Skessuhorn - 18.10.2006, Page 10

10
MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 2006
§œgssuii©isKi
Mildlvægt að marka skýra
stefirn í menningarmálum
Njörður Sigurjónsson, doktor-
snemi við City University í
London og kennari við Háskólann
á Bifröst, lagði mikla áherslu á það
í fyrirlestri sínum að Vesmrland
markaði sér skýra stefnu í menn-
ingarmálum. Hann viðurkenndi að
vissulega gæti slík stefnumótun
verið vandkvæðum háð en að án
slíkrar stefnu væri háum fjárhæðum
sóað. Hann sagði að þegar hug-
myndir um menningu og það sem
til hennar telst væru metnar félli
fólki gjarnan allur ketill í eld. Nið-
urstaðan væri oft sú að fara ekki út
í sérstaka stefnumótun.
Njörður tók sem dæmi að
menntamálaráðuneytið styrkir
menningarmál á ári hverju um
rúma 8 milljarða króna. Ráðuneyt-
ið er þó ekki undantekning hvað
varðar stefnuleysi og segir að hug-
takið sé of vítt til þess að unnt sé að
setja fram skýra stefhu. Þessu er
Njörður ósammála og benti á að í
Bretlandi eru settir upp mælikvarð-
ar og markmið um hverju eigi að
„ná út úr peningunum". „Það er
hægt, en þetta er viðkvæmt atriði,"
sagði hann. „í fullkomnum heimi
þyrftum við ekki að hafa menning-
arstyrki en þeir eru til staðar og
okkur ber skylda til að setja fram
skýra stefnu um markmið og það
sem við viljum ná ffarn með þeim.“
Hvað er menning?
Menningarhugtakið sjálft veldur
oft vandræðum að mati Njarðar
sem sagði að um leið og ræða ætti
um menningu setti fólk sig í á-
kveðnar stellingar sem skila ekki
endilega mestum árangri. íslenska
orðabókin gefur skilgreiningu sem
felur meðal annars í sér orðin
„vöxtur einstaklinga, að vera skap-
andi og að koma fólki til manns“. I
daglegu tali er þó algengara að fólk
hugsi um hluti, frægt fólk, staði,
stofnanir og fína afþreyingu þegar
menningu ber á góma. Njörður
segir mikilvægt að gera sér grein
fyrir því að í raun liggi menning til
grundvallar öllu því sem gert er.
„Menningarstefha hér á landi virð-
ist fyrst og fremst felast í því að út-
hluta styrkjum,“ sagði Njörður og
benti á að við það lentum við á því
hættusvæði að úthluta styrkjum á
grunni þess sem verið er að gera
annars staðar. „Þegar við erum að
gera menningarstefhu fyrir sveitar-
félag náum við í stefnu annars
sveitarfélags og gerum bara eins og
þeir.“ Hann benti á að óskýrar regl-
ur um úthlutun styrkja skekktu
samkeppnisstöðu á markaði enn
frekar og að oft orsakaði stefnu-
leysið að háar fjárhæðir færu í að
viðhalda stofnunum sem þegar eru
til staðar. „Við höldum áfram að
halda þeim við án þess að horfa á
hvort þörf er fyrir þær. Starf stjórn-
enda þessara stofhana felst í því að
sækja um styrki - að tryggja það að
stofnunin lifi af. I raun ætti þetta að
snúast um verkefnin, það sem á að
gera.“
Fyrir hverja?
Njörður endaði fyrirlesmr sinn á
að segja að í raun ætti ein spurning
að stýra allri ákvarðanatöku í út-
hlutun styrkja: Hvernig getum við
hámarkað ávinninginn af notkun
þessara peninga? Hann benti á að
kenning Pierre Bourdieu væri sú að
stéttaskipting í Frakklandi orsakað-
ist ekki af peningalegum gæðum
heldur því úr hverskonar umhverfi
einstaklingar kæmu. Menningar-
legt auðmagn fengju þeir í arf í
gegnum uppeldi og samfélagið sem
þeir kæmu úr. „Það ætti að vera
hlutverk menningarstofnana að
jafna aðstöðumun fólks með tilliti
til menningarauðmagns. Það er
þjóðhagslega hakvæmt að fólk hafi
sem best tækifæri. Stofnanir samfé-
lagsins ættu að vera opnar öllum og
við ættum að reyna að tryggja þátt-
töku þeirra sem standa utan við þær
og auka aðgengi að þeim.“
Af hverju ljárfesta
fyrirtæld í memiingu?
Bárður Öm Gunnarsson, mark-
aðsstjóri VIS, var á ráðstefhunni
um helgina og hélt fyrirlestur um
það hvers vegna fyrirtæki fjárfesta í
menningu. Fyrirlesturinn snerist
fyrst og fremst um svokallaðar
kostanir sem era áberandi í dag.
Samkvæmt Bárði er þar um tvíhliða
samband að ræða og mikil krafa er
gerð á að fá upplýsingar tilbaka frá
aðilanum, stofnuninni eða fýrir-
tækinu sem kostað er. „Eg sem fýr-
irtæki vil ekki kosta ákveðinn at-
burð nema ég viti hvað ég fæ fýrir
minn snúð,“ sagði Bárður.
Bifföst er gott dæmi
Fyrirtæki sem sjá sér hag í því að
kosta atburði gera það vegna þess
að með því fá þau beinan aðgang að
markhópi sínum, vörumerkjakynn-
ingu, bætta ímynd eða tengsl við
samfélagið svo dæmi séu tekin.
Flestar stofnanir á Vesturlandi eiga
sér einhvers konar bakhjarla en það
samstarf er aðallega f aðra áttina og
litið er á það sem samfélagslega
velvild. Bárður segir að í raun sé
kjörið fýrir ákveðin fýrirtæki að
beita slíkri aðferð.
Bárður tók Háskólann á Bifföst
sem gott dæmi um það hvernig
vörumerki nýtir sér menningu til
þess að styrkja ímynd sína. Mennt-
un er óáþreifanlegt hugtak og því
fer kynning á henni m.a. ffam í
formi ímyndar. Þegar skólinn er
kynntur út á við er notaður bás sem
er effirlíking af gamalli skólastofu.
Þar er vísað til þess að skólinn
byggir á gamalli hefð. Auk þess
hefur markvisst verið unnið að því
að kynna skólann sem fýrirbæri þar
sem list og arkitektúr er í hávegum
haft. Skólinn hefur styrkt Leiklist-
arskólann og á mikið listaverkasafn.
Auk þess hefur þar verið stofnuð
nefhd um listaverkakaup og lagðar
þær línur að fjárfesta í list á Vestur-
land og unglist. Allt þetta styrkir
ímynd skólans.
Menning, spenning - fyrir hvem?
Ráðstefiia á Bifröst rnn menningarmál
Menningarráð Vestur-
lands og Háskólinn á Bifröst
stóðu fýrir ráðstefhu á Bif-
röst á laugardag um menn-
ingu á Vesturlandi. Mikil
ánægja var með ráðstefnuna
sem var vel sótt af þeim að-
ilum sem koma að menning-
armálum á Vesturlandi, en
yfirskriftin var Menning,
spenning - fyrir hvern?
Dagskrá ráðstefnunnar var
samsett úr fýrirlestram og
tónlistaratriðum auk þess
sem listamenn alls staðar að
af Vesturlandi héldu sýningu
samhliða henni.
Njörður Sigurjónsson,
doktorsnemi við City Uni-
versity í London og kennari
við Háskólann á Bifröst hélt
fýrirlestur sem fjallaði með-
al annars um mikilvægi þess
að marka skýra stefnu í
menningarmálum. Kjartan
Ragnarsson fjallaði um
stofnun og rekstur Land-
námssetursins í Borgarnesi
og skýrði frá framtíðarsýn
sinni og Bárður Örn Gunn-
arsson, markaðsstjóri VIS
og fýrrum markaðsstjóri
Háskólans á Bifröst, flutti
fýrirlestur um hvers vegna
fýrirtæki styrkja menningu. Elísa-
bet Haraldsdóttir, menningarfull-
trúi Vesturlands, kynnti Menning-
arráð Vesturlands og opnaði
jafnframt heimasíðuna
www.menningarviti.is. Hún lét þess
Elísabet Haraldsdóttir, mmningarfulltrúi Vesturlands átti
frumkvæðið að ráðstefnunni og sá um skipulagningu hennar.
Hún opnaði við tilefnið heimasíðu á slóðinni
vjww.menningarviti.is en á síðunni er meðal annars hægt að
sækja umsóknareyðublöð um styrki til Mmningarráðs. Auk
þess er þar aðfinna hinarýmsu upplýsingar um menningu á
Vesturlandi. Elísabet sagðist vœnta þess að með tíð og tíma
yrði vefsíðan „óflugur menningarviti“.
getið að til stæði að halda fleiri
menningartengdar ráðstefnur í
sambandi við listir og ljóð, bók-
menntir og fleira.
Ymsir styrkþegar Menningarráðs
Vesturlands fluttu tónlist á ráð-
stefnunni. Tveir nemendur úr
Grundaskóla á Akranesi fluttu
lag við undirleik kennara síns,
Flosa Einarssonar, en skólinn
hlaut nýverið styrk fýrir verk-
efnið Ungir gamlir. Verkefnið
felst í því að þekktir íslenskir
tónlistarmenn munu sækja
nemendur skólans heim, gefa
þeim góð ráð og veita þeim
tilsögn í tónlist. Elísa Vil-
bergsdóttir, sópransöngkona,
gerði sér ferð frá Þýskalandi
til þess að vera viðstödd ráð-
stefhuna og flutti nokkur lög
við undirleik Jónínu Ernu
Arnardóttur frá Borgarnesi
sem einnig hlaut styrk úr
sjóðnum. Þær stöllur vöktu
mikla hrifningu gesta enda
báðar afar færar á sínu sviði.
Þeir listamenn sem mættu
með sköpunarverk sín á Bif-
röst voru Páll Guðmundsson
ffá Húsafelli, Lára Gunnars-
dóttir úr Stykkishólmi, Snjó-
laug Guðmundsdóttir frá Brú-
arlandi, Dýrfinna Torfadóttir
frá Akranesi, Ingibjörg
Agústsdóttir frá Stykkishólmi
og Sigríður Erla Gunnars-
dóttir sem kynnti verkefni
unnin úr Búðardalsleir. Öll
vora þau á staðnum til þess að
segja gestum frá verkum sínum og
var sýningin óneitanlega skemmti-
leg viðbót við ráðstefnuna.
SÓK
Vesturland verður að finna sína sérstöðu
Þann 13. maí í vor opnaði Kjart-
an Ragnarsson Landnámssetrið í
Borgarnesi ásamt eiginkonu sinni
Sigríði Margréti Guðmundsdóttur,
en þau hjón hlutu hæsta styrk
Menningarráðs í fýrstu úthlutun
sjóðsins sama dag. Kjartan hélt er-
indi á ráðstefhunni á laugardag þar
sem hann skýrði frá þróun seturs-
ins, allt ffá hugmynd að veruleika.
Hann lagði mesta áherslu á að
Vesturland yrði að marka sér sér-
stöðu. Að mati Kjartans er hún sú
að þar eiga langflestar íslendinga-
sögurnar sér stað. Kjartan sagði
einnig frá framtíðarsýn sinni sem
felur meðal annars í sér heilsuhótel
í Brákarey.
Sögumar em sérstaðan
„Vesturland er söguland!“ sagði
Kjartan en Landnámssetrið býður
nú þegar upp á mislangar ferðir um
Egilsslóðir, ratleik með söguívafi
og hinn svokallaða söguhring í
samstarfi við Kynnisferðir svo fátt
eitt sé nefnt. „Vesturland verður að
finna sína sérstöðu. Eitthvað sem
enginn annar landshluti hefur. Sér-
staðan er sú að þar gerast langflest-
ar Islendingasögurnar. Egilssaga,
Gunnlaugssaga Ormstungu, Lax-
dæla og svo mætti lengi telja. Við
höfum hér ótæmandi möguleika í
menningar- og ferðamálum."
Magnús Scheving
hrifinn
Upphaflega var hugmynd Kjart-
ans sú að reisa 5 þúsund fermetra
setur um sögu íslands í Brákarey.
Hann segist ekki vera búinn að gefa
hugmyndina um eyna upp á bátinn.
„Bláa lónið var bara einn bárujárns-
skúr. Svo voru keyptir tveir sumar-
bústaðir og byggð tenging á milli
þeirra. Seinna var fólk tilbúið að
fara út í 3 milljarða króna fjárfest-
ingu. Hvers vegna skyldi það ekki
geta gerst hér?“ Kjartan segir
skipulagsmál vera á tímamótum í
Brákarey og að öll iðnaðarstarfsemi
sé á leið þaðan. „Einhvern tímann
var ég að segja Magnúsi Scheving
frá Landnámssetrinu. Honum
fannst þetta ekki nógu tilkomumik-
ið og sagði að þetta yrði að vera
meira og stærra. Þegar ég sagði
honum ffá hugmyndinni um Brák-
arey sagði hann: „Nú erum við að
tala saman!“ Þar væri hægt að hafa
heilsuhótel og nota jökulleirinn úr
Hvítá. Það er ekkert steinefnaríkara
en hann.“ Kjartan segist sjá fýrir sér
að hægt verði að tengja báðar eyj-
arnar saman. „Það væri hægt að
setja göngubrú frá Stóra Brákarey
yfir í þá litlu og þaðan yfir á Bjössa
róló. Þetta er ffamtíð sem gaman er
að hugsa sér.“
SÓK
Páll Guðmundsson, lista?naður á Húsafelli sýnir hér gestum ráðstefnunnar hluta úr
nýjasta hljóðfæri sínu sem hann vinnur í rabbarbara og stein. Meðal áhugasamra sem
fylgdust með voru þau Helga Halldórsdóttir, Einar K Guðfmnsson, Steinar Berg og
Magnús Þorgrímsson.