Fréttablaðið - 15.05.2019, Blaðsíða 11

Jökull Sólberg
Auðunsson
ráðgjafi
Í Reykjavík eru 104 þúsund skráðar fólksbifreiðar og 176 þúsund bílastæði skráð á Bílastæðasjá. Í
miðbænum rekur Bílastæðasjóður
sjö bílastæðahús með 1.086 bíla-
stæðum. Þegar greinin er rituð um
laugardagseftirmiðdegi eru 63%
þeirra stæða laus. Utandyra er 3.671
gjaldskylt bílastæði. Ofan á þetta
bætast einkarekin bílastæðahús,
til dæmis í Hörpu (454), Höfðatorgi
(1.300) og Hafnartorgi (1.160). Bíla-
stæði taka hvorki meira né minna
en 25,8% af landsvæði Reykjavíkur
og skráðum bílum fjölgar hraðar en
íbúum í Reykjavík.
Tilgangur bílastæða er að geyma
bíla þegar þeir eru ekki í notkun.
Því nær áfangastað farþega, því
hentugra, þar sem það dregur úr þörf
fyrir göngu og styttir heildarferða-
tíma. Bílastæðin sem eru næst inn-
göngum fyllast yfirleitt fyrst og öku-
menn fórna oft eigin tíma og akstri
til að freista þess að næla sér í eitt
slíkt stæði í stað þess að leggja lengra
í burtu. Það er fátt sem gleður augað
fyrir gangandi á ferð um bílaplön
og ekki hjálpar mengun, hávaði og
umferð þeirra sem hafa ekki gómað
gott stæði. Fólk hreinlega dýrkar að
fá gott bílastæði, sérstaklega fyrir
framan World Class í Laugum.
Fólksbifreiðar sitja ónotaðar 95%
af líftíma sínum. Bílastæðaþörfin
hefur þó meira með þægindin að
gera; þ.e. hversu líklegt það er að
laust bílastæði sé nálægt áfanga-
stað bílstjórans — sem er yfirleitt
inngangur ýmiss konar bygginga.
Þess vegna eru 1,7 bílastæði á hvern
skráðan bíl í Reykjavík. Að auki þarf
Reykjavík að taka á móti bílum frá
nærliggjandi bæjarfélögum oftar en
þau taka á móti bílum frá Reykja-
vík. Þetta ferðamynstur orsakast
af fjölda fjölmennra vinnustaða
í Reykjavík og hvað íbúðabyggð
hefur þanist út í jaðar höfuðborgar-
svæðisins.
Ég bý í Barmahlíð. Hverfið mark-
ast af Bústaðavegi, Miklubraut,
Kringlumýrarbraut og Hlíðarenda.
Á þessu svæði búa 4.294 manns
í 1.610 íbúðum. Hér er pláss fyrir
440 bíla í bílskúrum og 3.303 bíla-
stæði utandyra. Íbúðirnar telja 173
þúsund fermetra. Hér er grunnskóli,
leikskóli, skrifstofukjarni við Hlíðar-
enda, kjörbúð, gleraugnabúð og hár-
greiðslustofa. Með öðrum orðum,
dæmigert hverfi í Reykjavík þegar
litið er til þéttleika og skipulags. Ef
við gerum ráð fyrir að eitt bílastæði
utandyra sé 14,5 fermetrar dekka
bílastæði um 7% af landsvæði hverf-
isins. Þar eru ekki taldir fermetrar
fyrir innkeyrslur, bílskúra og annað
svæði sem mótast hefur að kröfum
kyrrstæðra bifreiða. Heil 48% af
landsvæði Reykjavíkur eru helguð
umferðarmannvirkjum með einum
eða öðrum hætti; vegir, hraðbrautir,
bílastæði, veghelgunarsvæði, mislæg
gatnamót og annað sem styður ferðir
borgarbúa.
Nú stendur til að fækka bílastæð-
um í borginni. Það er ekki Bjössi í
World Class sem vill að fólk hiti upp
með rösklegri göngu heldur eru það
borgaryfirvöld sem sjá tækifæri
til að nýta landsvæði betur. Hlut-
deild hjólandi hefur aukist jafnt og
þétt undanfarin ár. Aukin hjóla-
menning kallar á endurskoðun
á hönnun gatna með öryggi allra
að sjónarmiði. Samkvæmt úttekt
Vegagerðarinnar eru alvarlegustu
slys hjólandi á gatnamótum þar sem
kyrrstæðir bílar aðskilja umferð bíla
og gangandi. Í mörgum tilfellum ætti
sá sem hjólar að vera bílmegin við
bílastæðin, þ.e.a.s. „í umferðinni“,
en margir treysta sér síður í þær
 Bílastæðin skipta máli
aðstæður. Slysin sem um ræðir eiga
sér þannig stað að hjól þverar veg á
milli gangbrauta en bíll beygir inn
í götuna, ökumaður sér ekki þann
sem hjólar fyrir kyrrstæðum bílum
og ekur í veg fyrir hjólið. Á götum
sem þessum má fórna bílastæðum
í staðinn fyrir auka akrein, hjóla-
stíg, bæta við gróðri eða víkka gang-
brautir.
Snorrabraut er gott dæmi um
hönnun á götu sem gæti breyst við
lokun þeirra 90 bílastæða sem liggja
meðfram akreinum. Á móti væri
hægt að skipuleggja öruggari og vist-
vænni götu án grindverka og kyrr-
stæðra bíla. Þetta er gata þar sem
bílar keyra oft yfir hámarkshraða
sem er 50 km/klst. og skapa hættu
fyrir börn sem sækja Austurbæjar-
skóla líkt og við Hringbraut þar sem
íbúar börðust fyrir hægari umferð
eftir alvarlegt slys fyrr á árinu. Það
eru oft kyrrstæðir bílar sem gefa bíl-
stjórum þá tilfinningu að lítið mann-
líf sé í götunni og óhætt sé að auka
hraðann.
Fyrsta stigs áhrif lokunar bíla-
stæða eru vistvænni og betur skipu-
lagðar götur. Bílstjórar, sem eru í
mörgum tilfellum íbúar í nærliggj-
andi íbúðum, þurfa þá að jafnaði að
leggja á sig fleiri spor þegar þeir sækja
þetta svæði. En annars stigs áhrif lok-
unar eru enn áhugaverðari. Þegar
götur styðja betur hjól, gangandi og
almenningssamgöngur þá fækkar
bílferðum á svæðinu. Fleiri sjá sér
hag í að taka strætó, hjóla og ganga.
Þannig dregur að lokum úr umferð
við það eitt að loka bílastæðum og
bílstjórar sem voru komnir í harðari
samkeppni um færri stæði hafa að
lokum færri bíla til að keppa við.
Það er að jafnaði nóg af stæðum í
borginni. Lokum stæðum þar sem
kyrrstæðir bílar eru í vegi fyrir betri
og öruggari borg. Höfum í huga
hverju er fórnað fyrir bílinn.
Skjáskot úr bílastæðavefsjánni.
S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 11M I Ð V I K U D A G U R 1 5 . M A Í 2 0 1 9
1
5
-0
5
-2
0
1
9
0
7
:4
9
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
2
F
F
-3
5
A
0
2
2
F
F
-3
4
6
4
2
2
F
F
-3
3
2
8
2
2
F
F
-3
1
E
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
4
0
s
_
1
4
_
5
_
2
0
1
9
C
M
Y
K