá Noregi og með
vaxandi sjókvíaeldi fylgi ásókn í slíka
báta þaðan og frá Skotlandi.
„Telur dýralæknir fiskisjúkdóma
vaxandi notkun brunnbáta frá
öðrum löndum til helstu áhættu-
þátta þegar um dreifingu smitsjúk-
dóma í fiski er að ræða. Samt er það
svo að ekki virðist fyrirstaða hjá yfir-
völdum fiskisjúkdóma að heimila
notkun þeirra,“ segir í bréfinu.
Rakið er að í Noregi hafi smitdreif-
ing með brunnbátum verið rann-
sökuð. Þar hafi verið talið nægjan-
legt að sótthreinsa báta er þeir fari
milli stöðva. Nýleg rannsókn norska
Veterinærinstitutet sýni hins vegar
að bátarnir beri með sér svokallaða
SAV-veiru sem valdi skæðum sjúk-
dómi, Pancreas Disease (PD), sem sé
óðum að dreifast milli eldisstöðva í
Noregi.
„Ekki hefur enn uppgötvast
hvernig bátarnir bera smitið á milli
stöðva en Edbar Brun hjá Veteri-
nærinstitutet telur að sótthreinsun
báta og búnaðar komi ekki í veg fyrir
smit,“ er varað við í bréfi landssam-
bandsins.
Segja veiðifélagamenn það niður-
stöðu rannsóknar norskra sérfræð-
inga að PD sé að finna í villtum laxi
í Noregi, Skotlandi og Írlandi. Ekki
liggi fyrir hvort finna megi SAV-veir-
una í umhverfi laxa á Íslandi.
„Ef sú er ekki raunin kann út-
breiðsla PD til Íslands að hafa ófyr-
irsjáanlegar og óþekktar afleiðingar
fyrir villta laxastofna á Íslandi,“ segir
í bréfinu þar sem mælst er til þess að
skimað verði fyrir PD í eldislaxi í
sjókvíum og einnig í villtum laxi.
„Landssamband veiðifélaga
bendir á að verði innflutningur á
brunnbátum til þess að hingað berist
sjúkdómar er skaða innlenda laxa-
og silungastofna skapar það skaða-
bótaskyldu umræddra fyrirtækja og
þeirra sem leyfa slíkan innflutning,“
segir í fyrrnefndu bréfi. – gar 
Vara við smiti af notuðum
bátum sem flytja laxaseiði
Smit er sagt berast með seiðaflutn-
ingabátum þrátt fyrir sótthreinsun.
MYnd/VEIÐIMáLASToFnun
Kann útbreiðsla PD
til Íslands að hafa
ófyrirsjáanlegar og óþekktar
afleiðingar fyrir villta
laxastofna á Íslandi.
Landssamband veiðifélaga
DÓMSMÁL Seljendur sauðfjár-
jarðar í Dalasýslu voru í Héraðs-
dómi Reykjavíkur í gær dæmdir til
að greiða kaupendum 375 þúsund
krónur vegna heyrúllna sem ekki
voru á jörðinni við afhendingu
hennar. Þau voru þó sýknuð af
stærstum hluta kröfu kaupenda.
Umræddar heyrúllur voru
geymdar á jörð sem seljendur höfðu
séð um heyskap á. Jörðin í um 30
kílómetra fjarlægð frá hinni keyptu
jörð. Töldu seljendur að þeir hefðu
með því afhent rúllurnar í samræmi
við kaupsamning en kaupendur
vildu meina að þær hefðu átt að vera
til staðar á hinni seldu jörð.
Krafa kaupendanna var rúm-
lega 2,1 milljón króna; tæplega 1,3
milljónir vegna heysins, 375 þúsund
vegna flutnings, lestunar og losunar
þess og rúmlega 500 þúsund vegna
ofgreiddrar stuðningsgreiðslu vegna
sauðfjárræktunar.
Héraðsdómur sýknaði seljendur
af kröfu um endurgreiðslu vegna
stuðningsgreiðslunnar enda hefðu
kaupendur aldrei átt tilkall til
hennar.
Tjónið vegna heysins taldi
dómurinn ofmetið og féllst aðeins
á greiðslu vegna flutnings þess en
ekki í tengslum við andvirði þess.
– jóe
Borgi 375 þúsund eftir heyrúlludeilu
Heyrúllur voru á röngum stað eftir
jarðaviðskipti. FRÉTTABLAÐIÐ/PjETuR
Við erum að nota
þessi nýju lyf og
finnum merkjanlegan mun.
Örvar Gunnarsson, krabbameins-
læknir á Landspítalanum
2 0 . D E S E M B E R 2 0 1 8 f I M M T u D A G u R6 f R é T T I R ∙ f R é T T A B L A Ð I Ð
2
0
-1
2
-2
0
1
8

0
4
:4
2
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
1
D
E
-1
2
5
4
2
1
D
E
-1
1
1
8
2
1
D
E
-0
F
D
C
2
1
D
E
-0
E
A
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
B

F
B
0
6
4
s
_
1
9
_
1
2
_
2
0
1
C
M
Y
K