Morgunblaðið - 18.10.2018, Qupperneq 70

70 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. OKTÓBER 2018
vílan getur minnkað þreytu
m, hvarmabólgu og haft
ð áhrif á augnþurrk, vogris,
a í hvörmum/augnlokum og
rfsemi í fitukirtlum.
Dekraðu við augun
Fæst í helstu apótekum og Eyesland gleraugnaverslunum
Augnh
í augu
jákvæ
rósroð
vansta
Augnheilbrigði
Augnhvíla
Dekraðu við augun
Margnota augnhitapoki
Bach er meira en hárkollan áportrettmyndunum! Svomælti Víkingur HeiðarÓlafsson fyrir þéttsetnum
Eldborgarsal Hörpu síðastliðið
sunnudagskvöld. Að eigin sögn stóð
hann frammi fyrir risaáskorun –
hvernig hann gæti orðið sinn eigin
kennari eftir formlega útskrift úr
Juilliard – verkefni sem tekur engan
enda. Niðurstaðan var J.S. Bach og
fengu áheyrendur nú að mæta og
hlýða á eins konar stöðufund, upplýs-
ingu um stöðu mála.
Að upplagi er það virðingin fyrir
handverkinu sem er eitt af þeim akk-
erum sem halda Víkingi á leið, ef svo
má að orði komast. Og hann er af-
dráttarlaus, viss í sinni sök, veit vel af
eigin afburðahæfileikum en þó skín í
gegn aðdáunarverð hógværð og still-
ing í bland við kímnigáfu. Nú birtist
tónleikagestum annað akkeri; kúrat-
orinn Víkingur, þ.e. listsýningar-
stjórinn á einum og sama viðburð-
inum. Í jafnt ræðu sem tónum rakti
Víkingur tengsl meistarans við jafnt
forgöngumenn og samferðamenn
(Alessandro Marcello) sem Bach
lærði af, einnig seinni tíma spor-
göngumenn svo sem Rakhmaninoff,
August Strandal og Bussoni, og loks
sjálfan sig. Efnisskránni lauk á Path-
étique-píanósónötunni eftir Beet-
hoven, sem glímdi að sögn Víkings
alla ævi við fúguformið sem var eitt
aðalsmerki J.S. Bachs. Innst inni
hefði maður viljað hlýða á Bach í
einni beit, en útkoman var bæði fræð-
andi og persónuleg. En fyrst sá hátt-
ur var hafður á hefði mátt myrkva
salinn því verkefnaskráin var í raun
óþörf nema til minningar.
Dagskipunin var öðrum þræði að
brjóta á bak aftur múra, normin,
helgisiðina kringum klassíska tónlist
og tónleika; að undirstrika erindi tón-
listar við samtímann, svo úr varð ein
allsherjar alltumlykjandi excel-
heimsmynd með tilheyrandi afleiðum
og andhverfum falla svo við reikn-
ingsskil mátti skilja að tónlist Bachs
er ekki klassísk heldur samtímalist;
Bach er stærri en Bach!
Maxímalistinn Bach – stóru passí-
urnar og h-mollinn – var ekki á dag-
skrá heldur individúalistinn Bach
með smærri verkin, sem eru mörg
jafnan fáheyrð. Víkingur spilaði á all-
an tilfinningaskalann; lék gavottu líkt
og rómantíker, af nautn og tilfinn-
ingu, en sembalkonsertinn í senn af
mýkt hárfíns úrverks með svell-
köldum dýnamískum andstæðum. Á
tónleikunum skeytti reyndar Vík-
ingur óvænt inn aukanúmeri þegar
komið var fram yfir miðja dagskrá,
Fantasíu og fúgu í a-moll.
Rýni var úthlutað stað á 12. bekk
fyrir miðju á gólfi innan um íslensk
fyrirmenni í bestu sjónlínu við ein-
leikarann. Upplifunin jókst þó til
muna eftir hlé við að setjast yst á
vestari enda aftasta bekks á svo gott
sem auðum efstu svölunum; hljóð-
styrkurinn magnaðist margfaldlega,
eins nándin, líkt og maður væri lentur
á prívatkonsert inni í stofu.
Einleikstónleikar af viðlíka kalíberi
á stóra sviðinu eru heldur fágætir við-
burðir í Eldborgarsalnum, og enn fá-
gætari þegar íslenskur einleikari á í
hlut, sem jók til muna á alla dýrðina,
en síðustu misseri hefur maður klipið
sig í báða handleggina yfir framgangi
Víkings á framabraut sinni um heim-
inn. Og Bach er Bach og verður ávallt
Bach.
Fríríkið Bach
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hógværð Víkingur Heiðar Ólafsson „er afdráttarlaus, viss í sinni sök, veit vel af eigin afburðahæfileikum en þó skín
í gegn aðdáunarverð hógværð og stilling í bland við kímnigáfu“, segir í rýni um útgáfutónleika Víkings um helgina.
Eldborg í Hörpu
Útgáfutónleikar bbbbb
Eftir Johann Sebastian Bach (1685-
1750) voru flutt Adagio úr Orgelsónötu
r. 4 í e-moll BWV 528 í umritun Augusts
Strandal (1860-1930); Prelúdía og fúga
í e-moll BWV 855 Das Wohltemperierte
Klavier, bók 1, nr. 10; Prelúdía og fúga í
e-moll BWV 855a Das Wohltemperierte
Klavier, bók 1, nr. 10 í umritun (í h-moll)
Alexanders Siloti (1863-1945); Prelúdía
og fúga í e-moll BWV 850 Das Wohl-
temperierte Klavier, bók 1, nr. 5; In-
vensjón í h-moll BWV 786; Sinfónía í h-
moll BWV 801; Gavotta úr Partítu nr. 3 í
E-dúr fyrir einleiksfiðlu BWV 1006 í um-
ritun Sergeis Rakhmaninoff; Sembal-
konsert í d-moll BWV 974, saminn upp
úr óbókonsert eftir Alessandro Marcello
(1674-1747); Sálmforleikur BWV 639
„Ich ruf zu dir, Herr Jesu Christ“ í um-
ritun Ferrucios Busoni (1866-1924);
Prelúdía og fúga í c-moll BWV 847 úr
Das Wohltemperierte Klavier, bók 1, nr.
2; Aría og tilbrigði í ítölskum stíl (Aria
variata (alla maniera italiana)) í a-moll
BWV 989 og Fantasía og fúga í a-moll
BWV 904. Eftir Ludwig van Beethoven
(1770-1827) var leikin Píanósónata nr. 8
í c-moll ópus 13 (Pathétique).
Víkingur Heiðar Ólafsson píanisti í Eld-
borg Hörpu 14. október kl. 20.
INGVAR
BATES
TÓNLIST
Bíó Paradís, í samvinnu við Nordisk
Film og TV Fond, sýnir allar mynd-
irnar fimm sem tilnefndar eru til
Kvikmyndaverðlauna Norður-
landaráðs dagana 18.-21. október.
Myndirnar verða allar sýndar með
enskum texta. Sérstakur heiðurs-
gestur Bíó Paradísar er finnski leik-
stjórinn Teemu Nikki, en mynd hans
Euthanizer (Góðhjartaði drápsmað-
urinn) er opnunarmynd dagskrár-
innar í kvöld kl. 20.
Thelma í leikstjórn Joachims
Trier nefnist framlag Norðmanna og
verður hún sýnd á morgun, föstu-
dag, kl. 17.45. Vetrarbræður, sem er
framlag Dana, verður sýnd laugar-
daginn 20. október kl. 20 að við-
stöddum Hlyni Pálmasyni, leikstjóra
myndarinnar, og Julius Krebs,
klippara myndarinnar, sem taka
þátt í spurt og svarað.
Korparna í leikstjórn Jens Assur
er framlag Svía og verður sú mynd
sýnd sunnudaginn 21. október kl.
17.45. Kona fer í stríð í leikstjórn
Benedikts Erlingssonar, sem er
framlag Íslendinga, verður sýnd
sunnudaginn 21. október kl. 20.
Þess má að lokum geta að tilkynnt
verður um vinningshafa við hátíð-
lega athöfn þriðjudaginn 30. október
2018 í tengslum við þing Norður-
landaráðs í Osló í Noregi.
Tilnefndu kvik-
myndirnar sýndar
Dýravinur Matti Onnismaa leikur Veijo Haukka, fimmtugan vélvirkja sem
lógar veikum dýrum en refsar jafnframt fólki sem fer illa með dýr.
 Teemu Nikki heiðursgestur í kvöld
Anna Burns hlaut í vikunni Man
Booker-bókmenntaverðlaunin fyrir
skáldsöguna Milkman. Burns er
fyrst írskra rithöfunda til að fá þessi
virtu verðlaun og hlýtur hún 50 þús-
und pund að launum. Verðlaunin eru
ætluð enskumælandi höfundum.
Skáldsagan fjallar um fjölskyldu-
bönd, félagslega pressu og kynferð-
islegt ofbeldi. Sögumaður bókar-
innar er 18 ára gömul stúlka sem
elst upp á N-Írlandi á áttunda ára-
tug síðustu aldar og hefur engan
áhuga á deilum mótmælenda og
kaþolikka. Dag enn fer svonefndur
Milkman, sem er 41 árs giftur karl-
maður með sterk tengsl við átök
landsins, að gera sér dælt við stúlk-
una í hennar óþökk.
Í umsögn dómnefndar er bent á
að Burns noti svartan húmor til að
kanna vandasöm málefni sem kallist
sterklega á við MeToo-byltinguna.
„Ekkert okkar hafði lesið neitt líkt
þessu áður,“ segir rithöfundurinn og
heimspekingurinn Kwame Anthony
Appiah, formaður dómnefndar, í
yfirlýsingu. „Þetta er saga af hrotta-
skap, kynferðislegri áreitni og mót-
stöðu, samtvinnuð sótsvörtum húm-
or.“ Burns fæddist á N-Írlandi 1962
en býr í London. Fyrsta skáldsaga
hennar, No Bones, var tilnefnd á
stuttlista Orange-skáldsagnaverð-
launanna árið 2002. „Í skrifum mín-
um hef ég fyrst og fremst áhuga á
því hvernig völd eru notuð, bæði í
persónulegum samskiptum og í sam-
félaginu,“ segir Burns í samtali við
Times Literary Supplement.
AFP
Glöð Anna Burns með eintak af
Milkman við athöfn í London.
Milkman
þótti best
 Anna Burns hlýtur
Man Booker í ár