Skessuhorn - 23.11.2011, Side 95

95MIÐVIKUDAGUR 23. NÓVEMBER
Við höldum 1. vetrardag hátíðlegan og
blásum til veislu í Kaupfélagi Borgfirðinga
laugardaginn 25. október 2008 kl. 12-15
• Flugger litir veita ráðgjöf og verða með tilboð
• Mjólka kynnir vörur sínar
• Kynning á hreinsiefnum frá Kemi
• Kynning og tilboð á Kerckhaert
járningavörum, umboðsmaður
á staðnum, býður upp á ís
* Vetrarskeifurnar með
breiða teininum komnar *
• Tískusýning á vetrarfatnaði,
tilboð á fatnaði frá 66°N
• 10 - 50 % afsláttur af völdum vörum
í versluninni
• Royal Canin, glaðningur fylgir
öllum pokum af hunda-og kattamat.
Umboðsmaður á staðnum
• Kaffi og rjómaterta
Opn m eft r breytingar
Loðfóðruð stígvél,
1.500 kr
síðustu pörin, gildir á meðan
birgðir endast
Jólatilboð á rúlluplasti:
75cm Trioplast kr. 12.300 +vsk
50cm Trioplast kr. 10.300 +vsk
greiðsla dreifist á þrjá fyrstu mánuði 2012
Allt fyrir bóndann, frúna og kúna...
Allt í
aðventukransinn
Tilboð á
málningarvörum
Opnunarafsláttur
alla vikuna
Þeir eru síð ur en svo gæða blóð ís lensku
jóla svein arn ir. Þetta eru ó lík inda tól sam­
kvæmt þjóð sög un um, klækjar ef ir og þjófótt ir.
Þeir eru ekki á nokkr un hátt lík ir þeim gæða­
blóð um sem hald ið hef ur ver ið á lofti síð­
ustu ára tug ina og líkja má við sankti Niku­
lás frá Myru (Tyrk landi). Hann var eina barn
ríkra for eldra og varð mun að ar laus á unga
aldri. Marg ar sög ur eru til af gjaf mildi hans
en hann gaf all an auð sinn til bág staddra og
þá sér st aklega barna. Sag an seg ir að hann hafi
lát ið poka með gulli detta nið ur um reyk háfa
eða hent pok un um inn um glugga og ofan í
sokka sem ver ið var að þurrka á ar in hill um.
Seinna varð hann bisk up.
Það er því fátt líkt með hon um og ís lensku
jóla svein un um sem eru af trölla kyni, syn­
ir Grýlu og Leppalúða. Heim il is dýr ið þeirra
er svo skað ræð is skepn an Jóla kött ur inn. Þessi
fjöl skylda var fyrst og fremst not uð til að
hræða börn til hlýðni. Á síð ustu öld hef ur
í mynd jóla svein anna mild ast mik ið og þeir
hafa ver ið klædd ir í rauð spari föt í lík ingu
við sankta Kláus ann arra landa. Samt sem
áður geta þeir ver ið hrekkj ótt ir og þjófótt­
ir. Þannig hafa ís lensku jóla svein arn ir bland­
ast þeim al þjóð lega en samt sem áður höld­
um við í heiðri nöfn þeirra og eig um fleiri en
einn.
Þjóð minja safn ið hef ur frá því 1998 hald ið
í mynd ís lenska jóla sveins ins í heiðri og ár lega
eru þar sýn ing ar í des em ber þar sem hver og
einn þeirra kem ur fram klædd ur við hæfi.
Sam kvæmt upp lýs ing um safns ins var fjöldi
jóla sveina fyrr á öld um mis jafn eft ir lands­
hlut um. Í Grýlu kvæði frá 18. öld eru þeir
sagði 13 og held ur safn ið sig við það og nöfn
þeirra. Hins veg ar hafa um 60 önn ur jóla­
sveina nöfn fund ist.
12. des em ber byrja gömlu jóla svein arn ir að
koma til byggða. Sá fyrsti heit ir Stekkj ar staur
og hér áður fyrr reyndi hann oft að sjúga ærn­
ar í fjár hús un um hjá bænd um.
13. des em ber kem ur Giljagaur. Áður en
mjalta vél ar komu til sögu var hann van ur
að laum ast inn í fjós og stela froðu ofan af
mjólk ur föt um.
14. des em ber kem ur Stúf ur og er held ur lág­
ur til hnés ins. Hann var líka kall að ur Pönnu­
skef ill, því hann reyndi að hnupla mat ar ögn­
um af steik arpönn unni.
15. des em ber kem ur Þvöru s leik ir ofan af
fjöll um. Hann stalst til þess að sleikja þvör­
una, sem pott ur inn var skaf inn með. Hann
reyn ir að finna þvör ur í Þjóð minja safn inu,
þeg ar hann kem ur þang að í heim sókn.
16. des em ber má bú ast við Potta sleiki í
heim sókn. Hann sat um að kom ast í mat ar­
potta, sem ekki var búið að þvo upp og sleikja
skóf irn ar inn an úr þeim.
17. des em ber kem ur Askasleik ir. Hann faldi
sig und ir rúmi og ef fólk setti ask á gólf ið
þá greip hann askinn og sleikti allt inn an úr
hon um.
18. des em ber. Þá kem ur Hurða skell ir til
húsa. Hann geng ur skelf ing harka lega um og
skell ir hurð um svo fólk hef ur varla svefn frið.
19. des em ber er von á jóla sveini sem heit­
ir Skyrgám ur, af því að hon um þótti svo gott
skyr að hann stalst inn í búr ið og hám aði í sig
skyr ið upp úr ker aldi.
20. des em ber er það Bjúgna kræk ir sem bú­
ast má við. Hon um þótti best að borða bjúgu
og pyls ur og stal þeim hvar sem hann komst
í færi.
21. des em ber kem ur Glugga gæg ir í heim­
sókn. Hann var ekki eins mat gráð ug ur og
sum ir bræð ur hans en skelf ing for vit inn að
gægj ast á glugga og jafn vel að stela leik föng­
um, sem hon um leist vel á.
22. des em ber má bú ast við Gátta þef. Hann
er með stórt nef, og hon um finnst ó skap lega
góð laufa brauðs­ og kök u lykt in þeg ar ver­
ið er að baka fyr ir jól in. Svo reyn ir hann að
hnupla einni og einni köku. 22. des em ber var
líka stund um kall að ur hlakk andi, því þá voru
börn in far in að hlakka svo mik ið til jól anna.
23. des em ber, á Þor láks messu, kem ur Ket­
krók ur, sem er svo sólg inn í ket. Í gamla daga
rak hann lang an krók staf nið ur um eld hús­
stromp inn og krækti sér í hangi ketslæri sem
hengd voru uppi í rjá frið eða hangi kets bita
upp úr pott in um, en þá var hangi ket ið soð­
ið á Þor láks messu.
Á að fanga dag, 24. des em ber, kem ur Kerta­
sník ir. Í eld gamla daga voru kert in skær ustu
ljós sem fólk gat feng ið. En þau voru svo
sjald gæf og dýr mæt að mesta gleði barn anna
á jól un um var að fá sitt eig ið kerti. Og aum­
ingja Kerta sníki lang aði líka að eign ast kerti.
hb/heim ild: Þjóð minja safn ið og fl.
Ís lensku jóla svein arn ir voru þjófótt ir klækjar ef ir