Morgunblaðið - 12.11.2018, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. NÓVEMBER 2018
Hamraborg 10, Kópavogi
Sími: 554 3200 Opið: Virka daga 9.30–18
VERIÐ VELKOMIN
Í SJÓNMÆLINGU
———
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Þrátt fyrir að meðalfallþungi dilka
hafi verið með því mesta sem
þekkst hefur minnkaði framleiðsla
á kindakjöti í haust frá því sem var
haustið 2017. Búast má við áfram-
haldandi samdrætti framleiðslu á
næsta ári því óvenjumiklu var slátr-
að af fullorðnu fé í haust. Samdrátt-
urinn sem hófst á síðasta ári heldur
áfram í ár og næstu árin, ef að lík-
um lætur.
Sauðfjárslátrun lauk í flestum
sláturhúsum fyrir mánaðamót nema
SS á Selfossi þar sem slátrað var
fram í síðustu viku.
Slátrun gekk vel hjá öllum slát-
urleyfishöfum sem rætt var við.
„Sláturtíð gekk mjög vel með mikl-
um og góðum afköstum,“ segir
Steinþór Skúlason, forstjóri Slátur-
félags Suðurlands.
Samdráttur um allt land
Sú fækkun sauðfjár sem varð á
síðasta ári kemur fram í því að slát-
urlömbum fækkaði í heild. Innlögð-
um lömbum fækkaði um rúmlega 17
þúsund á milli ára sem er liðlega
3% fækkun, eins og sést á meðfylgj-
andi töflu frá yfirkjötmati Mast.
Vegna betri meðalvigtar lamb-
anna dróst innleggið minna saman
en nemur fækkun lamba, eða um
rúm 200 tonn sem er 2,2% sam-
dráttur.
Samdráttur er hjá öllum slátur-
leyfishöfum þótt hann sé mismikill
á milli þeirra. Það stafar af því að
einhver tilfærsla er á milli húsa.
Þannig voru 5 þúsund færri lömb
lögð inn hjá Sláturfélagi Suður-
lands í haust en á síðasta ári.
Fækkunin svarar til liðlega 5%.
Svipuð þróun varð hjá SAH Afurð-
um á Blönduósi. Minni breyting
varð hjá stærsta sláturleyfishafan-
um, KS á Sauðárkróki, og syst-
urfélagi hans, KVH á Hvamms-
tanga. Þar var fækkunin rúm 2%.
Heldur meiri fækkun varð hjá
Norðlenska á Húsavík og Höfn,
2,4%. Eina sláturhúsið sem náði að
halda í horfinu var Fjallalamb á
Kópaskeri, þar voru nánast jafn
mörg lömb lögð inn og á árinu á
undan.
Meiri slátrun fullorðins fjár
Í haust var slátrað 59.500 ám og
hrútum sem er 4.350 fleiri en á síð-
asta hausti en þá varð talsverð
aukning í slátrun á fullorðnu fé.
Sigmundur Hreiðarsson, fram-
leiðslustjóri hjá Norðlenska á
Húsavík, segir að einhverjir bænd-
ur hafi fækkað fé og nokkrir
smærri fjáreigendur hætt. Enginn
stór fjárbóndi hafi hætt búskap.
„Ég held að menn hafi meira verið
að taka til í fjárhúsunum hjá sér,“
segir Sigmundur, spurður um þró-
unina.
Ágúst Andrésson, forstöðumaður
Kjötafurðastöðvar KS, segist ekki
hafa orðið var við að neinn bóndi
hafi hætt út af aðstæðum í grein-
inni. Einhverjir hafi verið að hætta
af sérstökum persónubundnum að-
stæðum, eins og alltaf sé.
Gísli Garðarsson, sláturhússtjóri
hjá SAH Afurðum á Blönduósi, seg-
ir að tveir smáir framleiðendur hafi
hætt í haust og síðan hafi einhverjir
verið að fækka við sig.
Verð fyrir afurðirnar hefur lækk-
að mikið á síðustu árum. Gísli segir
hljóðið ekki gott í bændum. „Sauð-
fjárbúskapurinn er að verða áhuga-
mál. Fólk er í annarri vinnu enda
lifir enginn á þessu,“ segir hann.
Beðið eftir tilboði
Einar Kári Magnússon, fagsviðs-
stjóri hjá Matvælastofnun, segir að
út frá meiri slátrun á fullorðnu fé
en á síðasta ári megi leiða líkum að
því að fækkun á fé haldi áfram.
Steinþór Skúlason hjá SS dregur
þá ályktun út frá sömu staðreynd-
um að von sé á svipaðri fækkun
lamba næsta haust, eða um 4-5%.
Í umræðunni hefur verið að
bændum verði gert tilboð um auka-
greiðslur til aðlögunar ef þeir hætta
búskap. Verið er að ræða það mál
við endurskoðun búvörusamninga í
sauðfjárrækt og ekki náðist niður-
staða í þennan þátt fyrir sláturtíð í
haust.
Út frá upplýsingum sláturhús-
stjóranna um að ekki hafi neinir
„alvöru“ sauðfjárbændur hætt í
haust má álykta að bændur séu að
reyna að þrauka þrátt fyrir erfiðar
fjárhagsaðstæður og skriða fækk-
unar komi ekki fyrr en á næsta ári,
þegar og ef tilboð um stuðning við
búháttabreytingar verða kynnt.
Áfram samdráttur í framleiðslu
 17 þúsund færri lömb lögð inn í sláturhús í haust  Meðalvigt með því besta sem þekkist  Fram-
leiðsla dilkakjöts 200 tonnum minni en í fyrra  Búist við áframhaldandi fækkun sláturfjár næstu árin
17,0 kg
16,5 kg
16,0 kg
15,5 kg
15,0 kg
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Sauðfjárslátrun 2018
Meðalvigt sláturlamba 2010-2018
Heimild: Mast
2017 2018 Breyting 2017-18
Heildarfjöldi sláturlamba 559.954 542.674 -17.280 kg -3,1%
Innvegið (kg) 9.188.845 8.986.681 -202.164 kg -2,2%
Meðalvigt (kg) 16,41 16,56 0,15 kg 0,9%
15,97
15,77
16,28
15,99
16,32
16,18
16,7
16,41
16,56
Fjöldi Meðalvigt (kg)
2018 2017 2018
Kaupfélag Skagfirðinga 99.174 16,3 16,68
Sláturfélag Suðurlands 97.351 16,49 16,33
Sláturfélag Vopnfirðinga 28.737 15,91 15,99
Norðlenska, Húsavík 85.730 16,43 16,68
Fjallalamb 27.736 15,73 16,02
Sláturhús KVH ehf. 93.633 16,7 16,8
SAH afurðir ehf. 92.043 16,54 16,69
Norðlenska, Höfn 17.228 15,93 16,3
Seglbúðir 342 18,01
Sláturhús Vesturlands 700 18,09
Alls 542.674 16,41 16,56
Morgunblaðið/RAX
Sláturhús Sauðfjárslátrun gekk almennt vel í haust og afköst voru góð.
Fallþungi dilka var góður í haust,
sá næstmesti í sögunni. Aðeins á
árinu 2016 voru lömbin þyngri,
eða 16,7 kg.
Að meðaltali vigtuðu lömbin
sem slátrað var í haust 16,56 kg.
Er það 150 grömmum meira en á
árinu 2017. Svarar aukin meðal-
þyngd til kjöts af um 5.000 lömb-
um, eða um 83 tonna.
Meðalþyngd lamba sem lögð
voru inn hjá Sláturfélagi Suður-
lands minnkaði frá fyrra ári en
jókst í öllum öðrum sláturhúsum.
Það skýrist væntanlega eingöngu
af því hversu ójafnt veðrið í sum-
ar skiptist á milli landsmanna.
Tíðin var góð norðanlands og
austan en rigningar og kuldi á
sunnan- og vestanverðu landinu.
Besta meðalvigtin var í slátur-
húsi KVH á Hvammstanga, 16,8
kg. Þar á eftir komu SAH Afurðir
á Blönduósi, Norðlenska á Húsa-
vík og KS á Sauðárkróki með
16,69-16,68 kg. Lakasta vigtin var
hjá Sláturfélagi Vopnfirðinga og
Fjallalambi.
„Á okkar upptökusvæði var
veðurfar heldur hagfellt. Sums
staðar var það mjög gott og ann-
ars staðar, þar sem rigndi mikið,
var það lakara,“ segir Ágúst
Andrésson, forstöðumaður kjöt-
afurðastöðvar KS. Hann bætir því
við að flokkun hafi verið góð.
Segir hann að ræktunarstarfið
stuðli að því og aukinni meðal-
vigt.
„Við fengum gott vor og ótrú-
legt var hversu lengi tíðin hélst
frameftir,“ segir Sigmundur
Hreiðarsson, framleiðslustjóri hjá
Norðlenska á Húsavík.
Fallþungi lamba var að meðal-
tali sá næstmesti í sögunni
HAUSTSLÁTRUN SAUÐFJÁR
Morgunblaðið/Eggert
Réttir Einn af hátíðisdögum sveitafólks er réttadagurinn á haustin.