Fréttablaðið - 29.08.2019, Qupperneq 20

icewear.is Opið til 21:00 alla dagaLAUGAVEGI 91
ÚTSALA
FATNAÐUR SKÓR

OG FYLGIHLUTIR
30-50%
AFSLÁTTUR
AF ÖLLUM ÚTSÖLUVÖRUM
Nike skór frá kr 4.995.-
Helly Hansen parka frá k
r 17.495.-
Icewear Dúnjakkar frá kr 8.
495.-
Nike úlpur frá kr 14.745.
-
ASOLO gönguskór frá kr 9.9
95.-
Adidas hettupeysur frá kr 4.
995.-
Hér er greint frá dómi sem skýrir hvernig ábyrgð á lánum af hálfu ábyrgðarmanna getur
orðið ógild ef lánveitendur uppfylla
ekki skyldur sínar gagnvart ábyrgð-
armönnum með hliðsjón af lögum
um ábyrgðarmenn frá 2009.
Lög sem tóku gildi 2009 um
ábyrgðarmenn kváðu á um þrjár
meginskyldur lánveitenda. Í fyrsta
lagi að lánveitendur skuli vinna
greiðslumat á skuldara og kynna fyrir
ábyrgðarmanni áður en ábyrgðar-
maðurinn staðfestir ábyrgð sína
með undirskrift. Í öðru lagi að lán-
veitendur skuli með skriflegum hætti
ráða ábyrgðarmanni frá því að gang-
ast í ábyrgð ef greiðslumat bendir til
þess að lántaki geti ekki efnt skuld-
bindingar sínar. Í þriðja lagi er kveðið
á um vissa upplýsingaskyldu lántaka
gagnvart ábyrgðarmanni.
Vanræki lánveitandi að sinna
einhverri af ofangreindum reglum/
skyldum, þá leiðir það til þess að
ábyrgðin eða lánsveðið er að öllum
líkindum ólögmæt og ábyrgðin því
ógildanleg skv. samningalögum.
Ógilding ábyrgðar á þeim forsend-
um var einmitt niðurstaðan í dómi
sem kveðinn var upp í Héraðsdómi
Reykjavíkur þann 10. júlí sl. í máli nr.
E-1719/2018. Málið snerist um að LÍN
hafði stefnt skuldara námsláns og
ábyrgðarmanni til greiðslu skuldar.
Ábyrgðarmaðurinn tók þar til varna
og sá undirritaður um að gæta hags-
muna hans fyrir dómi.
Krafa ábyrgðarmannsins var sú
að sjálfskuldarábyrgð lánsins myndi
víkja á grundvelli 36 gr. samninga-
laga, meðal annars vegna þess að LÍN
sem lánveitandi, hefði ekki uppfyllt
skyldur sínar samkvæmt lögum um
ábyrgðarmenn nr. 32/2009.
Héraðsdómur komst að þeirri
niðurstöðu að LÍN hafi ekki uppfyllt
skyldu sína um að ráða ábyrgðar-
manninum frá því skriflega að gang-
ast undir ábyrgðina. Með vísan til
þess taldi héraðsdómur óvíst hvort
ábyrgðarmaðurinn hefði verið tilbú-
inn að gangast undir sjálfskuldar-
ábyrgðina ef LÍN hefði svo sem opin-
berum lánastofnunum er skylt, ráðið
honum skriflega frá því.
Héraðsdómur taldi þar af leiðandi
að uppfyllt væru skilyrði samninga-
laga til að víkja til hliðar sjálfskuldar-
ábyrgðinni enda ósanngjarnt að mati
dómsins af hálfu LÍN að bera fyrir sig
„óupplýst“ loforð ábyrgðarmannsins.
Var ábyrgðarmaðurinn því sýknaður
af fjárkröfu LÍN.
Að mati undirritaðs eru fjölmörg
sambærileg dæmi til staðar í samfélag-
inu, þar sem að lánastofnanir hafa
ekki fylgt ofangreindum reglum og
eru að innheimta kröfur hjá ábyrgðar-
mönnum sem í reynd eru ólögmætar.
Þeir sem hafa gengist í ábyrgð fyrir
skuld geta og eiga að kanna stöðu sína
að þessu leyti. Það er á valdi ábyrgðar-
manna að sækja þennan rétt sinn því
lánveitendur skoða ekki réttmæti
ábyrgða hvað þessi atriði varðar að
eigin frumkvæði.
Fordæmi þess dóms sem féll í
umræddu máli sýnir að það getur
margborgað sig fyrir ábyrgðarmenn
að fá óháða sérfræðinga til að kanna
réttarstöðu sína í þessum efnum.
Er lánsábyrgðin lögmæt?
Félag eldri borgara í Reykjavík og nágrenni er eitt fjölmenn-asta félag landsins. Ríf lega
12.000 greiðandi félagsmenn til-
heyra því. Eitt af fjölmörgum hlut-
verkum Félags eldri borgara (FEB)
er að vinna að úrbótum í húsnæðis-
málum fyrir eldri borgara. Til langs
tíma hefur FEB byggt fjölbýlishús
fyrir félagsmenn með góðum árangri
og hefur það alltaf verið gert á kostn-
aðarverði og aldrei annað staðið til
með þennan hluta starfseminnar.
Það hefur ekki farið fram hjá
mörgum að FEB hefur verið að
byggja 68 íbúðir í tveimur blokkum
við Árskóga 1-3. Þegar komið var að
afhendingu íbúðanna um mánaða-
mótin júlí/ágúst, kom í ljós að tæp-
lega 400 milljóna króna halli var á
framkvæmdunum.
Hvað fór úrskeiðis?
Eftir mikla vinnu bæði stjórnar FEB
og aðkeyptra sérfræðinga, kom í ljós
að hallinn orsakaðist fyrst og fremst
af vantöldum fjármagnskostnaði
og lágu þau mistök hjá byggingar-
nefnd félagsins. Þessi vanreiknaði
fjármagnskostnaður fór því miður
fram hjá öllum þeim eftirlitsaðilum
sem að málinu komu.
Þetta er augljóslega mikið áfall
fyrir kaupendur íbúðanna og einnig
fyrir okkur í stjórn félagsins. Félagið,
sem hefur lagt metnað sinn í að skila
verkefnum vel af sér, mátti nú horf-
ast í augu við að eitthvað alvarlegt
hafði farið úrskeiðis. Þessar vikur
sem liðnar eru frá því að hallinn
kom í ljós hafa einkennst af látlausri
vinnu til að kanna hvernig þetta gat
gerst og er henni hvergi lokið. Það er
ekki síður mikilvægt að finna leiðir
til að lágmarka skaðann fyrir kaup-
endur íbúðanna.
FEB starfar án
hagnaðarsjónarmiða
Félag eldri borgara starfar án þess
að hagnaðarsjónarmið séu í fyrir-
rúmi og á því í enga sjóði að sækja. Ef
ekki tekst að selja íbúðirnar á kostn-
aðarverði blasir við að félagið fer í
greiðslustöðvun og/eða gjaldþrot.
Þá munu 12 þúsund félagsmenn líða
fyrir þessi mistök fyrir utan þau
ómældu óþægindi sem kaupendur
hafa nú þegar orðið fyrir.
Ákveðið var að freista þess að fá
kaupendur til þess að taka þennan
halla hlutfallslega á sig þannig að
heildarverð allra íbúða næði upp
í kostnaðarverð sem kom að sjálf-
sögðu illa við fólk eftir að hafa gert
ráð fyrir lægra verði og er auðvelt að
skilja vonbrigðin.
Eftir samningaviðræður við
framkvæmda- og fjármögnunar-
aðila tókst að ná samkomulagi um
að lækka hallann úr 400 milljónum
króna niður í 250 milljónir króna og
var verð íbúða þá aftur lækkað sem
því nam, eða um tæp 40% frá fyrri
hækkun.
Nú er því verð íbúðanna komið
5% niður fyrir kostnaðarverð og
um 17-20% niður fyrir markaðs-
virði sambærilegra íbúða á frjálsum
markaði.
Verkefni stjórnar
Stjórn félagsins tekur þetta mál mjög
alvarlega og mun leita allra leiða
til að komast að því hvernig þetta
gat gerst um leið og félagið vinnur
að frekari lausnum til að auðvelda
kaupendum að takast á við þessi
óvæntu útgjöld. Því miður eru þetta
ekki fyrstu mistökin sem eiga sér
stað í byggingaframkvæmdum
hérlendis og væntanlega ekki þau
síðustu heldur. Það er þó bót í máli
fyrir kaupendur að íbúðirnar eru
seldar undir kostnaðarverði.
Niðurstaðan er að félaginu urðu
á alvarleg mistök, það er óum-
deilanlegt. Margar spurningar hafa
vaknað. Hvernig gat þetta gerst
og af hverju tók enginn eftir neinu
fyrr en að verkinu var að mestu
lokið? Útreikningarnir höfðu farið
í gegnum hendur margra lærðra
aðila á viðurkenndum og virtum
stofnunum og félögum. Vonandi
mun óháð endurskoðun á málinu
leiða í ljós svörin við þessum og fleiri
spurningum.
Nú hafa f lestir kaupendur sam-
þykkt nýtt verð íbúðanna og margir
eru þegar f luttir inn. Það er von
okkar í stjórn FEB að íbúar Árskóga
1 og 3 muni, þrátt fyrir þessa leiðu
uppákomu, njóta þessara góðu
íbúða um ókomin ár.
Áfall
Guðbrandur
Jóhannesson
landsréttar-
lögmaður hjá
Lögmönnum
Sundagörðum
Sigríður
Snæbjörnsdóttir
varaformaður
Félags eldri
borgara Hvernig gat þetta gerst og
af hverju tók enginn eftir
neinu fyrr en að verkinu var
að mestu lokið?
2 9 . Á G Ú S T 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R20 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
2
9
-0
8
-2
0
1
9

0
5
:1
5
F
B
0
6
4
s
_
P
0
4
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
3
A
9
-A
0
2
4
2
3
A
9
-9
E
E
8
2
3
A
9
-9
D
A
C
2
3
A
9
-9
C
7
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
6
4
s
_
2
8
_
8
_
2
0
1
9
C
M
Y
K