Morgunblaðið - 07.02.2019, Qupperneq 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. FEBRÚAR 2019
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
9
2
1
4
3
VERIÐ VELKOMIN Í REYNSLUAKSTUR
BMW 225XE
PLUG-IN HYBRID.
MEÐ xDRIVE FJÓRHJÓLADRIFI.
Sheer
Driving Pleasure
Dakota leðuráklæði, vetrardekk, upphitað stýri, aðfellanlegir og birtutengdir speglar, lykillaust
aðgengi, rafdrifinn afturhleri með snertilausri opnun, bakkmyndavél og nálgunarvarar framan
og aftan, skyggðar afturrúður, 9 hátalara hljómkerfi, LED aðalljós og inniljós, rafdrifin framsæti
með minni á ökumannssæti, leggja í stæði hjálp og þakbogar o.m.fl.
BMW 225xe xDrive. Verð: 5.750.000 kr. með LUXURY LINE aukahlutapakka.
BL ehf
Sævarhöfða 2 / 110 Reykjavík
525 8000 /www.bl.is
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Óvenjumargar símafyrirspurnir
vegna eitrana bárust Eitrunarmið-
stöð (EM) Landspítalans á síðustu
tveimur árum en árin á undan. Í fyrra
voru skráð símtöl í eitrunarsímann
hjá Eitrunarmiðstöðinni 1.754 eða að
jafnaði allt að fimm á dag að því er
lesa má úr ársskýrslu Eitrunarmið-
stöðvar.
,,Á árunum 2013-2016 var meðaltal
skráða fyrirspurna til EM 850 símtöl
á ári. Árið 2017 voru skráð símtöl í
eitrunarsímann 1398 og árið 2018
1754,“ segir í ársskýrslunni. 40%
aukning varð á árinu 2017 og var þá
talið að hana hefði helst mátt skýra
með betra utanumhaldi og bættri
skráningu símtala.
45,9% fyrirspurna 2018
voru vegna lyfjaeitrana
Meginhlutverk Eitrunarmiðstöðv-
arinnar er að sinna ráðgjöf um með-
ferð eitrana og efla þekkingu á eitr-
unum og meðferð þeirra. Rekin er
símaþjónusta á miðstöðinni og er tek-
ið á móti símtölum allan sólarhring-
inn.
45,9% fyrirspurna sem bárust í
fyrra voru vegna lyfjaeitrana og
48,4% vegna annarra eiturefna. Al-
mennar fyrirspurnir voru 5,7%, að
því er fram kemur í skýrslunni.
Eitranir af völdum lyfja eru algeng
ástæða símtala sem bárust Eitrunar-
miðstöðinni í fyrra eða 45,9% allra
símtala en oftar var þó hringt vegna
annarra eiturefna eða í 48,4% tilvika.
Óhöpp eru algengasta ástæða eitr-
ana eða 65,4% en í 9,8% tilvika var
hringt vegna rangrar lyfjagjafar og í
9,5% vegna sjálfsvígstilrauna.
Fjöldi fyrirspurna sem berast eit-
urefnamiðstöðinni er vegna unglinga
og barna. 25% voru vegna sex ára og
yngri barna og 19% vegna barna sem
voru tveggja ára eða yngri. Símtöl í
eitrunarsímann voru í 42% tilvika
vegna fullorðinna einstaklinga.
Á vefsíðu spítalans kemur fram að
nokkur hundruð fyrirspurnir komi
árlega til eitrunarmiðstöðvarinnar
vegna barna 6 ára og yngri. Flestar
eitranir sem lítil börn verða fyrir ger-
ast á heimilum og eru vegna ýmiss
konar efna sem algeng eru á heim-
ilum s.s. þvotta- og hreinsiefna.
Fyrirspurnir til Eitrunarmiðstöðvar LSH
Símtöl í eitrunarsímann árið 2018
9,5%
9,8%
7,7%
4,8%
1,4%
45,9%
48,4%
5,7%
Augu
Innöndun
Ástæða fyrirspurnar
Lyfjaeitranir 45,9%
Önnur eiturefni 48,4%
Almennar fyrirspurnir 5,7%
Aldur
Fullorðnir 42%
Unglingar/börn 6-18 ára 14%
Börn 6 ára og yngri 25%
Börn 2 ára og yngri 19%
Helstu ástæður eitrana
Óhapp 65,4%
Sjálfsvígstilraun 9,5%
Röng lyfjagjöf 9,8%
Annað/ekki vitað 7,7%
Misnotkun 4,8%
Vegna starfs 1,4%
Helstu íkomuleiðir
Inntaka 53,7%
Húð 35,3%
Augu 4,3%
Innöndun 4,1%
Annað/ekki vitað 1,5%
Í endaþarm 0,6%
iv/im/sc 0,5%
65,4%
Fullorðnir
Inntaka
Húð
2 ára og
yngri
6-18 ára
6 ára
og yngri
1.754
símtöl
vegna
eitrana
 Fleiri fyrirspurn-
ir í eitrunarsímann
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Háskólamenn í aðildarfélögum
BHM leggja höfuðkapp á að mennt-
un verði metin til launa í komandi
kjaraviðræðum
og Þórunn Svein-
bjarnardóttir,
formaður BHM,
minnir á að þó að
liðin séu tæp fjög-
ur ár frá því að
lög voru sett á
verkfallsaðgerðir
BHM og gerðar-
dómi komið á fót
um kjör þeirra sé
hann enn ferskur
í huga allra félagsmanna.
BHM-félögin eru nú komin á fulla
ferð við undirbúning fyrir viðræð-
urnar við ríki og sveitarfélög en
samningar þeirra renna flestallir út í
lok marsmánaðar.
Þórunn segir að óháð viðræðunum
á almenna markaðinum haldi BHM-
félögin sínu striki gagnvart sínum
viðsemjendum. „Við gerum okkur
auðvitað grein fyrir því að það sem
er í gangi á almenna vinnumarkaðin-
um hefur áhrif á stöðuna en það er
ekki gott að segja nákvæmega til um
það á þessari stundu hvaða áhrif það
hefur,“ segir hún.
Spurð hvort breytingar á vinnu-
tíma séu eins ofarlega á blaði hjá há-
skólamönnum og í viðræðunum á al-
menna markaðinum segir Þórunn
vinnutímamálin vera uppi á borði
allra. Það sé hins vegar mismunandi
hvernig það horfir við fólki eftir
starfsstéttum og hvort viðkomandi
eru í vaktavinnu eða dagvinnu.
„Okkur er líka ofarlega í huga þessi
sítenging sem margir sérfræðingar
búa við, þ.e.a.s. þeir sem eru á föst-
um launum en eru alltaf í vinnunni.
Hvort það á erindi í kjarasamninga
er ekki gott að segja til um á þessari
stundu en umræðan sem verið hefur
um álag og streitu er mikilvæg.“
Dregið hefur saman með BHM-
hópunum og öðrum hópum
Spurð hvort háskólamenn telji sig
eiga inni kröfu á miklum launahækk-
unum og kjarabótum segir Þórunn
að almennt geri menn sér grein fyrir
því að kaupmáttur hefur aukist.
„Tölfræðin sýnir okkur það og það
hafa verið kauphækkanir á liðnum
árum enda uppgangur í samfélaginu.
Okkur hefur hins vegar sýnst að
dregið hafi saman með okkar hópum
og öðrum á vinnumarkaði og mér
sýnist að það sé aðallega vegna þess
að launasetning háskólamenntaðra
sé of lág. Þá erum við í sjálfu sér aft-
ur komin að sama atriðinu og áður;
hver er ávinningurinn af háskóla-
menntuninni og hvernig er hann
metinn í upphafi starfsferils. Ef fólk
er í stéttum sem eru lágt settar í
launum eins og er því miður í okkar
röðum, þá stýrir það ævitekjunum.
Við viljum reyna að komast í um-
ræðu um þessi grundvallaratriði.“
Gerðardómur er
ferskur í minni
 BHM vill meta menntun til launa
Þórunn
Sveinbjarnardóttir