Ferðavenjur Íslendinga - 01.02.1998, Blaðsíða 23

Ferðavenjur íslendinga 1996
21
Úrtak og heimtur
I úrtökuramma hvers hluta könnunarinnar voru allir íslenskir
og erlendir nkisborgarar á aldrinum 16-74 ára sem skráðir
voru í þjóðskrá og áttu lögheimili á Islandi meðan könnunin
fór fram. Stærð hvers úrtakshluta var 1.200 einstaklingar
sem voru valdir af handahófi úr þjóðskrá. Til þess að
könnunin næði einnig til barna 15 ára og yngri voru mæður
inntar eftir ferðavenjum barna sinna en að öðrum kosti voru
einstæðir feður beðnir um sömu upplýsingar. Mæðurnar
voru valdar fremur en feðumir þar sem líklegra þótti að þær
vissu meira um ferðir barna sinna en feðurnir. Endanleg
stærð úrtaksins, fullorðnir og böm í fyrsta hluta könnunarinnar
reyndist vera 1.600, í öðmm hluta hennar 1.681 og 1.643 í
þeim þriðja. Samanlögð hrein úrtaksstærð úr öllum
áföngunum var 4.812. Svarhlutfall var87%. Nánari útlistun
á heimtum er að finna í yfirliti 20.
Areiðanleiki
Villur og skekkjuvaldar í úrtakskönnunum má í grófum
dráttum flokka í tvennt, úrtökuskekkjur og aðrar skekkjur.
Hér á eftir er aðallega fj allað um þær skekkjur sem skipta máli
í úrvinnslu ferðavenjukönnunarinnar.
Úrtökuskekkja
Úrtaksrannsóknir hafa ávallt ákveðna óvissu í för með sér þar
sem einstaklingar í úrtakinu em valdir af handahófi úr einhverri
heildarskrá, t.d. þjóðskrá. Óvissan felst í því að úrtakið er
ekki nákvæm eftirmynd af heildarskránni eða þýðinu. Þar
sem þessi óvissa ræðst af hendingu þarf að reikna út
öryggismörk fyrir þær stærðir sem metnar eru. I yfirliti 21 em
sýnd öryggismörk fyrir fjölda einstaklinga í ferðavenju-
könnun Hagstofunnar miðað við 95% öryggisstig. Til þess að
finna öryggismörk fyrir stærðina 42.500 - þ.e. fjöldi ferða-
manna á tímabilinu maí-ágúst á aldrinum 45-64 ára - er
fundin sú tala undir töfluliðnum metinnjjöldi sem kemst næst
þeim fjölda þ.e. 37.500. Öryggismörkin em síðan fundin í
dálkinum lengst til hægri, +/- 4.600. Af því má álykta að 95%
líkur séu á þ ví að 32.900 til 42.100 í slendingar á aldrinum 45-
64 ára hafi ferðast á tímabilinu maí-ágúst. Sé stærð hóps
metin minni en 4.000 fer frávikshlutfallið, þ.e. hlutfall
staðalskekkjunnar af metnu stærðinni, yfir 20%. Aætlaðar
stærðir, hlutfallstölur og meðaltöl fyrir smærri hópa en 4.000
em sérstaklega auðkenndar með stjörnu (*). I yfirliti 22 eru
sýnd öryggismörk fyrir fjölda ferða í könnuninni miðað við
95% öryggisstig og mörkin eru fundin út á sama hátt og lýst
er hér að ofan.
Aðrar skekkjur. Aðrar skekkjur en úrtökuskekkju má
flokka í þrennt: Þekjuskekkjur, brottfallsskekkjur og aðrar
skekkjur.
Yfírlit 22. Frávikshlutfall og öryggismörk fyrir fjölda ferða 1996
Summary 22. Relative standard error and confidence limitsfor number oftrips 1996
Metinn fjöldi Estimated number Frávikshlutfall Relative standard error Öryggismörk Confidence limits
1.000.000 1,6 31.100
800.000 2,2 29.500
600.000 2,4 28.500
500.000 2,8 27.100
400.000 3,2 25.100
300.000 3,8 22.500
200.000 4,8 18.800
100.000 6,7 13.200
50.000 9,0 8.800
25.000 11,5 5.700
10.000 15,4 3.000
5.000 18,8 1.800
4.000 19,9 1.600
Þekjuskekkjur. Þekjuskekkjur stafa annars vegar af því að
sú skrá sem lögð er til gmndvallar vali á úrtakinu, þ.e.
úrtökuramminn, er ekki tæmandi og hins vegar af því að í
rammanum eru einstaklingar eða einingar sem ekki eiga þar
heima. Þetta kallast hvort um sig vanþekja og ofþekja.
Eins og áður er getið er úrtak ferðavenjukönnunarinnar
tekið úr hópi fólks á aldrinum 16-74 ára sem hefur lögheimili
á íslandi skv. þjóðskrá. I þjóðskránni er hins vegar allstór
hópur fólks sem hefur aðsetur erlendis vegna náms eða vinnu
lengur en 6 mánuði í senn. Aðeins hluti þessa fólks er skráður
með slíkt aðsetur. Sé þessi hópur ekki dreginn frá mann-
fjöldanum kemur fram umtalsverður bjagi og mat á heildar-
stærðum verður ofáætlað sem því nemur.
I þessari skýrslu hafa því allar áætlaðar heildartölur um
bæði fjölda ferða og ferðamenn verið umreiknaðar til
samræmis við meðalmannfjölda á viðkomandi ári, eins og
Hagstofan reiknar hann út, að frádregnum fjölda þeirra sem
ferðavenjukönnunin gefur vísbendingu um að séu búsettir