Umbrot - 17.12.1976, Blaðsíða 19

Karl Benediktsson:
Það er
Þessi fyrirsögn kom mér í
hug þegar ég las grein Jóhanns
Ársælssonar í síðasta blaði Um-
brots þar sem hann segir frá
samþykkt bæjarstjórnar um
eftirgjöf fasteignagjalda af fél-
agsheimilum hér í bæ, á aðra
milljón króna. Ég var reyndar
búinn að heyra frá þessu sagt
áður, en trúði ekki að það gæti
skeð á meðan margir bæjarbúar
eiga í erfiðleikum að greiða þenn
an síhækkandi skatt og fá jafn-
vel tilkynningu frá lögfræðingi
um að greiða strax, að öðrum
kosti verði þetta innheimt með
dráttarvöxtum og þá á kostnað
eiganda. Bæta síðan gráu ofan
á svart með því að taka af
vinnulaunum án þess að tala við
viðkomandi aðila, gefa síðan
kvittun sem hljóðar upp á
„önnur gjöld“.
Af hverju ekki kvittun fyrir
fasteignagjaldi þegar ekki er
um aðrar skuldir að ræða? Eru
þeir hræddir við að þeir séu að
gera það sem ekki má?
Ég segi eins og er að svona
vinnubrögð skil ég ekki og svo
er með fleiri. Að gefa eftir
gjöld af eignum sem notaðar
eru til fundahalda og skemmt-
ana og sum húsin eru lokuð
fyrir almenning, en leggja sí-
hækkandi fasteignagjöld á menn
sem hafa með mikilli vinnu og
erfiði komið upp húsaskjóli yfir
sig og sína og eru margir
kannske með þungar skulda-
byrðar til að standa undir af
þeim sökum.
Væri ekki mannlegra af bæjar-
stjórn að deila þessari rúmu
milljón niður á þá bæjarbúa
sem eiga í erfiðleikum ef bæj-
arsjóður er þess þá umkominn
að fella þetta niður.
Er svipuð gjafastarf-
semi á öðrum sviðum?
En mér dettur í hug í fram-
haldi af því sem hér hefur verið
sagt. Er svipuð gjafastarfsemi
til á öðrum sviðum hjá Akranes-
bæ?
Jú, og það í miklu stærri stíl.
Við skulum athuga hvað er að
gerast við höfnina. Ég hef áður
minnst á gjöld af vörubílum
sem nota þá aðstöðu sem skap-
aðist með þessari 100 milljóna
kr. bryggju, sem er með sama
háttarlagi og nokkurs konar frí
höfn, fyrir ákveðinn hóp manna
og félaga á kostnað hafnarinnar
og þar með gjaldendur bæjarins,
eins og ég skal sína fram á
hér á eftir.
f stað þess að láta reyna á
það hvort þeir sem þessa að-
stöðu nota vilja greiða til hafn-
arinnar eða ekki, ef þeir meta
það ekki þess virði, lofa þeim
þá að fara fyrir Hvalfjörð. Það
er engu að tapa fyrir Akrnes-
höfn.
19. nóv. 1975 segir einn af
stjórnarmönnum Skallagríms að
á fyrstu 80 dögum eftir að ferju
margur ör á annarra fé
bryggjan var tekin í notkun
hafi farið með Akraborg 10268
bílar, þar af 1058 vörubílar. Nú,
rúmu ári síðar hafa farið nær
40000 eftir því sem sagt var frá
í Mbl. 14. ágúst s.l. Ef hlutföll
væru lík því sem þá var þá
ættu vörubílar að vera í kring-
um 4000, sem mér þætti ekki
ótrúlegt.
Ef þessir vörubílar greiddu til
hafnarinnar, þó ekki væri nema
sem svaraði % af fargjaldi eins
mans fyrir bíl, þá myndi það
gera í kringum 800 þúsund kr.
það sem af er þessu ári fyrir
hafnarsjóð, sem er þó gjöf en
ekki gjald, svo dæmi sé nefnt,
og skila fylgibréfi yfir vöru-
þunga gagnvart vörugjaldi.
Menn geta varla ímyndað sér
hvað hér er um mörg þúsund
tonn að ræða af alls lags vör-
um sem hafa farið um höfnina
með þessum hætti svo til dag-
lega og ekki tekinn inn eyrir í
vörugjöld og í leiðinni er þver-
brotin reglugerð og gjaldskrá
hafnarinnar sem kveður svo á
að taka skuli vörugjöld af öllum
vörum, sem um höfnina fara.
Ég ætla að nefna hér nokkur
dæmi til að sína mönnum hvað
er að gerast þó þeir menn sem
þessum málum eiga að stjórna
virðast ekki gera sér grein fyrir
því, þó skattgreiðendur hafi
kjörið þá með það fyrir augum
að gæta hagsmuna bæjarins og
fyrirtækja hans.
Flutningur á áburði,
fiskimjöli og bygginga-
efni
Á sl. vori voru flutt fleiri
hundruð tonn af áburði í nær-
liggjandi sveitir og jafnvel vest-
ur í Dali, vörugjaldsfrítt til hafn
arinnar. Áður var áburður flutt
ur með skipum og kom fyrir að
Ferja II var leigð í þessa flutn-
inga og þá greidd vörugjöld
eftir galdskrá. Sjávarafurðir
svo sem saltfiskur, skreið og
mest allar niðursuðuvörur svo
tugum eða jafnvel hundruðum
tonna skiptir hafa verið fluttar
með sama hætti.
Á síðustu vikum hafa verið
flutt með fyrrgreindum hætti í
kringum 140 tonn af fiskimjöli
sem ætti að gera fyrir hafnar-
sjóð 51.520 kr., ef allt væri eðli-
legt, en tapast með nýju aðferð-
inni, mjölið síðan sett í skemm-
ur í Reykjavík og væntanlega
greidd þar vörugjöld til Reykja-
víkurhafnarinnar við afskipun
svo það má segja að hjálpar-
höndin nær orðið til margra.
I vor og sumar hefur sama
skipið komið 6 sinnum og lestað
frá 20-80 tonn af mjöli í ferð,
síðast nú í september, og greiddi
sín gjöld til hafnarinnar, sem
eru kr. 20.040.— í ferð eða
samtals 71.560 kr., sem er þá
tap Akraneshafnar miðað við
að þetta magn hefði farið í einni
ferð, svo glöggt dæmi sé nefnt.
En upp í þetta kemur sparnað-
ur á pappír og fyrirhöfn við
innheimtu, og bæjarbúar eru
búnir að fá sitt fyrirfram með
ilminum af hinni svokölluðu
peningalykt, svo það má segja
að fátt sé svo með öllu illt, að
ekki boði nokkuð gott, eða hvað
finnst ykkur?
Þá hefur verið flutt mikið
magn af byggingarefni svo sem
timbur, járn og fleira. Það er
orðið óþekkt fyrirbrigði að ótoll
afgreiddar vörur komi með skip-
um eins og áður var og þá
greidd gjöld til hafnarinnar eftir
fylgiskjölum eins og vera ber
og svo gjöld skipanna að auki.
I vor var beðið um pláss fyrir
skip sem átti að losa sér 70
tonn af vörum en vegna
þrengsla í höfninni þennan dag
var ekki hægt að taka skipið.
Það endaði með því að vörurnar
voru fluttar að mestu með Akra
borg og þá með sama hætti og
áður er lýst, enda komnir til
sögunar stórir aftanívagnar
með sama lit og Eimskip hefur
á sínum tækjum í Reykjavík.
Og nú er röðin komin að freð-
fiskinum. Það fóru nokkuð
hundruð kassar nú seinni part
nóvember sem áttu að fara í
Hofsjökul.
Hér ætla ég að láta staðar
numið að sinni, þó af nógu sé
að taka og láta þetta sem hér
hefur verið talið nægja, ef það
gæti gefið bæjarbúum vísbend-
ingu um hvað hér er á ferðinni.
Það er ekki óeðlilegt að þeir
menn og félög sem það geta,
noti sér þessa gjafastarfsemi
fyrst hún er fyrir hendi, sér til
stórhagnaðar, sem m.a. kemur
fram í þyngra hlassi þegar veg-
ir eru slæmir sem gefur þúsund
ir kr. á tonn, en það er eins
og þar stendur, það er margur
ör á annarra fé.
Ráðamenn þrasa um
laun starfsfólks bæjar-
ins.
Á sama tíma sem þessi gjafa-
starfsemi er í fullum gangi,
sitja ráðamenn á samningafund
um og þrasa um laun starfsfólks
bæjarins, leggja síðan höfuðið í
bleyti og brjóta heilann um
hvernig hægast muni vera að
láta hálfgert vandræðabarn
þeirra sem búið er að vera í
burðarliðnum nú um nokkurt
skeið sjá dagsins ljós. Hér á ég
við gatnagerðargjöld á bæjar-
búa, en láta á sama tima fyrir-
tæki og ýmsa aðila okkur óvið-
komandi að miklum meiri hluta
nota milljónatuga framkvæmdir
fyrir ekki neitt eins og áður er
sagt og jafnvel dást að hvað
þeir séu vænir að láta sjá sig
og þiggja þetta lítilræði.
En þá vaknar sú spurning, er
nokkur þörf á að vera að ræða
um þessa smámuni, kannski 2-3
milljónir króna? Mig langar til
að koma aðeins inn á þá hlið
málsins hvort ekki væru not fyr-
ir þessa peninga, sem þama er
um að ræða, ef hirtir væru, í
viðhald á hafnarmannvirkjum
og aðstöðu fyrir starfsmenn
hafnarinnar svo eitthvað sé
nefnt sem er í mesta ólestri.
Sem dæmi skal ég nefna það að
í sumar fór ég þess á leit við
hafnarstjóra hvort ekki væri
hægt í sambandi við þær fram-
kvæmdir sem stóðu yfir að færa
vatnslögn á fremri hluta hafn-
argarðs, sem hafa verið miklir
erfiðleikar með þegar frost
eru, undir dekk garðsins eins
og reyndar staðið hefur til í
mörg ár. Hafnarstjóri tók vel
í þetta, en við nánari athugun
kom í ljós að það vantaði pen-
inga og ekki væri hægt að koma
þessu inn í þær framkvæmdir
sem yfir stóðu og þar við sat.
Til hvers var hafnarverk
stjóri ráðinn ef þarf að
fela öðrum að gera það
sem hann hefir ekki
framkvæmt?
Það kemur manni einkenni-
lega fyrir sjónir að á sama
tíma sem það gerist sem áður er
lýst skuli nauðsynlegt viðhald
og lagfæringar sitja á hakan-
um og ef nefnt hefur verið þá
er barið sér á brjóst og sagt:
Það eru ekki til neinir peningar,
eða þetta var ekki á fjárhags-
áætlun. En hafi verið talað við
hafnarverkstjóra þá hefur svar-
ið verið ,,ég hef ekkert fólk í
þetta“ enda með síðustu samn-
ingum ráðinn yfirhafnsögumað-
ur sem m.a. á að sjá um dagleg-
an rekstur hafnarinnar og við-
hald. Þá vaknar sú spuming, til
hvers var hafnarverkstjóri ráð-
inn ef þarf að fela öðmm að
gera það sem hann hefur ekki
framkvæmt? Þess utan standa
fyrir dymm að sögn, miklar
framkvæmdir við höfnina svo
sem lenging grjótfyllingar utan
hafnargarðs, viðgerð á sements-
bryggju, sem þolir enga bið.
Það er verið að setja upp hina
marg umtöluðu bílavog sem kost
ar mikið fé, þó staðsetning sé að
margra dómi ekki góð og gegn
vilja hafnarnefndar, en það er
önnur saga, sem á kannski eftir
að skýrast þegar fram líða
stundir. Það þarf að endurnýja
hafnsögubát, það vantar stór-
bætta aðstöðu í skipasmíðastöð
Þorgeirs & Ellerts, aðstöðu fyr-
ir minni báta og svona mætti
lengi telja.
Við sjáum til
Af því sem hér hefur verið
sagt hefði maður haldið að ekki
veitti af að taka þau gjöld af
flutningum sem um höfnina
Frh. á bls. 23
19