Morgunblaðið - 18.10.2018, Page 46

46 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. OKTÓBER 2018
Rafport ehf • Auðbrekka 9-11 • 200 Kópavogur • Sími 580 1900 • rafport@rafport.is
Rafvirkjar
athugið!
HA
PPATALA
•
D
AGSINS
ER
•46
TIL HAMINGJU - ÞÚ HEFUR FUNDIÐ HAPPATÖLUNA!
Farðu inn ámbl.is/fimmtudagur, fylltu út upplýsingar um þig og sláðu inn Happatöluna.
Vinningshafar verða dregnir út í þættinum Ísland vaknar á K100 í fyrramálið.
Að sjálfsögðu hvetjum við þig til að taka þátt á hverjum fimmtudegi, því það er til mikils að vinna.
Eitt af því sem gleð-
ur mannsins hjarta er
tónlistin og allt sem
henni tengist, enda
hefur tónlist verið
mótandi þáttur í veg-
ferð mannsins í gegn-
um tíðina. Sem betur
fer hafa fjölmargir þá
náðargáfu að geta
ekki eingöngu notið
tónlistarinnar með
hlustun, heldur tekið sjálfir þátt í
söng eða hljóðfæraleik með þeim
mannbætandi og þroskandi áhrifum
sem það hefur á einstaklinginn.
Allir foreldrar vilja auðvitað gera
allt fyrir börn sín, m.a með því að
hvetja þau til tónlistarnáms, en því
miður er ekki öllum gefin þessi náð-
argáfa, sem rifjaðist upp fyrir mér,
þegar dóttursonur minn átta ára
var kominn með básúnu og byrj-
aður í spilatíma. Sjálfur hafði ég
nokkrum árum eldri verið settur til
náms til að læra að spila á trompet.
Ekki gekk það fyrst alltaf sem
skyldi og mér m.a. bent á það að ég
væri ekki að spila upp og niður tón-
skalann svokallaðan,
heldur væri ég yfirleitt
að blása sama tóninn,
sem kallaðar er á tón-
listarmáli C. Eitthvað
lagaðist tóneyrað og
annað í þeim dúr með
tíð og tíma og var nú
svo komið sögu, að ég
átti að spila einleikslag
fyrir trompet, sem var
japanskt og hét
„Kveðjusöngur sjálfs-
morðsflugmannsins“.
Erfitt lag að spila á
trompetinn, sérstaklega kaflinn, þar
sem flugmaðurinn steypir vélinni
niður að bandaríska flugvélamóð-
urskipinu. Kennarinn, sem hafði
hlustað alvörugefinn á mig meðan
ég lék lagið, gengur til mín að því
loknu, tekur fast utan um axlirnar
og horfir alvarlega í augu mér með
mikilli samúð og spyr. „Jónas! Er
erfitt heima fyrir hjá þér?“ Það var
það ekki og þótt ungur væri að ár-
um, þá skildi ég hvað bjó að baki.
Það er alkunna að jafnvel snillingar
verða ekki lengur með á nótunum
eða jafnvel eins og út úr kú vegna
erfiðleika af ýmsu tagi, m.a. vegna
heimilisofbeldis, kynferðislegrar
misnotkunar, drykkjuskapar for-
eldra og guð má vita hvað. Eitthvað
sem brýtur einstaklinginn al-
gjörlega niður sálrænt, ekki síst
þegar börn og unglingar eiga í hlut.
Var það vafalaust vel meint hjá
kennaranum, að ég fengi að njóta
vafans, en heldur hefði ég viljað fá
það umbúðalaust, að ég hefði enga
burði til að læra að spila á trompet
eða leggja fyrir mig tónlistarnám.
Alla vega var spilamennsku minni
þar með endanlega lokið.
Oft hef ég öfundað þá fjölmörgu,
sem hafa þann hæfileika að geta
sungið og þá er ég alls ekki endi-
lega að tala um þá, sem hafa gert
söng að atvinnu sinni með einum
eða öðrum hætti, heldur ekki síst
bara þá sem geta borið það við að
syngja og þá hver með sínu nefi,
þegar svo ber undir. Því miður hafa
ekki allir hæfileika til þess að geta
sungið yfirhöfuð, laglausir, eins og
reyndist í mínu tilviki, sem ég segi
nú frá.
Er ég var unglingur var kett-
lingur á heimili mínu. Eitt sinn lá
ég uppi í sófa og vildi að kettling-
urinn lægi á bringunni á mér og
vildi strjúka honum og láta vel að.
Sá var aldeilis ekki til í það og þeg-
ar ég reyndi að neyða hann til þess,
þá barðist hann með kjafti og klóm
til að losna í burtu. Gafst ég að lok-
um upp og sleppti honum, en þá var
hann búinn að klóra á mér allt
vinstra handarbakið og sjást örin
enn. Fyrr skyldi láta snúa sig úr
hálsliðnum frekar en að liggja á
bringunni á mér. Kettlingurinn nú
orðinn laus þaut að stofudyrunum
og ætlað að forða sér út, en dyrnar
voru þá lokaðar, sem ég hafði ekki
athugað. Fór ég að syngja lítinn
lagstúf, en viti menn kettlingurinn
kemur um leið og leggst á bringuna
á mér og horfir á mig með slíkum
bænaraugum, eins og hann væri að
biðja sér griða. Um leið og ég hætti
að syngja rauk hann í burtu. Þetta
endurtók sig og þá rann það loks
upp fyrir mér, að kettlingurinn vildi
kosta öllu til, bara að hann þyrfti
ekki að hlusta á mig syngja, meira
að segja að leggjast svo lágt að
liggja á bringunni á mér upp í sófa.
Eftir þetta atvik hef ég aldrei borið
það við að reyna að syngja nokkurs
staðar. Jónas! Syngja með! Vertu
ekki svona leiðinlegur! Við erum öll
að skemmta okkur! Það er nóg fyrir
mig að líta á örin á handarbakinu á
mér og sjá um leið kettlinginn fyrir
hugskotssjónum mér til þess að slá
öllu slíkum hugmyndum frá mér og
þegja þunnu hljóði.
Vonandi er þessi reynsla mín eða
ámóta ekki algeng, en fyrir þá sem
svipað er ástatt um og mig, hvað
snertir algeran skort á tónlistar-
hæfileikum, þá eigum þó alltaf að
geta huggað okkur við það og
glaðst yfir því að geta eftir sem áð-
ur notið tónlistar, sem aðrir spila
eða syngja. Þá má hafa það í huga,
að sagt er að allir eigi að búa yfir
einhverjum sérhæfileika einhvers
staðar á hinum ýmsu sviðum mann-
lífsins, þótt ekki sé það á tónlistar-
sviðinu. Það er bara að leita og
reyna að finna þennan hæfileika.
Sjálfur er ég reyndar enn að leita.
Tónlist og tónlistarhæfileikar
Eftir Jónas
Haraldsson » Við eigum þó alltaf
að geta huggað okk-
ur við það og glaðst yfir
því að geta eftir sem áð-
ur notið tónlistar, sem
aðrir spila eða syngja.
Jónas Haraldsson
Höfundur er lögfræðingur.
Ég endaði síðustu
grein mína á því að
segja að í næstu
grein myndi ég út-
skýra fyrir Reykvík-
ingum hvers vegna
þeir ættu að hafna
dýrri útgáfu af hrað-
vagnakerfi en sam-
þykkja frekar lausn
sem væri lauslega
áætlað 4-8 sinnum
ódýrara hraðvagnakerfi. Til að
útskýra betur fyrir lesendum það
sem ég ætla að fjalla um núna er
tilvalið að styðjast við þjóðsöguna
um naglasúpuna.
Naglasúpan
Þetta er heimsþekkt þjóðsaga
og til í ýmsum tilbrigðum. Á
þessari slóð má finna lýsingu á
einu tilbrigðanna: www.leikurad-
bokum.net/Naglasúpan
Ferðalangur kemur í þorp með
tóman pott og nagla og biður
þorpsbúa um mat, án árangurs.
Hann fyllir þá pottinn af vatni og
setur svo naglann í pottinn. Þá
hrærir hann í pottinum og gefur
frá sér ánægjuhljóð. Þorpsbúar
eru forvitnir og spyrja ferðalang-
inn hvað hann sé að
gera. Hann kveðst
vera að gera nagla-
súpu sem sé alveg
frábær á bragðið, en
yrði þó enn betri
með smáviðbót.
Þorpsbúar streyma
þá að með gulrætur,
kartöflur, lauk o.fl.
gegn því að þeir
fengju að smakka á
súpunni. Útkoman
varð ljúffeng súpa
sem allir urðu
ánægðir með.
Borgarlínusúpan
Ímyndum okkur nú að sögu-
þráðurinn í borgarlínuævintýr-
inu hefði í meginatriðum verið sá
sami og í þjóðsögunni um nagla-
súpuna. Í upphafi hefðu íbúar
höfuðborgarsvæðisins verið
spurðir að því hvort þeir væru
hlynntir sérrými fyrir strætó og
endurbættum biðstöðvum, sem
samtals myndu kosta 80 millj-
arða. Flestir hefðu svarað þess-
ari spurningu neitandi. SSH
hefði þá sett 80 milljarðana í
pott og búið til borgarlínusúpu
með fallegum glærukynningum
þar sem fram kæmi að svokölluð
borgarlína myndi leiða til þess
að farþegafjöldi í strætó myndi
aukast verulega og umferð
einkabíla minnka. Árangurinn
yrði þó enn þá betri ef byggð
yrði þétt verulega meðfram
borgarlínunni, ferðatíðni tvöföld-
uð, bílastæðagjöld hækkuð og
teknir upp vegtollar. Auk þess
myndu ríkissjóður og lóðarhafar
nýrra íbúða meðfram borgarlín-
unni borga megnið af brúsanum.
Meirihluta íbúa hefði þá fundist
borgarlínusúpan vera góð á
bragðið og sjálfsagt að kaupa
hana. Það sorglega er að það
„gleymdist“ að upplýsa að 10-20
milljarða borgarlína hefði skilað
nánast sama árangri.
Aukin ferðatíðni
skiptir meginmáli
SSH hafði frumkvæði að því að
fá Jarrett Walker til landsins til
aðstoðar við skipulag Borgarlínu.
Hann hefur komið að skipulagi
fjölda almenningssamgöngukerfa
víðsvegar í heiminum. Erindi sem
hann flutti árið 2015, markaði
upphaf skipulags borgarlínunnar
og má finna á heimasíðu SSH, sjá
ssh.is/utgefidh-efni/kynningarefni
Í erindinu kemur fram sú skoð-
un hans að fyrsta skrefið í end-
urbótum á strætókerfi sé að auka
ferðatíðni á stofnleiðum. Að hans
dómi skiptir minna máli í hvaða
búning stofnleiðirnar séu færðar,
t.d. hvort um sé að ræða hrað-
vagnakerfi (Bus Rapid Transit,
BRT). Þegar reynslan af aukinni
ferðatíðni liggur fyrir, þá er hægt
að taka ákvörðun um „búning-
inn“, t.d. hvort tekið verði upp
BRT eða eitthvert svipað kerfi
síðar. Að mínum dómi hefði verið
affarasælla að fara betur að ráð-
um Jarretts Walker.
Borgarlínan = Þjóðsagan
um naglasúpuna
Eftir Þórarin
Hjaltason » Það sorglega er að
það „gleymdist“ að
upplýsa að 10-20 millj-
arða borgarlína hefði
skilað nánast sama ár-
angri.
Þórarinn Hjaltason
Höfundur er umferðar-verkfræð-
ingur og MBA.
thjaltason@gmail.com
Matur
Ég hef veitt því athygli að undan-
förnu að bílstjórar á höfuðborgar-
svæðinu virða ekki þá eðlilegu reglu
að á vinstri akrein skuli aksturshraði
meiri en á þeirri hægri. Þannig fara
bílstjórar á hægri akrein ítrekað fram
úr þeim á vinstri akrein, nema þeir
síðarnefndu aki þeim mun hraðar en
löglegar hraðatakmarkanir gera ráð
fyrir. Þetta gerir jafnvel að verkum
að erfitt getur reynst fyrir ökumann
á vinstri akrein að skipta yfir á þá
hægri og er sérlega hvimleitt þegar
sá til vinstri hefur í hyggju að beygja
til hægri á næstu gatnamótum.
Ágætu bílstjórar, virðum reglur
um mismunandi hraða á vinstri og
hægri akreinum!
Virðingarfyllst,
Áhyggjufullur ökumaður.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Áskorun til bílstjóra
Morgunblaðið/Hari