Morgunblaðið - 19.09.2018, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. SEPTEMBER 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Mörgumblöskrarsem von
er framganga heil-
brigðisráðherra
gagnvart einka-
rekstri í heilbrigð-
iskerfinu. Í Morgunblaðinu á
laugardag var rætt við Krist-
ján Guðmundsson, formann
samninganefndar Læknafélags
Reykjavíkur, sem bendir á að
sú stefna heilbrigðisráðherra
að færa alla heilbrigðisþjón-
ustu undir ríkið geti haft þær
afleiðingar að það stefni í tvö-
falt heilbrigðiskerfi á Íslandi.
Annað verði fyrir þá sem sækja
sér almenna þjónustu og hitt
fyrir þá sem borga fyrir þjón-
ustuna.
Þetta er grafalvarlegt mál og
það er líka alvarlegt að ráð-
herra sinnir því ekki að svara
sérfræðilæknum. Kristján lýs-
ir því að þeir hafi bent á það í
byrjun júlí að ekki mætti drag-
ast að hefja viðræður um fram-
haldið, en að engin svör hafi
borist þó að samningur renni
út um áramót. „Hún verður þá
að minnsta kosti að segja að
hún ætli ekki að semja við okk-
ur. Þetta er auðvitað dóna-
skapur og setur lækna í
ómögulega stöðu. Sjúklingar
vita ekki hvað þeir eiga að
borga á næsta ári og læknar
eiga örðugt með að skipuleggja
aðgerðir, eftirlit og starfsem-
ina almennt,“ segir Kristján.
Við þetta bætist að mörg
dæmi eru um að heilbrigðis-
yfirvöld neiti að semja við sér-
fræðilækna sem starfandi eru í
landinu og hafa jafnvel tekið
þann kost að leita frekar marg-
falt dýrari leiða með því að
senda sjúklinga úr
landi til að leita sér
þjónustu sem hægt
er að fá hér á landi.
Þetta er óvið-
unandi ástand fyrir
sjúklinga, auk þess
að vera sóun á fé skattgreið-
enda.
Þó að ráðherra úr röðum
vinstri-grænna fari með heil-
brigðismálin er sá flokkur ekki
einn í ríkisstjórn og í stefnulýs-
ingu ríkisstjórnarinnar er ekki
að finna áform um að útrýma
einkarekstri úr heilbrigðis-
kerfinu, enda hefði slíkt án efa
aldrei náð í gegn. Þess vegna
hefur komið á óvart hve langt
heilbrigðisráðherra hefur get-
að gengið, en grein þriggja
þingmanna Sjálfstæðisflokks-
ins, þeirra Jóns Gunnarssonar,
Áslaugar Örnu Sigurbjörns-
dóttur og Brynjars Níelssonar,
hér í blaðinu um helgina, gefur
vonir um að nú verði spyrnt við
fótum.
Þremenningarnir gagnrýna
stefnu ráðherra sem þeim virð-
ist vera „að auka starfsemi
opinberrar heilbrigðisþjónustu
og á sama tíma draga úr fram-
lagi sjálfstætt starfandi sér-
fræðinga og heilbrigðisstofn-
ana“.
Heilbrigðiskerfið þarf að
vera fyrir sjúklinga og mark-
miðið á að vera að veita sem
besta þjónustu fyrir það fjár-
magn sem varið er til mála-
flokksins. Besta leiðin til að ná
þessu markmiði er að nýta
kosti einkaframtaksins til að
bæta þjónustu og vinna á bið-
listum, en ekki að auka umsvif
ríkisins til að þjóna kreddum
og fordómum.
Fordómar gegn
einkarekstri eiga
ekki að ráða stefnu
stjórnvalda}
Tvöfalt heilbrigðiskerfi
Reykjavíkur-borg hefur
ekki sýnt því mik-
inn áhuga að sjálf-
stætt starfandi
skólar, þ.e. skólar
sem aðrir en hið opinbera
reka, bjóði þjónustu sína í
borginni. Sum sveitarfélög
gera slíkum skólum jafn hátt
undir höfði með fjárframlögum
eins og opinberu skólunum, en
Reykjavíkurborg greiðir sjálf-
stæðum skólum aðeins 75% af
kostnaði við nemanda í opin-
berum skólum, auk þess sem
borgin er treg til að taka þátt í
kostnaði við frístundastarf.
Dæmi um þetta síðarnefnda
má sjá í bréfi sem skólastjóri
Landakotsskóla sendi foreldr-
um í gær þar sem fram kemur
að skólinn hafi staðið í „miklu
stappi við Reykjavíkurborg
varðandi kostnaðarþátttöku
þeirra í frístund en bæði
Garðabær og
Hafnarfjörður
hafa gert samn-
inga við sjálfstætt
starfandi skóla í
sínum sveitar-
félögum þar sem greitt er
jafnt fyrir frístund í bæjar-
reknum skólum og sjálfstætt
reknum“.
Í tillögu sem Hildur Björns-
dóttir borgarfulltrúi lagði
fram í borgarstjórn í gær kem-
ur fram að innan við 5% barna
í Reykjavík séu í sjálfstæðum
skólum en í Kaupmannahöfn
sé fjórðungur í slíkum skólum.
Í Hollandi, sem sé meðal efstu
þjóða í PISA-könnunum, sé
hlutfallið 70%.
Tregða borgaryfirvalda til
að styðja við skóla annarra en
borgarinnar dregur úr fjöl-
breytni, skerðir val og hættan
er sú að menntunin verði á
heildina litið lakari fyrir vikið.
Borgaryfirvöld
þvælast fyrir fjöl-
breytni í skólum}
Staðið í stappi við borgina
L
æknum sem eru aðilar að ramma-
samningi Sjúkratrygginga Ís-
lands og sérgreinalækna fjölgaði
úr 343 árið 2014 í 357 árið 2016.
Árið 2017 fjölgaði þeim enn frek-
ar, í 368 lækna og í dag eru 347 læknar aðilar
að rammasamningnum. Læknum sem eru að-
ilar að samningnum hefur því í heild fækkað
um 21.
Læknar sem eru aðilar að rammasamn-
ingum skiptast þannig eftir sérgreinum:
Augnlæknar eru 33, barnalæknar 38, bækl-
unarlæknar 26, geðlæknar 34, háls- nef-, og
eyrnalæknar 23, húðlæknar 18, kven-
sjúkdómalæknar 29, gigtarlæknar 9, hjarta-
læknar 28, meltingarlæknar 17, skurðlæknar
19, svæfingalæknar 25, taugalæknar 6, þvag-
færalæknar 11 og lýtalæknar 6. Aðrar sér-
greinar hafa færri lækna. Þessar tölur eru frá 2016 en
hafa ekki breyst að ráði.
Nú er unnið að undirbúningi nýs samkomulags við
sérfræðilækna í velferðarráðuneytinu. Miðað er við að
það samkomulag uppfylli ákveðin skilyrði, sem eru í
samræmi við ráðleggingar og tilmæli Ríkisendurskoð-
unar og ábendingar sem fram komu í skýrslu McKinsey.
Fundur með sérgreinalæknum er ráðgerður í næstu
viku.
Einnig er unnið að mótun heilbrigðisstefnu í ráðuneyt-
inu. Það verður gert í samráði við alla aðila málsins auk
þess sem opnað verður fyrir samtal við þjóðina, stofn-
anir, félagasamtök, og fleiri. Starfið hingað til
hefur falist í að taka saman allan efnivið sem
unnið hefur verið með í ráðuneytinu síðastlið-
inn áratug. Í undirbúningi eru tveir vinnu-
dagar með framkvæmdastjórnum allra heil-
brigðisstofnana og stofnunum sem heyra
undir heilbrigðisráðuneytið. Þeir fundir
verða 3. og 4. október. Heilbrigðisþing verður
haldið 2. nóvember, en það verður opið al-
menningi og haghöfum. Því næst verða drög
að heilbrigðisstefnu sett í samráðsgátt og síð-
an verður unnið að gerð þingsályktun-
artillögu sem vonandi verður lögð fyrir Al-
þingi á vorþingi. Þá koma að málinu allir
flokkar sem fulltrúa eiga á Alþingi.
Þótt efnahagur þjóðarinnar fari nú batn-
andi erum við enn að vinna úr hruninu á
margan hátt. Með því að setja fram vandaða
heilbrigðisstefnu, tryggja öfluga þjónustu opinberra
sjúkrahúsa, efla göngudeildir og treysta heilsugæsluna
um allt land, en líka með því að skýra samninga um kaup
á heilbrigðisþjónustu sem ekki verður veitt af opinberum
aðilum, þar sem markmið samninganna, gæðakröfur og
ætlaður árangur af þeim liggja ljós fyrir, nálgumst við
heildstæðara kerfi og markvissari og betri þjónustu fyrir
alla. Kjölfestan verður að vera traust og öflugt heilbrigð-
iskerfi okkar allra, sem við eigum sjálf og þjóðin hefur
kallað eftir.
Svandís
Svavarsdóttir
Pistill
Nokkrar staðreyndir um heilbrigðismál
Höfundur er heilbrigðisráðherra.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Starfshópur um breytingar áregluverki í sjávarútvegileggur til að núverandireglum um fiskibotnvörpu
verði breytt í þá veru að fellt verði út
ákvæði um lágmarksmöskva, sem í
dag er 135 millimetrar. Einnig að fellt
verði út ákvæði um smáfiskaskilju
sem og margvíslegar reglur um
styrktarbúnað á poka.
Samhliða verði bætt við viður-
lagaheimild í lög þar sem kveðið verði
á um heimild til að áminna og síðan
svipta skip veiðileyfi þegar um er að
ræða ítrekuð tilvik um skaðlegar
veiðar (smáfiskaveiðar). Verði ráðist í
þessar breytingar þurfi samhliða að
huga að breytingum á regluverki og
framkvæmd veiðieftirlits í samvinnu
við Fiskistofu og Landhelgisgæslu.
Mikil fækkun reglugerða
Haustið 2015 skipaði sjávarút-
vegs- landbúnaðarráðherra starfs-
hópinn til að gera faglega heildarend-
urskoðun á regluverki varðandi
notkun veiðarfæra, veiðisvæða og
verndunarsvæða á Íslandsmiðum.
Hópurinn hefur nú skilað loka-
skýrslu, en áður hafði hann nokkrum
sinnum skilað tillögum til ráðherra.
Samkvæmt tillögum hópsins hafa
reglugerðir sem hafði verið breytt
oftar en tvisvar verið endurútgefnar,
reglugerðir sem fjölluðu nánast um
sama efni verið sameinaðar og reglu-
gerðir sem ekki var beitt lengur felld-
ar úr gildi. Nú þegar er búið að ein-
falda regluverkið með því að fækka
34 reglugerðum niður í átta.
Skýrslan er viðamikið plagg og
telur hátt í 200 blaðsíður með til-
lögum hópsins og umsögnum opin-
berra aðila, stofnana, félaga og ein-
staklinga vítt og breitt um landið.
Tekið er undir tillögu Hafrann-
sóknastofnunar um viðmiðunarmörk
vegna lokana veiðisvæða. Þannig
verði mörk fyrir þorsk, ýsu og ufsa
við 50% af fjölda, í stað 25% í þorski
og 30% í ýsu og ufsa, en lengdarmörk
verði óbreytt, 55 cm í þorski og ufsa
og 45 cm í ýsu.
Í tillögum í maí 2017 var það mat
starfshópsins að almennt gætu of
miklar stærðartakmarkanir á veiði-
skipum hamlað framþróun s.s. til
bættrar aflameðferðar, aðbúnaðar
áhafnar og öryggismála. Ákvæði um
stærðarmörk byggist hvorki á fiski-
fræðilegum né vistfræðilegum for-
sendum. „Í ljósi umfangsmikilla
breytinga á fiskiskipastólnum og í
gerð og búnaði veiðarfæra telur
starfshópurinn mikilvægt að ákvæði
um stærðarmörk veiðiskipa séu end-
urskoðuð með reglubundnum hætti,“
segir í tillögunum.
Svæðum verði lokað
Starfshópurinn leggur til að 13
veiðisvæðum á grunnslóð verði lokað,
en m.a. var byggt á gögnum um
skyndilokanir á grunnslóð vegna línu-
og handfæraveiða á undanförnum ár-
um. Með þessum aðgerðum ætti
skyndilokunum að fækka töluvert.
Fram kemur í skýrslunni að sum
svæði til friðunar á ungfiski hafi verið
lokuð í meira en áratug án þess að
hafa verið könnuð. Lagt er til að þau
verði könnuð og að ákvarðanir um
framhald verði teknar á grundvelli
niðurstaðna slíkra kannana.
Löngu tímabært verkefni
Á heimasíðu ráðuneytisins er
eftirfarandi haft eftir Kristjáni Þór
Júlíussyni sjávarútvegsráðherra:
„Heildarendurskoðun á regluverki
um notkun veiðafæra, veiðisvæða og
verndunarsvæða á Íslandsmiðum var
löngu tímabær og því fagna ég að
þessi skýrsla sé komin fram. Ég hef
þegar sett af stað vinnu til að vinna
áfram með tillögur hópsins með það
að markmiði að stuðla að einfaldara
og skýrara regluverki og tryggja
góða umgengni um sjávar-
auðlindina.“
Tiltekt í regluverki
um veiðar og verndun
Áfangi Guðmundur Jóhannesson og Þorsteinn Sigurðsson, Hafrannsókna-
stofnun, og Erna Jónsdóttir og Annas Sigmundsson, sjávarútvegsráðuneyti,
afhenda Kristjáni Þór Júlíussyni skýrsluna.
Starfshópurinn telur mikilvægt
að einfalda regluverkið varð-
andi lokanir svæða fyrir veiðum
með tiltekin veiðarfæri eða til
veiða á tilteknum tegundum.
„Sameining allra reglugerða
er varða bann við veiðum með
fiskibotnvörpu í eina reglugerð
yrði til mikillar einföldunar. Það
sama á einnig við um reglugerð-
ir er varða bann við veiðum með
línu. Slíkar breytingar yrðu til
hagsbóta fyrir alla aðila þ.e.
bæði útgerðar- og sjómenn en
einnig þá sem sinna eftirliti
með viðkomandi veiðum. Ein-
földun með sameiningu reglu-
gerða á einnig við um aðrar
reglugerðir sem banna veiðar
með tilteknu veiðarfæri þó
fjöldi þeirra sé ekki sambæri-
legur og um veiðar með fiski-
botnvörpu eða línu, “ segir í
skýrslunni.
Starfshópurinn fékk mjög
víða ábendingar um að reglu-
verkið væri flókið og óaðgengi-
legt. Erfitt sé að fá heildar-
yfirsýn yfir hvaða reglur séu í
gildi á hverjum tíma.
Frekari
einföldun
NÆSTU SKREF