Morgunblaðið - 19.06.2019, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. JÚNÍ 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Það dró tiltíðinda íSúdan á
dögunum, þegar
hersveitir á veg-
um herfor-
ingjaráðsins, sem rændi völd-
um í apríl, ákváðu að ryðja
stöður, sem mótmælendur í
landinu höfðu tekið sér í og
við höfuðstöðvar hersins í
höfuðborginni Khartoum.
Eftir því sem frekari tíðindi
berast af aðgerðum hersveit-
anna, sem sagðar eru hafa
tekið þátt í fjöldamorðunum í
Darfúr-héraði, virðist ljóst að
þarna hafi vísvitandi verið
farið fram af fullri hörku,
frekar en að aðgerðin hafi far-
ið úr böndunum, líkt og Abdel
Fattah al-Burhan, leiðtogi
herforingjaráðsins, hélt fram.
Mótmælendur þessir höfðu
setið á sínum stað í rúma tvo
mánuði, án þess að völdum
ráðsins væri ógnað svo
nokkru næmi, en ástæðan fyr-
ir því að ráðist var í aðgerð-
irnar gegn þeim virðist vera
sú að herforingjarnir hafi
fengið nóg eftir að viðræður
um það hvenær og hvernig
þeir afhentu völd sín aftur í
hendur borgaralegra afla
sigldu í strand. Þá virðist sem
herforingjarnir hafi viljað
vera fullvissir um að þeir nytu
stuðnings lykilbandamanna
sinna, einkum nágranna sinna
í Egyptalandi annars vegar
og stjórnvalda í Sádi-Arabíu
hins vegar, auk þess sem
Sameinuðu arabísku fursta-
dæmin hafa haft hönd í
bagga.
Fyrstu viðbrögð erlendis
voru harðari en
gera mátti ráð
fyrir. Afríku-
sambandið hefur
nú vísað Súdan úr
öllu samstarfi
sínu, þar til borgaraleg stjórn
hefur tekið við völdunum til
bráðabirgða, þrátt fyrir að
Abdel Fatah al-Sisi, leiðtogi
Egyptalands, hafi reynt að
gefa herforingjaráðinu eins
mikið svigrúm á vettvangi
sambandsins og mögulegt
var. Að öðru leyti virðist hins
vegar sem herforingjaráðið
muni ekki þurfa að sæta frek-
ari ábyrgð á gjörðum sínum.
Nýjustu fregnir herma að
forsvarsmenn mótmælanna,
sem höfðu boðað til allsherj-
arverkfalls þar til herforingj-
arnir færu frá, séu nú að
draga í land og vilji hefja á ný
viðræður um valdaskiptin.
Ljóst þykir að þær viðræður
munu nú fara fram á for-
sendum herforingjastjórn-
arinnar, þar sem hótunin um
frekara ofbeldi muni hanga
líkt og vofa yfir öllum viðræð-
unum.
Þá vaknar sú spurning hvað
taki við. Endurtekur sagan
frá Egyptalandi sig, þar sem
herinn tók völdin og boðaði
svo til kosninga, þar sem öll-
um brögðum var beitt til að
tryggja að Sisi, sem stýrði
hernum, myndi vinna? Miðað
við atburði síðustu vikna ætti
það í öllu falli ekki að koma á
óvart ef Burhan fylgdi í þau
fótspor og að almenningur í
Súdan þurfi enn að bíða eftir
lýðræðislegri stjórnarhátt-
um.
Herforingjaráð
Súdans lætur til
skarar skríða}
Endurtekur sagan sig?
Sveitarfélöginseilast æ
dýpra í vasa íbú-
anna og um það er
furðu lítil umræða
þrátt fyrir mjög
aukið umfang
þeirra í heildarskattheimt-
unni í landinu. Eins og fjallað
er um á bls. 10 í blaðinu í dag
hafa tekjur sveitarfélaga af
fasteignasköttum aukist
verulega á síðustu árum.
Þetta er ekki síst sláandi í til-
viki höfuðborgarinnar þar
sem hækkunin á hvern íbúa
nemur 37% og fasteignaskatt-
ur á íbúa nemur 146 þúsund
krónum. Til samanburðar
nemur hann aðeins 61 þúsund
krónum á Seltjarnarnesi og
hækkunin þar hefur verið
mun minni en í höfuðborg-
inni.
Ástæða þess-
arar þróunar í
Reykjavík er sú
að borgin hefur
ýtt upp verði hús-
næðis með því að
viðhalda skorti en
á sama tíma nýtt sér hækk-
andi fasteignaverð í stað þess
að lækka álagningarhlutfallið
til samræmis við hækkandi
fasteignaverð. Með þessu hef-
ur borgin í raun farið aftan að
Reykvíkingum og hækkað
skatta með óbeinum hætti.
Vaxandi útgjöld Reykvík-
inga vegna þessa eru hins
vegar ekki óbein, þau koma
þvert á móti þráðbeint úr vös-
um borgarbúa. Borgaryfir-
völd ættu að hafa í huga að
þessir sömu borgarbúar og
greiða skattana, greiða líka
atkvæði eftir þrjú ár.
Borgarbúar sæta
mikilli skattpíningu
af hálfu núverandi
borgaryfirvalda}
Seilst dýpra í vasana
Í
kjölfar falls Wow air, loðnubrests og
spár Hagstofu um samdrátt hefur ríkis-
stjórnin kynnt breytingar á fjármála-
stefnu og fjármálaáætlun. Nú á að
skera niður. Útgjöld ríkisins til velferð-
armála á að skerða um 20 milljarða á gildistíma
fjármálaáætlunar. Þar af á að skera niður í mál-
efnum öryrkja og fatlaðs fólks um 8 milljarða.
Það er augljóst að ríkisstjórnin hefur aldrei ætl-
að að afnema krónu á móti krónu skerðingar á
öryrkja. Þannig vinnur hún markvisst gegn at-
vinnuþátttöku þeirra öryrkja sem mögulega
geta eitthvað unnið og lyft sér að einhverju leyti
upp úr fátæktargildrunni sem stjórnvöld hafa
búið þeim. Að auki hafa bætur almannatrygg-
inga ekki hækkað í samræmi við launaþróun líkt
og 69. gr. laga um almannatryggingar boðar. Því á að skera
niður í málaflokkum sem þegar eru undirfjármagnaðir. Á
sama tíma boðar ríkisstjórnin afnám bankaskatts í áföngum
og stofnun Þjóðarsjóðs. Áætlað er að arðgreiðslur Lands-
virkjunar muni nema um 110 milljörðum króna á gildistíma
fjármálaáætlunar. Þessar greiðslur á ekki að nýta heldur á
að festa peningana í erlendum fjárfestingasjóði í eigu rík-
isins. Er það virkilega skynsamleg forgangsröðun fjármuna
að stofna erlendan verðbréfareikning á sama tíma og skorið
er niður í velferðarmálum? Í 69. gr. laga um almannatrygg-
ingar segir að bætur skuli hækka í samræmi við launaþró-
un. Alþingi hefur virt þetta ákvæði að vettugi og því hefur
átt sér stað kjaragliðnun upp á 29% frá gildistöku laga um
almannatryggingar árið 2007. Öryrkjar hafa ekki efni á því
að bíða eftir leiðréttingu á framfærslu þar til af-
koma ríkissjóðs batnar. Það er þó ljóst að ríkis-
stjórnin mun ekkert aðhafast. Nú er Flokkur
fólksins að undirbúa mál gegn ríkinu fyrir hönd
öryrkja þar sem þess verður krafist að bætur
almannatrygginga verði greiddar í samræmi við
launaþróun líkt og 69. gr. laga um almanna-
tryggingar boðar.
Við unnum málið
Það er ástæða til að minna á nýfallinn dóm
Landsréttar þann 31. maí sl. í máli nr. 466/2018
en þar vann Flokkur fólksins mál sem varðaði
ólögmætar skerðingar almannatrygginga
vegna lífeyristekna. Þetta mál sýndi svo ekki
verður á móti mælt hversu gríðarlegar fjár-
hæðir það eru sem ríkissjóður tekur til sín í formi skerðinga
á eignarvörðum réttindum þeirra sem greiða í lífeyrissjóð.
En sú upphæð nemur a.m.k. 30 milljörðum króna árlega.
Réttlæti?
Að lokum er ástæða til að minna á orð Katrínar Jakobs-
dóttur forsætisráðherra sem hún lét falla í ræðu sinni við
stefnuræðu þáverandi forsætisráðherra, Bjarna Benedikts-
sonar, þann 13. sept. 2017: „Stjórnvöld eiga ekki að biðja fá-
tækt fólk á Íslandi að bíða eftir réttlæti.“
Staðreyndin er þó sú að enn bíður fátækt fólk eftir rétt-
læti og nú í boði ríkisstjórnar Katrínar Jakobsdóttur.
Inga Sæland
Pistill
Ef þetta er þeirra réttlæti!
Höfundur þingmaður og formaður Flokks fólksins.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Teitur Gissurarson
teitur@mbl.is
Ekki er langt í að heimasím-ar sem teknir eru í gegn-um PSTN-kerfi, semflestir þekkja sem gömlu
góðu símalínurnar, muni heyra sög-
unni til. Í fyrra voru í fyrsta skipti
fleiri fastlínusímar, í daglegu tali
heimasímar, teknir í gegnum svokall-
að Voice over IP kerfi (VoIP) , sem
fer yfir netið, heldur en um PSTN-
kerfið. Síminn, áður Landssími Ís-
lands hf., mun á næsta ári loka sím-
stöðvum sem keyra PSTN-kerfið.
Þetta og fleira segja Hrafnkell V.
Gíslason, forstjóri Póst- og fjar-
skiptastofnunar, og Guðmundur Jó-
hannsson, upplýsingafulltrúi Símans,
í samtali við Morgunblaðið.
Auðvelt að skipta yfir
„Ég held að það sé ótímabært að
spá dauða heimasímans. Það er mín
skoðun þó að hann eigi sjálfsagt eftir
að dragast svolítið saman enn,“ segir
Hrafnkell V. Gíslason, forstjóri Póst-
og fjarskiptastofnunar, í samtali við
Morgunblaðið.
Í nýrri tölfræðiskýrslu um ís-
lenska fjarskiptamarkaðinn frá Póst-
og fjarskiptastofnun kemur fram að
124.975 heimasímar hafi verið í notk-
un árið 2018, en árið á undan voru
þeir 132.303. Því er um 5,5% fækkun
heimasíma að ræða og er sú þróun í
takt við það sem hefur verið að gerast
undanfarin nokkur ár. Á sama tíma
og heimasímum hefur fækkað hefur
VoIP-símum fjölgað. Þeir voru ríf-
lega 70.000 árið 2017 en ríflega 76.000
árið 2018.
„Með þessari yfirfærslu af
PSTN-kerfi yfir á VoIP er verið að
fara með þetta úr rásaskiptum kerf-
um, eins og gamla símakerfið var, yfir
í pakkaskipt kerfi, eins og internetið
er. Gæðin og öll notendaupplifunin er
nánast sú sama. Notandi sem veit
ekki hvort hann er að nota PSTN eða
VoIP heyrir engan mun. Munurinn
er hins vegar sá, að til þess að nota
VoIP þarf að vera með stafræna línu,
IP-samband, sem nánast allir eru
með,“ segir Hrafnkell.
Spurður um almenna fækkun
heimasíma hér á landi segir Hrafn-
kell að sú þróun sé hægari hérlendis
en víða erlendis og segir: „Við erum
komin með mjög mikið af stafrænum
netum að það er tiltölulega auðvelt
fyrir okkur að fara yfir í VoIP.
Heimasíminn á Íslandi hefur verið á
tiltölulega hagkvæmu verði í alþjóð-
legum samanburði svo það hefur ekki
verið mikil hindrun í verði hvað þetta
varðar. Hins vegar þekki ég ekki
margt ungt fólk sem er með heim-
ilissíma.“
Hnignun heimasíma fyrirséð
„Við viljum að sem flestir séu
með „VoIP-síma“ því PSTN-kerfið er
á útleið. Við munum loka því kerfi.
Það gerist í áföngum og á að vera lok-
ið í lok næsta árs,“ segir Guðmundur
Jóhannsson, upplýsingafulltrúi Sím-
ans, í samtali við Morgunblaðið.
„Ástæðan fyrir því er að VoIP er ein-
faldlega tæknilega fullkomnara og
PSTN-kerfið er komið til ára sinna.
Líftíma þess er að verða lokið,“ segir
hann.
Eins og áður segir hefur heima-
símum fækkað jafnt og þétt síðustu
ár. Spurður hvort enn sé einhver al-
mennileg sala á heimasímum svarar
Guðmundur: „Sumir vilja hafa heima-
síma, kannski af gömlum vana eða
vegna þess að það gefur einhverja ör-
yggistilfinningu. Ég veit það ekki. En
heilt yfir er svarið þó nei, eins og töl-
urnar sýna.“
Aðspurður segir Guðmundur að
þessi þróun hafi verið verið fyrirséð
fyrir margt löngu. „Þessi hnignun
heimasímans hófst í raun þegar
snjallsíminn kom á markað.“
Gamla símakerfinu
lokað á næsta ári
Morgunblaðið/Ómar
Snjallsíminn dugar Þróun á heimasímamarkaði var fyrirséð og vitnar um
að ungt fólk virðist almennt ekki kjósa að fá sér heimasíma.
Skráð númer hjá upplýsinga-
vefnum Já.is eru að miklum
meirihluta farsímanúmer. 72%
símanúmera sem þar eru skráð
eru farsímanúmer en 28%
þeirra eru símanúmer heima-
síma. Þetta segir Anna Berglind
Finnsdóttir, verkefnastjóri hjá
Já.is, sem bendir þó á að oft séu
fleiri en einn skráðir með hvern
heimasíma og að einnig séu
sumir með fleiri en eitt farsíma-
númer skráð á sig.
Spurð hvort einstaklingar séu
almennt skráðir með farsíma-
eða heimanúmer segir Anna að
89% skráninga einstaklinga
innihaldi farsímanúmer. „Þ.e.
viðkomandi er annaðhvort bara
skráður með farsíma eða bæði
farsíma og heimasíma.“
Þá segir hún að 51% ein-
staklingsskráninga hjá vefnum
innihaldi númer fyrir heima-
síma. „Þ.e. viðkomandi er
annaðhvort bara skráður með
heimanúmer eða hvort
tveggja.“
72% eru far-
símanúmer
SKRÁNINGAR JÁ.IS