Morgunblaðið - 19.09.2018, Blaðsíða 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. SEPTEMBER 2018
Kristín Heiða Kristinsdóttir
khk@mbl.is
Kynfæri kvenna eru marg-slunginn ævintýra-heimur og því er gottfyrir konur að geta feng-
ið svör við sem flestum spurningum
sem koma upp í tengslum við þau,
sérstaklega fyrir þær ungu stúlkur
sem eru nýlega komnar á kyn-
þroskaaldurinn.
Norsku lækna-
nemarnir Nina
Brochmann og
Ellen Stokken
Dahl hafa lagt
sig fram um að
veita svörin, en
þær sendu í
fyrra frá sér
bókina Gleðin að
neðan, um pík-
una, legið og allt hitt. Nú hefur
bókin verið þýdd á íslensku og ljóst
má vera að þær stöllur eru
hugsjónakonur, þær hafa bæði
haldið úti bloggi og ferðast með
kynfræðslufyrirlestra. Þær segja í
formála bókarinnar að þær langi til
að „fá stelpur og konur til að fyllast
aðdáun og stolti yfir stórkostlegum
líkömum sínum. Markmið okkar
var að veita áreiðanlegar og lækn-
isfræðilegar upplýsingar byggðar á
rannsóknum og setja þær fram á
aðgengilegan og fyndinn hátt. Eng-
ar predikanir og engin skömm –
bara ósviknar og traustar upplýs-
ingar. Við trúum því staðfastlega að
kynheilbrigði sé mikilvægt. Við
skrifuðum þessa bók með konur í
huga – sérstaklega þær sem eru
óöruggar um hvort þær virki eins
og þær eigi að virka, líti út eins og
þær eigi að líta út og líði eins og
þeim eigi að líða. Við skrifuðum
bókina líka fyrir þær ykkar sem nú
þegar eruð ánægðar og stoltar, en
viljið vita meira um þetta ótrúlega
líffæri á milli fótleggjanna á ykkur.
Kynfærin eru spennandi og við telj-
um að lykillinn að góðri heilsu
(kynheilsu og annars konar heilsu)
sé að miklu leyti fólginn í að vita
hvernig líkaminn virkar.“
Ferðalag um
kynfæri kvenna
Nina og Ellen koma einnig inn
á það að þegar konur taka ákvarð-
anir um líkama sinn og kynlíf þá sé
það alltaf hluti af stærra samhengi.
„Menningarleg, trúarleg og
pólitísk öfl leitast við að hafa áhrif
á þessar ákvarðanir, hvort sem þær
snúast um notkun getnaðarvarna,
meðgöngurof, kynvitund eða kynlíf.
Síðustu áratugi höfum við séð að
unglingamenning hefur orðið sífellt
kynlífsvæddari og stelpur hafa sér-
staklega orðið fyrir barðinu á því.
Margar þeirra ungu kvenna sem
alast upp í slíku umhverfi ganga
endurtekið í gegnum óþægilega
kynlífsreynslu sem oft skilur eftir
sig sár sem þær rogast með út í líf-
ið. Svona á þetta ekki að vera. Við
viljum að konur geti tekið sjálf-
stæðar ákvarðanir með allar stað-
reyndir við höndina og að ákvarð-
anirnar byggist á læknisfræðilegri
þekkingu, en ekki á slúðri, mis-
skilningi og ótta. Staðgóð þekking á
því hvernig líkaminn virkar auð-
veldar konum að taka ákvarðanir af
öryggi og sjálfstrausti. Það þarf að
fjarlægja leyndarhjúpinn sem um-
lykur kynhegðun og við þurfum að
taka líkama okkar eignarhaldi. Við
vonum að þú hlakkir til að koma
með okkur í ferðalag um kynfæri
kvenna, allt frá píku til eggja-
stokka. Helsta ósk okkar er að þú
getir varpað öndinni léttar eftir að
hafa lesið bókina. Líkami er bara
líkami. Við erum öll með einn slík-
an og hann færir okkur bæði gleði
og áskoranir. Vertu stolt af því
hverju líkami þinn getur áorkað og
sýndu þolinmæði þegar hann á í
erfiðleikum.“
Allir þurfa að þekkja sín sköp
„Það þarf að fjarlægja
leyndarhjúpinn sem um-
lykur kynhegðun. Stað-
góð þekking á því hvernig
líkaminn virkar auðveld-
ar konum að taka
ákvarðanir af öryggi og
sjálfstrausti,“ segja höf-
undar bókarinnar Gleðin
að neðan.
Getty Images/iStockphoto
Konur Þær eru með heimskort á milli fóta. Nauðsynlegt er að kanna svæðið.
Hvaða máli skiptir náttúran í hvers-
dagslífi barna? Eflir útivera seiglu
barna? Getur verið að tæknivæðingin
komi í veg fyrir hreyfingu og reynslu
af náttúrunni? Á fyrsta heimspeki-
kaffi þessa vetrar sem verður í kvöld,
miðvikudagskvöld, kl. 20 í Gerðubergi
í Breiðholti, mun Gunnar Hersveinn
rithöfundur og heimspekingur spyrja
þessara spurninga og ræða svörin.
Hann mun fá til sín íþrótta- og heilsu-
fræðinginn Sabínu Steinunni Hall-
dórsdóttur og munu þau tala um
hvernig útivera og náttúruást hafa
áhrif á börn. Þau ætla að fjalla um
grunngildi fyrir börn, gildi útiveru á
skynþroska þeirra og lífsgæði til
frambúðar. Hið áhugaverða hugtak
náttúruónæmi ber einnig á góma.
Gunnar Hersveinn hefur umsjón
með heimspekikaffi í Gerðubergi í vet-
ur og mun þar spjalla um gildin í lífinu
og gestir taka virkan þátt í spjallinu.
Gunnar Hersveinn hefur m.a. skrif-
að bókina Gæfuspor – gildin í lífinu.
Sabína Steinunn Halldórsdóttir hefur
skrifað bækurnar Færni til framtíðar
og Leikgleði – 50 leikir.
Heimspekikaffi: Náttúruást og áhrif útiveru á börn
Gildi útiveru á skynþroska
barna og lífsgæði til frambúðar
Gaman Sabína og Gunnar Hersveinn ætla að spjalla við gesti í kvöld.
Í þúsundir ára hefur fólk í ólíkum menningarheimum, líka hér á Íslandi,
verið einstaklega upptekið af meydómnum. Athyglin hefur beinst að
skírlífi kvenna, ekki karla. Karl er ekki annaðhvort hóra eða meyja,
hreinn eða óhreinn, en konan er það og „sem betur fer“ á blæðing úr
leggöngum á brúðkaupsnóttina að skera úr um hvers konar kona hún er.
„Pop her cherry“ er algengt orðatiltæki á ensku. Eins og að kona sem
hefur ekki stundað leggangakynlíf sé eins og kampavínsflaska sem er
opnuð með viðhöfn. Eins og að munurinn á kynfærum hennar fyrir og
eftir fyrstu samfarirnar sé eins og munurinn á Moët & Chandon-flösku
með eða án korktappans. Eins og þú hefur kannski áttað þig á, af tón-
inum, er það ekki al-
veg svoleiðis.
Hugmyndir um
meydóminn end-
urspeglast í myndlík-
ingunum sem eru not-
aðar til að lýsa því
þegar kona hefur sam-
farir í fyrsta sinn. Á ís-
lensku er gjarnan tal-
að um að strákur „taki
meydóm“ stelpu, eins
og að meydómurinn
sé eitthvað áþreif-
anlegt sem hægt sé
að svipta stelpur í eitt
skipti fyrir öll.
Hugmyndin um
konu sem saklaust
blóm endurspeglast í
myndmáli margra tungumála, til dæmis í enska orðinu sem notað er um
afmeyjun, defloration. Svona orðnotkun er alveg hreint ótrúlega gam-
aldags. Það væri auðvelt að draga þá ályktun að karlar úr ólíkum menn-
ingarheimum og á ólíkum tímabilum í sögunni hafi stungið saman nefj-
um um hvernig þeir gætu stjórnað kynverund kvenna og takmarkað
möguleika þeirra til að stjórna eigin líkama.
Það gefur augaleið að við þurfum að tala um meyjarhaftið, þetta goð-
sagnakennda fyrirbæri við leggangaopið sem enn þann dag í dag kostar
konur víða um heim æruna og jafnvel lífið vegna fornfálegra hefða og
rangra upplýsinga. Það er ótrúlegt að það séu ennþá uppi mismunandi
viðmið fyrir kynhegðun karla annars vegar og kvenna hins vegar. Að eitt-
hvað eins gott og jákvætt og kynlíf geti haft skelfilegar afleiðingar fyrir
konur á sama tíma og það hefur engar afleiðingar fyrir karla. Þegar við
tökum með í reikninginn að hugmyndir um meyjarhaftið og meðfylgjandi
blæðingu eru byggðar á mýtum verður þetta allt saman svo yfirmáta
heimskulegt. Mýtan um meyjarhaftið er svona: Ef blæðing á sér stað við
samfarir má gefa sér að þú hafir ekki stundað kynlíf áður. Ef ekki blæðir,
hefur þú stundað kynlíf áður. En mýtan er bull rétt eins og flestar mýtur.
Blæðingin þarf að missa merkingu sína og meydómspróf þurfa að heyra
sögunni til, en fyrst og fremst þurfum við að losa okkur við þá hugmynd
að meydómur sé mikilvægur í sjálfum sér. (Brot úr kafla bókarinnar).
SUMUM KONUM BLÆÐIR Í FYRSTA SINN, EN ÖÐRUM EKKI
Kattarstellingin Góð fyrir fullnægingu kvenna.
Mýtan um meyjarhaftið