Morgunblaðið - 23.10.2018, Qupperneq 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. OKTÓBER 2018
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Tíu einstaklingar á aldrinum 0-16
ára létust í umferðinni á tímabilinu
2013-2017, samanborið við aðeins tvo
á árunum 2008-2011. Þetta er á með-
al þess sem kemur fram í nýlegri
rannsóknarskýrslu sem birt er á vef
Vegagerðarinnar, en verkfræðing-
urinn Katrín Halldórsdóttir er höf-
undur hennar. Hún segir frekari
rannsókna þörf á þessu sviði og að
huga þurfi vel að ýmsum atriðum til
þess að draga úr banaslysum og al-
varlegum slysum meðal barna hér á
landi.
Í skýrslunni kemur meðal annars
fram að í skýrslu IRTAD, alþjóðlegs
gagnagrunns um umferðarslys, frá
árinu 2015 hafi hlutfall barna á aldr-
inum 0-14 á tímabilinu 2011-2013 af
heildarfjölda þeirra sem létust í um-
ferðinni verið það hæsta í Evrópu.
Katrín tekur fram að fámenni þjóð-
arinnar geti skekkt tölfræði á borð
við þessa. „Þetta er engu að síður
ekki málaflokkur þar sem við viljum
vera í fyrsta sæti,“ segir Katrín og
bætir við að þegar verið er að fjalla
um jafn viðkvæman vegfarendahóp
og börn sé ríkur vilji til þess að
kanna málin og sjá hvernig hægt sé
að tryggja betur öryggi þeirra í um-
ferðinni.
Katrín segir að oft séu margir
þættir og röð orsaka og jafnvel til-
viljana sem leiði til þess að banaslys
verði í umferðinni. Það sé því lykil-
atriði að hafa varann á, sérstaklega
þegar kemur að börnum, sem geti
oft verið óútreiknanleg í umferðinni.
„Þeim er kennt ýmislegt í umferð-
inni, en þá les maður kannski um
slys þar sem barn, sem alltaf hefur
fylgt umferðarreglunum, gleymir
sér í leik og hleypur út á götuna,“
segir Katrín.
Útbúnaðurinn skiptir máli
Í niðurstöðukafla rannsóknarinn-
ar nefnir Katrín fjóra þætti sem
stóðu upp úr þegar farið var yfir þau
gögn sem hún hafði aðgang að. Eitt
af því var að búnaður barna sem
ferðast um á reiðhjólum geti skipt
miklu máli. „Ég kannaði nokkur slys,
þar sem barn slasaðist alvarlega en
var samt með hjálm, og spurningin
verður: hvernig hefði þetta farið ef
barnið hefði ekki verið með hjálm?“
segir Katrín og bætir við að í sumum
tilfellum hafi það verið sérstaklega
tilgreint í lögregluskýrslu að ljóst sé
að viðkomandi slys hefði orðið alvar-
legra hefði barnið ekki verið með
hjálm.
„Ég held að þessi öryggistæki séu
ótrúlega mikilvæg en einnig að hjól-
reiðabúnaðurinn sjálfur sé í lagi,“
segir Katrín, en nokkur dæmi mátti
finna um að barn hefði verið á hjóli
sem reyndist bremsulaust. Það felist
því mikilvæg forvörn í því að passa
að hjólin séu í fullkomnu ástandi á
vorin, eins og gert sé með átaki sam-
takanna Hjólafærni á Íslandi sem
heitir Dr. BÆK.
Þá nefnir Katrín einnig í skýrslu
sinni að sjónlengdir og vegsýn geti
skipt máli, auk þess sem ökumenn
séu meðvitaðir um þá umferð sem
fari um stíga og gangstéttir, sérstak-
lega þar sem leiðir skerist. „Eitt af
því sem mér fannst hvað mest áber-
andi var að ef barn er eitt á ferð þá
þurfa ökumenn að vera vakandi fyrir
því hvort annað barn er á ferðinni
líka. Börn eru oft saman í hóp og
ferðast á misjöfnum hraða, kannski
eru einhver á hjólum, önnur á línu-
skautum og enn önnur að hlaupa á
eftir, svo fer eitt þeirra yfir götuna,
ökumaðurinn sér það og telur sér
óhætt, en þá er næsta barn komið út
á götuna.“
Banaslysum barna hefur fjölgað
 Hlutfall barna af heildarfjölda látinna í umferðinni hæst hér í Evrópu fyrir árin 2011-2013  Börn
geta verið óútreiknanleg í umferðinni  Brýnt að fara vel yfir útbúnað barna til hjólreiða á vorin
Morgunblaðið/Heiddi
Öryggi Hjól þurfa að vera í lagi.
Þessi malbikunarhópur greip tækifærið sem gafst með
þurra veðrinu í gær og malbikaði þennan vegspotta í
Breiðholtinu. Nú er enda degi tekið að halla umtalsvert
og sólin farin að lækka ískyggilega mikið á lofti. Það
verða því eflaust ekki mörg tækifæri sem gefast í viðbót á
því herrans ári 2018 til þess að sinna viðhaldsverkefnum á
borð við þetta, og munu ökumenn í Breiðholtinu eflaust
njóta góðs af þessu verki og öðrum slíkum fram til næsta
vors.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Góða veðrið nýtt til hins ýtrasta í malbikuninni
Sigríður Á. Andersen dómsmálaráð-
herra hefur lagt fram drög að frum-
varpi þar sem kveðið er á um að
dómar og úrskurðir héraðsdómstóla
sem varða viðkvæm persónuleg mál-
efni verði ekki lengur birtir opinber-
lega. Þar er um að ræða mál sem
snúast um lögræði, sifjar, erfðir,
málefni barna, ofbeldi í nánum sam-
böndum, nálgunarbann og kynferð-
isbrot. Sömuleiðis er gert ráð fyrir
að aðeins verði birtir útdrættir úr
dómum Landsréttar og Hæstaréttar
í slíkum málum þar sem einungis
komi fram réttarframkvæmd og á
hverju niðurstaðan er byggð.
Segir í greinargerð með drögun-
um að með þessu verði persónu-
vernd betur tryggð í viðkvæmustu
málunum. Sé ekki hægt að tryggja
persónuvernd
fyllilega með því
að birta dóma
undir nafnleynd,
þar sem þá sé
viðbúið að greina
megi aðila af öðr-
um atriðum sem
fjallað er um í
dómnum. Dómar
hafa verið birtir í
heild á vefsíðum
dómstólanna í um tvo áratugi, þó án
persónulegra upplýsinga í viðkvæm-
um málum.
Hjálmar Jónsson, formaður
Blaðamannafélags Íslands, segir að
almennt sé afstaða félagsins sú að
það eigi að vera mat fjölmiðlamanna
hvað varði almenning. Blaðamanna-
félagið muni því veita umsögn um
frumvarpið. „Þetta hefur mikið verið
í umræðunni,“ segir Hjálmar og vís-
ar til málþings í vor á vegum dóm-
stólasýslunnar þar sem farið var yfir
helstu sjónarmið varðandi nafnbirt-
ingar í dómum án þess þó að komist
væri að einhverri niðurstöðu. „Það
er sjónarmið að viðkvæm persónuleg
málefni eigi ekki að vera í fjölmiðlum
nema það sem varði almenning, en
við teljum eðlilegt að það sé lagt í
mat fjölmiðlanna og treystum þeim
fyllilega til þess. Við erum því þeirr-
ar skoðunar að þetta eigi að vera op-
ið og aðgengilegt nema það séu skýr
rök sem mæli gegn því, eins og til
dæmis þegar um er að ræða kyn-
ferðisofbeldi gegn börnum eða eitt-
hvað slíkt.“ sgs@mbl.is
Dómar ekki lengur birtir
 Ný drög að frumvarpi um birtingu dóma í viðkvæmum
málum  Einungis útdrættir úr dómum efri dómstiga
Hjálmar
Jónsson
Efnt var til hátíðarstundar á laugar-
daginn þegar Grænlendingar opn-
uðu sendiskrifstofu sína á Túngötu í
Reykjavík og fluttu þau Ane Lone
Baggersen, utanríkisráðherra
Grænlands, Jacob Isbosethsen,
sendimaður Grænlands, og Guð-
laugur Þór Þórðarson utanríkis-
ráðherra ávörp í tilefni dagsins.
Guðlaugur Þór segir í samtali við
Morgunblaðið að þetta séu mjög
ánægjuleg tímamót í sögu þjóðanna.
„Þetta eru okkar næstu nágrannar
og samskiptin hafa verið einstaklega
góð,“ segir Guðlaugur Þór og bætir
við að það sé markmið stjórnvalda
bæði á Íslandi og Grænlandi að
styrkja samstarfið enn frekar. „Þær
áætlanir sem eru uppi eru metn-
aðarfullar og það verður auðveldara
að vinna að þeim nú þegar Græn-
lendingar eru komnir með sendi-
skrifstofu hér í Reykjavík.“
sgs@mbl.is
Sendiskrifstofa
Grænlendinga opnuð
 Ánægjuleg tímamót í sögu þjóðanna
Ljósmynd/Utanríkisráðuneytið
Sendiskrifstofa Jacob Isbosethsen,
Guðlaugur Þór Þórðarson og Ane
Lone Baggersen fluttu ávörp.