Morgunblaðið - 12.11.2018, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. NÓVEMBER 2018
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Í höndum ofbeldismanna má fár-
veikt fólk síns lítils,“ segir sr. Vig-
fús Bjarni Albertsson prestur.
„Síðustu daga hef ég kynnst ótrú-
legum frásögnum af þeirri skefja-
lausu hörku sem handrukkarar
beita og svífast einskis. Beitt er lík-
amlegu ofbeldi og fólki ógnað svo
afleiðingarnar eru eyðileggjandi.
Nýlega las ég frásögn manns sem
lýsti því þegar allir fingur hans
voru brotnir; einn af öðrum. Þetta
stóð í kveðjubréfinu, en sá sem það
skrifaði var maður í vímuefna-
notkun og með hugsuninni rök-
studdi hann sig út úr lífinu. Sú nið-
urstaða er auðvitað röng, en við
verðum samt að hafa í huga að sá
sem lést var veikur. Þegar andlát
ber að höndum megum við aldrei
gera greinarmun á líkamlegum
eða andleg veikindum.“
Skaðinn meiri
vegna glæpamanna
Pistill sem Vigfús Bjarni
skrifaði á Facebook í síðustu viku
gaf innsýn í myrka veröld fíknar
og mannlegrar þjáningar. „Það er
slæmt ef það verður lögmál að
rukkarar fíkniefnaskulda séu bara
eðlilegur hluti lífsins. Hvíl þú í friði
nafnlausi vinur, sjúkdómur fíkn-
arinnar drap eins og svo marga
aðra, skaðinn var enn meiri vegna
glæpamanna,“ sagði sr. Vigfús
Bjarni í pistli sínum. Hann hefur
að undanförnu nokkrum sinnum
jarðsungið fólk sem veikt af vímu
svipti sig lífi, þá voninni rænt.
„Það má segja að allt þetta ár
hafi fíknisjúkdómar verið faraldur
á Íslandi. Tugir hafa látist og
margir hafa fallið fyrir eigin
hendi. Aðstandendur, foreldrar,
systkini og börn, þurfa mikinn
stuðning og hjálp; því oft er sekt-
arkenndin mikil þó hún sé ekki
rökrétt,“ segir Vigfús Bjarni við
blaðamann og heldur áfram:
Ónæm fyrir vandanum
„Í sálgæslustarfi með þessu
fólki er mikilvægt að fá alla sög-
una fram sem fyrst, því slíkt auð-
veldi fólki að ná sjálfssátt. Sárin
sem þessi mál skilja eftir sig eru þó
alltaf djúp og syrgjandi ástvinir
þurfa oft langvarandi aðstoð. Við
fréttum af ungu fólki sem nær frá-
bærum árangri í námi, íþróttum
og öðru. Undir radarnum er svo
vandi sem er flestum falinn og þó
málin komi fram í dagsljósið er
hættulegt ef við verðum ónæm fyr-
ir vánni og því að í kringum okkur
sé veikt fólk í mikilli hættu.“
En hvernig breytum við veru-
leikanum sem lýst er hér að fram-
an. Vigfús Bjarni segir að vissu-
lega séu margir tilbúnir að hjálpa
og grípa inn í málin þegar erfið-
leikar steðja að. Fárveikt fólk hafi
hins vegar ekki alltaf tök eða getu
til þess að kalla eftir hjálp. „Ég hef
heldur enga sérstaka trú á því að
stofnanir eða hið opinbera kerfi
breyti neinu nema rétt á yfir-
borðinu. Eigi að verða hreyfing
þarf frumkvæði frá fólkinu í gras-
rótinni. Mér verður í þessu efni
hugsað til Martins Luther King,
sem fyrir um 60 árum leiddi bar-
áttu fyrir réttindum blökkumanna
í Bandaríkjunum. Hann gekk fram
af sannfæringarkrafti, sagði hlut-
ina eins og þeir voru og skapaði
samstöðu um breytingar án þess
að beita aðferðum óvinarins.
Smátt og smátt þokuðust mál í
rétta átt, þó baráttan kostaði
Luther sjálfan lífið. En auðvitað er
þetta stóra málið; við þurfum að
ræða vandann og mæta honum af
kristnu hugrekki.“
Leit að viðurkenningu
Að undanförnu hefur vandi
ungra manna á Íslandi verið til
umræðu, m.a. á Alþingi. Svo virð-
ist sem margir þeirra missi fót-
anna í andlegri líðan og ánetjist
vímu og fíkn. Um 30% öryrkja á Ís-
landi er fólk undir fertugu og
stærsti hlutur nýgengis í þeim hópi
eru menn milli tvítugs og þrítugs
sem glíma við geðraskanir. Fíkni-
sjúkómar og örorkan sem hér er
lýst eru oft samhangandi, segir
Vigfús Bjarni
„Í samtölum mínum við ungt
fólk kemur oft fram leit eftir til-
gangi og viðurkenningu. Raunar á
þetta við um fólk á öllum aldri
hvarvetna á Vesturlöndum. Rót
þessa vanda hlýtur að liggja í sam-
félagsgerðinni sem við verðum þá
að þróa á betri braut,“ segir sr.
Vigfús að síðustu.
Handrukkarar brjóta niður fólk sem rökstyður sig út úr lífinu
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Prestur Rót vandans felst í samfélagsgerðinni, segir Vigfús Bjarni Albertsson um fíknivanda og unga fólkið.
Þurfum kristið hugrekki
 Sr. Vigfús Bjarni Albertsson
er fæddur árið 1975, þriggja
barna faðir, útivistarmaður og
náttúrubarn. Stúdent frá
Menntaskólanum við Sund og
lauk embættisprófi í guðfræði
frá HÍ 2004. Nam í framhald-
inu sálgæslu og áfallahjálp í
Minneapolis í Bandaríkjunum.
Lögregluþjónn á námsárunum.
 Sjúkrahúsprestur á Land-
spítalanum frá 2003 og er í
yfirstandandi ársleyfi mann-
auðsstjóri Þjóðkirkjunnar. Hef-
ur sinnt kennslu og fé-
lagsmálum.
Hver er hann?
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
„Í mínum huga er málið ekki frá
eftir þennan fund,“ segir Bergþór
Ólason, formaður umhverfis- og
samgöngunefndar Alþingis.
Nefndin kallaði Sigurð Inga Jó-
hannsson samgönguráðherra á
sinn fund síðast liðinn fimmtudag
til að svara spurningum nefndar-
manna um Samgöngustofu og
áfangaskýrslu starfshóps um
starfshætti hennar. Fjallað hefur
verið um skýrslu starfshópsins í
Morgunblaðinu að undanförnu en í
henni er sett fram alvarleg gagn-
rýni á innri starfsemi Samgöngu-
stofu og tillögur að úrbótum. Sam-
skipti Samgöngustofu og Isavia
voru gagnrýnd auk þess sem at-
hugasemdir voru gerðar við það
hvernig tekið var á erfiðum starfs-
mannamálum.
Munur á skilningi nefndar-
manna og ráðherra
„Samgönguráðherra mætti á
fund nefndarinnar til að fara yfir
stöðuskýrsluna. Það hafði af ýms-
um ástæðum ekki tekist að koma
þessum fundi á fyrr.
Það varð strax ljóst að nokkur
munur var á skilningi nefndar-
manna og ráðherra á því með
hvaða hætti rétt væri að nálgast
efni skýrslunnar. Ráðherrann telur
að þarna sé um að ræða pólitískt
plagg sem var unnið fyrir þann
ráðherra sem gegndi embættinu á
undan honum, en margir nefndar-
manna eru þeirrar skoðunar að
fjölmargar athugasemdir sem sett-
ar voru fram í stöðuskýrslunni séu
þess eðlis að í þeim sé lítil pólitík,
heldur augljósar athugasemdir
vegna stjórnsýslu stofnunarinnar.
Ég reikna með að í [þessari] viku
verði ákveðið í hvaða farveg nefnd-
in vill setja málið,“ segir Bergþór.
„Ekki frá eftir þennan fund“
 Málefni Samgöngustofu enn til umfjöllunar  Funduðu með samgönguráðherra
Morgunblaðið/Hari
Samgöngustofa Áfram til skoðunar.
Lóð við Skyggnisbraut í Úlfars-
árdal, sem VR fékk úthlutað til
byggja íbúðir í óhagnaðardrifnu
leigufélagi, var áður búið að út-
hluta til Búseta.
„Við vorum einfaldlega með nóg
á okkar könnu og það hentaði ekki í
plönum okkar að byggja á Skyggn-
isbraut núna þannig að við skil-
uðum lóðinni með samþykki borg-
arinnar. Við viljum sýna varkárni í
framkvæmdum og reisa okkur ekki
hurðarás um öxl,“ segir Jón Ög-
mundsson, stjórnarformaður Bú-
seta.
Hann bætir við að Búseti hafi vil-
yrði fyrir lóðum í Bryggjuhverfinu
og eigi inni aðrar lóðir sem þeir
muni fara í viðræður við borgina
um. ge@mbl.is
VR fékk lóð Búseta
við Skyggnisbraut
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Landsnet hyggst leggja 10 kíló-
metra langan jarðstreng í Eyjafirði
og 62 km loftlínu þaðan að Hóla-
sandi. Það er aðalvalkostur fyr-
irtækisins, fyrsti kostur, við lagn-
ingu svokallaðrar Hólasandslínu 3.
Ekki er talinn ávinningur af því fyrir
umhverfið að leggja jarðstreng í
stað loftlínu yfir Laxárdal.
Markmið raflínunnar er að bæta
orkuknýtingu, auka flutningsgetu og
tryggja stöðugleika raforkukerfisins
á Norður- og Austurlandi. Fram hef-
ur komið að Eyjafjörður er í orku-
svelti. Framkvæmdin er einnig sögð
mikilvæg fyrir flutningskerfi lands-
ins í heild.
Neikvæð áhrif á nokkra þætti
Niðurstaða matsins er að heildar-
áhrif framkvæmdarinnar verði tals-
vert neikvæð á gróður, nokkuð nei-
kvæð á fugla, landslag og ásýnd,
útivist og ferðamennsku en lítil eða
engin á aðra umhverfisþætti.
Takmarkaðir möguleikar eru til
að leggja jarðstrengi. Landsnet tel-
ur skynsamlegt að nota þá við þétt-
býlið á Akureyri og flugvöllinn þar,
að Vaðlaheiði. Loftlínur við enda
flugbrautar hefðu haft áhrif á aðflug
að flugvellinum. Þaðan mun loftlína
liggja yfir Fnjóskadal, Bárðardal,
Reykjadal og Laxárdal og að tengi-
virki á Hólasandi þar sem hún teng-
ist öðrum flutningslínum.
Kannaðir voru möguleikar á lagn-
ingu jarðstrengs yfir Laxárdal og
Laxá sem eru á verndarsvæði Laxár
og Mývatns. Það yrði mun dýrari
framkvæmd en loftlína sem áformuð
er ofar í dalnum en núverandi
Kröflulína 1. Niðurstaða matsins
leiddi í ljós að áhrif jarðstrengs eru
neikvæðari en loftlína á fleiri um-
hverfisþætti. Telur Landsnet að
ekki felist umhverfislegur ávinn-
ingur í jarðstreng.
Í jörðu við Akur-
eyri og flugvöll
 Ekki ávinningur af streng undir Laxá
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Akureyri Jarðstrengur verður lagð-
ur við þéttbýlið og flugvöllinn.
Hólasandslína 3
» Leggja á 220 kV raflínu frá
Rangárvöllum á Akureyri að
nýju tengivirki á Hólasandi.
» Landsnet er að kynna frum-
matsskýrslu vegna umhverfis.
Senda má athugasemdir til
Skipulagsstofnunar til 21. des-
ember.
Rafstilling ehf
Dugguvogi 23, 104 Reykjavík, sími 581 4991, rafstilling@rafstilling.is
Opið mán.-fim. 8-12 og 13-18, fös. 8-14
Hröð og góð þjónusta um allt land
Áratuga
reynsla
Startar bíllinn ekki?
Við hjá Rafstillingu leysum málið