Vinnumarkaður - 01.12.1997, Side 196

194
Greinargerð um aðferðir og hugtök
í stað þess að láta slíkt brottfall afskiptalaust hefur í þessari
skýrslú verið fyllt upp í öll ófullgerð svör með sérstökum
aðferðum. Þessar aðferðir eru aðallega tvenns konar. Annars
vegar hefur líklegt svar verið leitt af svörum annarra líkra
svarenda. Til dæmis hafa ónýt svör um vinnutíma verið
reiknuð með tilliti til dreifingar vinnutíma eftir kyni, starfs-
hlutfalli og starfsstétt. Hins vegar hefur líklegt svar verið leitt
af öðrum svörum sama einstaklings í sömu könnun eða úr
fýrri könnunum sem hann hefur tekið þátt í.
Aðrar skekkjur. Öðrum skekkjum má skipta gróflega i
þrjá flokka. Skráningarskekkjur, úrvinnsluskekkjur og
sniðskekkjur.
Skráningarskekkjur. Spyrlargeta skráð svör viðmælenda
sinna ranglega, hlaupið yfir spumingar, mglast í röð þeirra
eða umorðað þær þannig að spurt verði um annað en til stóð.
Einkum bar á slíkum vandamálum þegar notuð voru prentuð
spumingablöð.
í vinnumarkaðskönnunum Hagstofunnar er reynt að vinna
gegn þessu með því að ráða spyrla sem hafa reynslu frá fýrri
könnunum, þjálfa þá og fara vandlega yfir spumingalistann
áður en könnun hefst.
Urvinnsluskekkjur. Skráningarskekkjur geta líka orðið
þegar handskrifaðar upplýsingar em skráðar í tölvur. Þessu
stigi í gagnaúrvinnslunni var sleppt frá og með nóvember
1992 þegar áðumefnt tölvuforrit var tekið í notkun. I þeirri
könnun og könnuninni í apríl 1993 var eigi að síður haldið
áfram að skrá upplýsingar um störf og atvinnugrein á
spumingablöð.
Skekkjur geta slæðst inn vegna flokkunar einstakra „opinna“
spuminga þar sem svörin flokkuð eftir að viðtali lýkur. Hér ber
einkum að nefna flokkun á starfsstéttum, atvinnugreinum og
menntunarstigi. Slíkar skekkjur geta stafað af ófullnægjandi
upplýsingum í frumgögnum, óljósum leiðbeiningum í
flokkunarkerfum og mistökum flokkunarfólks.
Sniðskekkjur. Ófullnægjandi skipulagning og hönnun
könnunar getur leitt til niðurstaðna sem em ekki í samræmi
við raunvemleikann. Orðalag spuminga getur valdið mis-
skilningi.mismunandiröðspumingageturleitttilmismunandi
svara og reynsla svarenda af fyrri könnunum getur haft áhrif
á svör þeirra. Sé könnun ekki framkvæmd á sama hátt í hvert
skipti er hætta á að samanburður milli ára verði ónákvæmari
en ella. Hér verða nefhd þrjú dæmi um sniðskekkjur, orðalag
spuminga, mat á ársmeðaltölum og aðferðir við endumýjun
úrtaksins.
Orðalag spurninga. Til og með vinnumarkaðskönnun í
apríl 1994 var „ólaunað skyldulið“ aðgreint í spumingum
um atvinnustétt með valkostinum „Vinnur við fýrirtæki
fjölskyldunnar/með maka, foreldum eða bömum“. Þetta olli
því að sj álfstætt starfandi einstaklingar vom gjaman flokkaðir
með ólaunuðu skylduliði, einkum ef þeir litu svo á að rekstur
þeirra væri sameiginlegt verkefni ijölskyldunnar. Frá
nóvember 1994 var orðalagi valkostsins breytt þannig:
„Vinnur við fyrirtæki ijölskyldunnar án launa“. Auk þess var
spyrlum gefnar sérstakar leiðbeiningar um hvemig greina
ætti milli sjálfstætt starfandi og ólaunaðs skylduliðs. Þessi
breyting hafði það í for með sér að ólaunuðu skylduliði
„fækkaði“ úr u.þ.b. 2,6% í u.þ.b. 1,1% af öllum starfandi.
Tíðni kannana og ársmeðaltöl. Vinnumarkaðskannanir
Hagstofunnar em aðeins gerðar tvisvar á ári. Það getur leitt
Other errors. Other errors are classified into three cat-
egories in this context: Interviewer errors, processing errors,
and design errors.
Interviewer errors are those resulting from wrong re-
cording of answers, omission of questions, wrong routes in
the questionnaires or the rephrasing of questions by an
interviewer. These errors were more pronounced before the
computerisation of the interviewing process.
These errors have mainly been dealt with by hiring only
experienced interviewers, by interviewer training and spe-
cial meetings with interviewers before each survey.
Processing errors. Before eomputerisation of the survey
in November 1992, errors sometimes happened when data
from paper questionnaires were entered into computer files.
Coding of certain open questions, especially regarding occu-
pation, economic activity and educational level is also prone
to errors.
These errors have mainly been dealt with by using expe-
rienced coders, by careful editing of these variables and
systematic searches for inconsistencies.
Design errors. During the first three years, the question-
naire has undergone changes, although the main body of
questions has stayed the same. This is especially true with
regard to the phrasing of certain questions and their se-
quence. During the period many questions have also been
added in order to conform more fully to the requirements of
the EEA agreement. Bias related to these sources is not
known. The following are three examples of known design
errors relating to wording of questions, the frequency of the
survey and annual estimates and the rotation scheme.
Wording of questions. Until April 1994 the sub-category
“unpaid family worker” was distinguished in the question-
naire by the wording “works at a family business/with
spouse, parents or children”. This led to confusion as to who
in the family business are self-employed and who are unpaid
family workers, notwithstanding the validity of this distinc-
tion in a modem society. Since November 1994 the sub-
category was rephrased to “works at a family business
without paý’ and the interviewers were given special in-
stmctions as how to make the distinction. This resulted in a
“drop” in the number of unpaid family workers from ap-
proximately 2.6% to 1.1%.
Frequency of the survey and annual estimates. As the
labour force survey is only conducted twice each year,