Skessuhorn - 01.03.2006, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 1. MARS 2006

Þegar lífið er loðna og loðnuhrogn
Undanfarna daga hafa starfs-
menn HB Granda á Akranesi unnið
hörðum höndum við frystingu
loðnuhrogna. Skipin hafa siglt til
hafnar eitt af öðru í kapphlaupi við
támaklukku náttúrunnar og með því
hafa menn ffeistað þess að ná sem
mestum verðmætum úr þeim litla
kvóta sem til ráðstöfunar er á ver-
tíðinni. Það eru fleiri en íslensk skip
sem veiða loðnu hér við land því
skip frá Færeyjum hafa komið til
löndunar á Akranesi.
Loðnuveiðar eru ávallt fyrirferð-
armiklar í fréttum ár hvert enda
mikið í húfi á þeim stutta tíma sem
veiðarnar að jafnaði standa. Þessi
htli fiskur fær þá mikla athygli al-
mennings sem þrátt fyrir allt veit
lítið um þetta sjávardýr. Sennilega
vegna þess að fæstir leggja sér hana
til munns hér á landi. Landinn var
enda lengi mjög matvandur þegar
að sjávarfangi kom.
Loðnan er uppsjávarfiskur sem
leitar til botns á grunnsævi til þess
að hrygna, en að mestu leyti er hún
langt norður í höfum í leit að æti.
Fæða loðnunnar eru ýmis konar
svifdýr svo sem krabbaflær, ljósáta,
pílormar, fiskaegg og seiði. Loðnan
hrygnir að mestu leyti við S og SV-
strönd Islands, ffá Hornafirði og
vestur á Breiðafjörð. Hrygningin
hefst um mánaðamótin febrú-
ar/mars og stendur ffam í apríl við
S og SV-ströndina. Hrogn loðn-
imnar límast við steina og skelbrot
á botninum. Talið er að loðnan
drepist að langmestu leyti að
hrygningu lokinni, en þó mun eitt-
hvað vera tun að kvenloðna hrygni
tvisvar en karlloðnan er ekki tahn
lifa af nema eina hrygningu.
Kapphlaup við tímann
Töluverðar sveiflur hafa verið í
veiðum og vinnslu loðnu á undan-
förnum árum og þær sveiflur hafa
skilað sér á land á ýmsum stöðum í
sveiflukenndum umsvifum. Um-
svifin eru einfaldlega mest í ná-
grenni við veiðistaðina því keppst
er við að koma fiskinum sem stysta
leið til hafnar og vinna þannig tíma
til veiða. Þessar sveiflur hafa komið
vel fram á Akranesi á hðnum árum.
A þeirri vertíð sem nú stendur
hefur aflakvóti verið lítill og því
Síðan tekur viðflókið og afar tœknivœtt
ferli þar sem hrognin eru hreinsuð.
Fyrst af öllufer loðnan íflokkara þar sem hængurinn er skilinnfrá ogfer beint í
brieðslu. Karlpeningurinn hefur lokið sínu hlutuerki.
Kvenloðnan fer síðan íflókið vinnsluferli þar sem hrognin eru skilinfrá.
Að hreinsun lokinni er hrognunum dælt á milti húsa og komið
jýrir í kórum og þauflutt að skipshtið Engeyjar.
fóru veiðar rólega af stað því menn
vildu bíða þess að hrognainnihald
loðnunnar yrði sem hæst þannig að
sem mestur hluti þeirra færi í fryst-
ingu. Um leið skapast mest verð-
mæti fyrir afurðimar. Akranes ligg-
ur vel við hrognaffystingu í venju-
legu árferði og það hefur ekki farið
ffam hjá íbúum bæjarins undan-
farna daga. Mikið líf hefur verið við
höfiiina og flaggskip íslenska fiski-
skipaflotans, Engey RE 1 hefur leg-
ið í höfhinni og ffyst loðnuhrogn
sem skilin hafa verið ffá í vinnslu
HB Granda í landi.
Þar sem fæstir gera sér grein fyr-
ir hversu flókin vinnsla hrogna er
fékk blaðamaður Skessuhorns leyfi
til þess að fylgjast dagsstund með
vinnsltmni og þar kom ýmislegt á
óvart, meðal annars hversu tækni-
vædd vinnslan er og hversu miklar
kröfur em gerðar til gæða vörunn-
ar. Þegar frysting loðnuhrogna
stendur yfir bætast 22-24 starfs-
menn við vinnslu HB Granda í
landi auk þess sem áhöfn Engeyjar
vinnur um borð í skipi sínu. Má því
ætla að á milli 50 til 60 starfsmenn
komi að vinnslunni þá daga sem
ffysting stendur. Sumir þeirra sem í
landi vinna hafa um árabil komið á
þessa vertíð sem loðnuffystingin er.
í fullvinnslu
á Skaganum
Stærstu kaupendur loðnuhrogna
em Japarúr og þeir em kröfuharðir
kaupendur. Fulltrúar kaupenda em
viðstaddir vinnsluna og fylgjast ná-
kvæmlega með hverju skrefi henn-
ar. En hluti hrognanna fer ekki
langa leið. Stór kaupandi hrogn-
anna er Vignir G. Jónsson hf. á
Akranesi en það fyrirtæki rekur eina
fullkomnustu fullvinnsluverksmiðju
í hrognavinnslu í heiminum í dag.
I gær má ætla að ffyst hafi verið á
Akranesi um 850 tonn af loðnu-
hrognum. Hrat kvenloðnunnar og
hængurinn fara síðan til bræðslu og
reikna má með að um 9.000 tonn
hafi farið til bræðslu á undanförn-
um dögum.
A meðfylgjandi myndtun má sjá
vinnsluferli við frystingu loðnu-
hrognanna.
HJ
Og þegar frystingu lýkur eru þau ýálfkrafa losuð úr frystitœkjunum.
Síðan áfieriband....
...til pökkunar...
Gamti og nýi tíminn kallast á. Engey RE-1 er stærsta og fullkomnasta skip íslenska
fiskiskipaflotans. Koma þessfjölgaði tœkifœrum HB Granda til að auka verðmœti afla-
kvóta fyrirtækisins. Stœrðarmunur Engeyjar og annarra skipa fyrirtœkisins sést best á
þessari mynd sem tekin er af brúarvæng skipsins niður á Víking AK og Ingunni AK
Seint verða þau skip þó tatin nein smásmíði. I Ijósi umræða undanfarinna mánaða vakti
athygti sú staðreynd að í áhöfn Engeyjar eru 14 menn frá Akranesi og nágrenni.