Morgunblaðið - Sunnudagur - 02.12.2018, Qupperneq 4

Unnið að jafnrétti árum saman
Undanfarin ár hefur ólympíu-hreyfingin unnið markvisstað því að jafna hlut kynj-
anna á öllum sviðum innan íþrótt-
anna. Marisol Casado, formaður Al-
þjóðaþríþrautarsambandsins og
meðlimur Alþjóðaólympíusam-
bandsins tók við verðlaunum sem
nefndinni voru veitt fyrir störf sín í
þágu jafnréttis kynjanna á heims-
þingi kvenleiðtoga í Reykjavík í vik-
unni. Hún segir það skipta miklu
máli að jafnrétti kynjanna innan
íþróttahreyfingarinnar komi að ofan,
með því að leiðtogar innan íþrótta-
hreyfinga láti sig jafnrétti varða.
Markvisst unnið að því að
innleiða jafnréttisáætlun
„Ólympíufjölskyldan hefur unnið að
kynjajafnrétti í mörg ár. Fyrsti
starfshópurinn um þetta var líklega
skipaður í kringum árið 1996. Frá
þeim tíma hefur verið gripið til ým-
issa aðgerða. Eftir að Thomas Bach
tók við sem formaður Alþjóða-
ólympíunefndarinnar [2013] hefur
mikið áunnist í jafnréttismálum.
Hann hefur haft forystu um að
teikna upp áætlun sem við köllum
Agenda 2020 sem felur í sér leiðbein-
ingar til sérsambanda, keppenda,
fjölmiðla og leiðtoga í íþróttahreyf-
ingum um hvernig jafna megi hlut
kynjanna innan ólympíuhreyfing-
arinnar. Þessi áætlun er mjög mik-
ilvægt skref,“ segir Casado, sem fór
fyrir starfshópnum sem vann áætl-
unina. Meðal þess sem Agenda 2020
felur í sér er að jafnmikið fé renni til
íþrótta karla og kvenna, aðstaða
íþróttamanna sé sú sama óháð kyni
(en karlar spili ekki á betri völlum en
konur t.d.) auk þess sem gefin eru út
tilmæli til fjölmiðla um að jafna um-
fjöllun um íþróttir karla og kvenna.
„Nú er unnið markvisst að því að
framfylgja þessari áætlun, sem mið-
ar að jafnrétti á öllum sviðum. Við
viljum vera fyrirmyndir í þessum
málum og við hjá Alþjóðaólympíu-
nefndinni höfum mjög skýra sýn.“
Eitt af því sem skipti máli er að kyn-
in hafi jafnmikla möguleika á að
stunda sínar íþróttir og keppa í
þeim. Það sé til dæmis gert með því
að tryggja að jafnmargir þátttak-
endur af hvoru kyni geti komist á Ól-
ympíuleikana, en slíkt hefur ekki
alltaf verið raunin í öllum greinum.
Gangi allt að óskum verða 49%
keppenda á Ólympíuleikunum í
Tókýó árið 2020 konur, en hlutfallið
á síðustu leikum var um 43%.
Casado segir þetta ekki koma af
sjálfu sér. „Þessi árangur hefur
náðst fram með því að leiðtogar inn-
an ólympíuhreyfingarinnar hafa haft
forystu um að breyta hlutunum, að
stuðla að jafnrétti. Af því að áhersla
hefur verið lögð á jafnrétti kynjanna
og jafna þátttöku. Öll ólympíu-
fjölskyldan hefur unnið að þessu.“
Casado er formaður Alþjóðaþrí-
þrautarsambandsins. Þríþraut er
ung grein innan Ólympíuleikanna en
fyrst var keppt í henni í Sydney árið
2000. Frá upphafi hefur verið lögð
áhersla á jafnrétti innan hreyfingar-
innar. Casado segir hlutfall kvenna í
leiðtogahlutverkum innan þríþraut-
arhreyfingarinnar hærra en í mörg-
um öðrum enda sé tiltekið hlutfall af
hvoru kyni í stjórnum og nefndum
bundið í lög alþjóðasambandsins.
„Við erum bara 30 ára samband og
berum ekki byrðar úreltra hefða á
herðum okkar. Við höfum getað
skapað okkar eigin hefðir með jafn-
rétti að leiðarljósi. Hjá okkur hafa
frá upphafi verið jafnmargir kepp-
endur í kvennaflokki og karlaflokki á
Ólympíuleikum.“
Verðlaunin mikill heiður
Casado segir það mikinn heiður að
taka við verðlaunum á heimsþingi
kvenleiðtoga. Með því sé verið að
Marisol Casado, formaður
Alþjóðaþríþrautarsam-
bandsins, er eina konan
sem gegnir formennsku í al-
þjóðasambandi sem á aðild
að sumarólympíuleikunum.
Morgunblaðið/Hari
Alþjóðaólympíunefndin var meðal þeirra sem hlutu hvatningarverðlaun á heimsþingi kvenleiðtoga sem fram fór í Hörpu í
vikunni. Marisol Casado veitt þeim viðtöku en hún segir mikilvægt að leiðtogar í íþróttahreyfingunni leggi áherslu á jafnrétti.
Eyrún Magnúsdóttir eyrun@mbl.is
viðurkenna vinnu starfshópsins.
„Það er mikil hvatning að hitta
svona marga aðra sem deila sömu
sýn og ég, hvatning til að halda
áframað vinna að jafnrétti innan
íþróttanna.“
Hún segir það skipta afar miklu
máli að horfa til jafnréttis á öllum
sviðum, ekki aðeins meðal keppenda
heldur þurfi bæði kyn að vera í leið-
togahlutverkum innan íþróttahreyf-
inganna. Því megi ná fram með
kynjakvótum sem gefist hafi vel inn-
an þeirra sérsambanda sem hafi tek-
ið þá upp. Hún á von á að fleiri sam-
bönd taki upp kynjakvóta á næstu
árum til að jafna hlut kynjanna.
„Það er mikilvægt að leiðtogar
íþróttahreyfinganna leggi áherslu á
jafnrétti og raddir karla og kvenna
heyrist. Til að árangur náist verður
sterk sýn um jafnrétti kynjanna að
koma að ofan.“
INNLENT
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2.12. 2018
Sérstök hvatningarverðlaun
voru veitt á heimsþingi
kvenleiðtoga í Hörpu á mið-
vikudag. Voru verðlaunin
veitt í því skyni að heiðra til-
tekna hópa og einstaklinga
fyrir frumkvæði og aðgerðir
sem breytt hafa viðhorfum
eða stöðu kvenna al-
þjóðlega.
Alls hlutu átta samtök eða
einstaklingar verðlaun. Auk
Alþjóða Ólympíunefndar-
innar hlutu #MeToo-hreyf-
ingin og stofnandinn, Tarana
Burke, Samtök kvenna af er-
lendum uppruna á Íslandi og
The African Women Lead-
ers Network verðlaun. Ein-
staklingar sem voru heiðr-
aðir voru Donatille Muka-
balisa, þingforseti Rúanda,
Bineta Diop, talsmaður
kvenna, friðar og öryggis
innan Afríkusambandsins og
stofnandi Femmes Africa
Solidarité, Rebecca Alitwala
Kadaga þingforseti Úganda
og Zainab Bangura, sérfræð-
ingur um kynferðisofbeldi
sem vopn í stríði.
Heimsþing kvenleiðtoga
verður haldið á Íslandi
næstu þrjú árin. Þingið í ár
sóttu yfir 400 kvenleiðtogar
frá öllum heimshornum.
Frumkvæði
verðlaunað
Ég er down, ef þú ert geim,“ segir í íslenskum dægur-lagatexta frá árinu 2018. Þannig getur maðurímyndað sér að samtal íslensku og dönsku samn-
inganefndanna hafi útlagst fyrir hundrað árum, þegar
sambandslagafrumvarpið var samið og lagt fyrir þing
beggja þjóða. Þetta snerist á endanum um það að ná sam-
komulagi, að báðir aðilar væru tilbúnir að hefja það ferli
sem lauk árið 1944, með fullu sjálfstæði íslensku þjóðar-
innar og slitum á konungssambandinu sem var það sem
eftir stóð, þegar við höfðum tekið til okkar utanríkismálin
og stofnað okkar eigin hæstarétt.
„Hvers vegna varstu ekki kyrr,“ er spurt í texta annars
dægurlags. Þannig leið mörgum Dönum og fannst sjálf-
stæðisþörf Íslendinga óskiljanleg. En hvað er það sem
knýr þjóð áfram? Er það ekki löngunin til að ráða öllum
sínum málum sjálf, að vera þjóð meðal þjóða? Að velja sér
viðskiptalönd, búa við sjálfskapað frelsi og ákveða sjálf
með hvaða hætti þjóðin vill ráðstafa því frelsi (sem er
yndislegt)? Að geta ákveðið hvenær hún tekur þátt í milli-
ríkjasamningum og hvenær hún stendur fyrir utan þá? Að
geta sjálf ákveðið hvenær hún fer á bömmer yfir Euro-
vision? Að geta hneykslast á sínum eigin þingmönnum?
Nú er ég farinn, sagði landinn. Og þó liði (ár og) öld
höfum ekki séð eftir því. Stundum vildi maður kannski
að við hefðum eitthvert yfirvald sem gæti losað okkur úr
snörunni þegar við sem þjóð hegðum okkur eins og við
séum með unglingaveiki á lokastigi. Þegar við látum eins
og börn og aðrir minna þroskaðir menn, dettum í alltaf
og aldrei, heimtum hluti sem við getum ekki fengið og
viljum alls ekki ýmislegt sem á öllum mögulegum mæli-
kvörðum myndi reynast okkur vel. Í samfélagi þjóðanna
erum við líka að sumu leyti óttalegir unglingar. Þegar
við yfirgáfum foreldrahúsin fyrir 100 árum áttum við ör-
fá steinhús, engan háskóla og treystum alfarið á að ullin
og fiskurinn sem við fluttum úr landi dygði fyrir nauð-
þurftum samfélagsins. Við þurftum að fullorðnast hratt
og það var ekki sársaukalaust. Árin eftir fullveldi voru
mögur, en svo kom blessað stríðið, eins og sumir kölluðu
það og Kaninn, þaninn, með alla sína dollara. Og við
fengum endanlegt sjálfstæði. Sennilega hefur þó vantað
örlítið upp á fjármálalæsi þjóðarinnar, því stríðsgróðinn
dugði ekki lengi. En smátt og smátt óx okkur fiskur um
hrygg og við höfum (vonandi) lært eitthvað af öllum
þeim erfiðleikum sem við höfum gengið í gegnum.
Auðvitað er það B.O.B.A að vera sjálfstæð. Við elskum
danska smörrebrödið, tívolíið, Olsen-bræðurna, bjórinn og
alla þessa gasalega lekkeru dönsku hönnun. En íslenskir
karlmenn og konur vilja vera einmitt það. Íslensk en ekki
dönsk. Að eiga handritin sjálf. Gæta tungumálsins, þótt
við eigum sjálfsagt Dananum Rasmusi Christian Rask
mikið að þakka þegar kemur að varðveislu tungunnar. Og
þótt við förum stundum frjálslega með hana, séum down
ef einhver annar er geim, skrifum við enn íslensku, hugs-
um, tölum, yrkjum og syngjum á henni. Og innan skamms
munum við í krafti máltækni geta talað á móðurmálinu við
brauðristina eins og allar þjóðir með örlitla sjálfsvirðingu.
Til hamingju Ísland!
Þjóð meðal þjóða
’En hvað er það sem knýr þjóð áfram? Er það ekkilöngunin til að ráða öllum sínum málum sjálf, aðvera þjóð meðal þjóða? Að velja sér viðskiptalönd, búa viðsjálfskapað frelsi og ákveða sjálf með hvaða hætti þjóðin
vill ráðstafa því frelsi (sem er yndislegt)? ...
Að geta sjálf ákveðið hvenær hún fer á bömmer yfir Euro-
vision? Að geta hneykslast á sínum eigin þingmönnum?
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is