Skessuhorn - 15.04.2015, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 15. APRÍL 2015
Á sumardaginn fyrsta,
fimmtudaginn 23. apríl,
verður opnuð í Safnahúsi
Borgfirðinga í Borgar-
nesi ný sýning, eins kon-
ar samfélagsverkefni sem
miðlar fróðleik um gengn-
ar kynslóðir. „Hugmyndin
snýst um að segja sögu 15
kvenna sem allar voru á lífi
1915 þegar íslenskar konur
fengu kosningarétt. Nýj-
ungin er sú að fjölskyldur
kvennanna hafa unnið að
heimildaöflun og útveg-
að muni og myndir. Þann-
ig er þetta unnið í víðtæku
samstarfi og hefur vak-
ið umræðu um og áhuga
á sögu kvennanna innan
fjölskyldna þeirra sjálfra.
Á sýningunni verða spjöld
með myndum og fróð-
leik um konurnar. Sýning-
in verður í Hallsteinssal í
Safnahúsinu og stendur til
októberloka í haust.“
Konurnar sem
fjallað verður um
eru þessar:
1. Guðfríður Jóhannes-
dóttir (1884-1980) ljós-
móðir, Litlu Brekku, Borgar-
hreppi.
2. Guðrún Guðmundsdóttir
(1885-1958) Borgarnesi.
3. Helga Ingibjörg Halldórsdóttir
(1895-1985), Kjalvararstöðum ofl.
4. Helga Georgs Pétursdóttir
(1884-1971) Draghálsi, Grafardal.
5. Ingibjörg Friðgeirsdóttir
(1906-1998), Hofsstöðum, Álfta-
neshreppi.
6. Ingigerður Kristjánsdóttir
(1877-1969), á Karlsbrekku og víð-
ar.
7. Ingveldur Hrómundsdótt-
ir (1862-1954), Haukatungu, Kol-
beinsstaðahr.
8. Pálína Ólafía Pétursdóttir
(1876-1964) Grund, Skorradal.
9. Ragnheiður Torfadótt-
ir (1873-1953), Hvanneyri, Ytri-
Skeljabr.og Arnarholti.
10. Ragnhildur Benjamínsdóttir
(1883-1958), Kalmanstungu.
11. Rannveig Oddsdóttir
(1890-1986), Steinum.
12. Steinunn Stefánsdóttir
(1855-1942), Fíflholtum.
13. Theodóra Kristín
Sveinsdóttir (1876-1949,
Reykholti, Hvítárvöllum,
Ferstiklu.
14. Þórunn Ríkharðs-
dóttir „Perla borgfirskra
kvenna“ Höfn í Leirársveit.
(1862-1958).
15. Þórunn Þórðardóttir
(1855-1934), Borgarnesi.
Tónleikar með
verkum ungs fólks
Við opnun ofangreindarar
sýningar verða hátíðartón-
leikar, uppskeruhátíð verk-
efnis sem Safnahús vinn-
ur að ásamt Tónlistarskóla
Borgarfjarðar. „Markmið
stofnananna er að hvetja
ungt fólk til listrænnar tón-
sköpunar á grundvelli texta.
Á tónleikunum munu nem-
endur skólans frumflytja
eigin verk og yngsta tón-
skáldið er einungis sex ára
gamalt. Um er að ræða
þróunarverkefni sem unnið
hefur verið að í þrjú ár og
á sér mikið samfélagslegt
gildi. Stofnanirnar tvær vinna sam-
an þvert á faglínur í safna- og skóla-
starfi. Samstarfið við Tónlistar-
skólann hefur gengið afar vel þessi
þrjú ár sem liðin eru af því og þetta
er mjög spennandi samstarf þvert á
faglegar línur þessara stofnana. Í ár
er metfjöldi frumsaminna verka á
ferðinni og yngsta tónskáldið er sex
ára,“ segir Guðrún Jónsdóttir for-
stöðumaður Safnahússins.
mm
Aðsókn að sýningum áhugaleik-
félaga í landinu á síðasta leikári
nam ríflega 33 þúsund gestum,
eða svipaður fjöldi og á leikárinu
á undan. Gestafjöldi síðasta leikárs
jafngildir því að einn af hverjum tíu
landsmönnum hafi séð uppfærslu á
vegum áhugaleikfélaga. Lítilshátt-
ar fækkun hefur orðið á fjölda sýn-
ingargesta áhugaleikfélaga á und-
anförnum leikárum, eftir nokkra
fjölgun gesta næstu leikár á und-
an. Hæst náði aðsókn að sýning-
um áhugaleikfélaga á árunum
2001–2004, en þau ár tóku nokk-
ur áhugaleikfélög þátt í bæjarhá-
tíðum og/eða færðu upp á fjalirn-
ar verk sem drógu að mikinn fjölda
gesta. Aðsókn að sýningum áhuga-
leikfélaga er ærið mismunandi eft-
ir landshlutum. Á síðasta leik-
ári sóttu langsamlega flestir sýn-
ingar áhugaleikfélaga á Norður-
landi eystra og Suðurlandi miðað
við fólksfjölda, eða þrír af hverjum
tíu íbúum, samanborið við einn af
hverjum tíu ef miðað er við landið
í heild. Sýningargestir voru fæstir
á Austurlandi og Suðurnesjum, eða
ellefu af hverjum hundrað íbúum.
Á Vesturlandi sóttu 14 af hverjum
100 íbúum sýningu áhugaleikhópa
á starfsárinu 2013-2014.
Áhugaleikfélög færðu á síð-
asta ári á fjalirnar 69 uppfærslur,
sem sýndar voru samtals 483 sinn-
um. Þrjár af hverjum fjórum upp-
færslum áhugaleikfélaga saman-
stóðu af einu eða fleiri íslensk-
um höfundaverkum. Samanlagð-
ur fjöldi flytjenda var ríflega 1.300
manns. Starfandi áhugaleikfélög-
um hefur fækkað fast að um helm-
ing frá því að þau voru flest í upp-
hafi tíunda áratugar síðustu ald-
ar. Undanfarin ár hefur fjöldi leik-
félaga haldist næsta stöðugur, eða
laust innan við 40 talsins. mm
Karlakórinn Söngbræður mun
halda tónleika í Reykholtskirkju
sunnudaginn 19. apríl næstkom-
andi klukkan 20:30, til að minnast
að 100 ár eru liðin síðan Söngfélag-
ið Bræðurnir var stofnað ári 1915 í
Reykholtsdal í Borgarfirði. Kórinn
var stofnaður af Bjarna Bjarnasyni
frá Skáney og starfaði undir hans
stjórn fram til ársins 1958, en hann
var alla tíð driffjöður þessa kór-
starfs. Bjarni sem fæddur var 1884 á
Hurðarbaki í Reykholtsdal, kvænt-
ist Helgu Hannesdóttur frá Deild-
artungu. Þau hófu búskap á Skán-
ey árið 1909, en Bjarni var sagður
hygginn og ötull bóndi, framsýnn
og framtakssamur og naut ómetan-
legs styrks og dugnaðar konu sinn-
ar. Bjarni var gæddur óvenjumikl-
um og góðum tónlistarhæfileik-
um og lærði ungur orgelleik. Hann
hóf störf sem organisti í Reykholts-
kirkju skömmu eftir fermingu og
starfaði sem organisti og kórstjóri í
sjö áratugi við kirkjuna og einnig í
fleiri kirkjum um ofanverðan Borg-
arfjörð.
Nafnið Bræðurnir sem sönghóp-
urinn nefndi sig, kom til af því að
framan af átti hver einasti söngmað-
ur bróður í kórnum, nema söng-
stjórinn sjálfur. Sá háttur var hafð-
ur á hjá Bræðrunum, að þeir félagar
í kórnum vörðu einni viku, söngv-
iku, á hverju hausti til samveru og
samæfinga. Hittust þeir á Skáney
og dvöldu heima hjá Bjarna, gengu
þar í öll bústörf á búinu fram eftir
degi og hófu síðan söngæfingar síð-
degis. Sagt er að Bjarni hafi sest við
hljóðfærið, sem var harmonium, og
kynnti það lag er næst skyldi taka
til æfinga. Fyrst var farið nokkr-
um sinnum yfir tenórinn, en síðan
æfðar undirraddirnar hver af ann-
arri uns lagið fór að hjóma. Æft var
fram eftir kvöldi og næstu dagar
liðu á svipaðan hátt í um vikutíma.
Bjarni vann að því að handskrifa öll
nótnahandrit fyrir kórinn og fyrir
þá kóra sem hann stjórnaði. Voru
þar um að ræða bæði íslensk og er-
lend kóralög. Þessi handrit verða
að einhverju leyti til sýnis í Reyk-
holtskirkju á sunnudagskvöldið.
Eiga gleðina
sameiginlega
Karlakórinn Söngbræður var stofn-
aður 1978 og er velja þurfti nafn á
kórinn, þótti við hæfi að að tengja
það hinum fyrri karlakór Borgfirð-
inga og í virðingarskyni við starf
hans varð til nafnið Söngbræð-
ur. Og með sama hætti og starfs-
svæði Bræðranna teygði sig um
marga hreppi frá Reykholtsdal,
koma félagar í Söngbræðrum frá
sjö sýslum. Það tengir líka karla-
kórana tvo saman að a.m.k. tveir
söngmenn náðu að syngja í báðum
kórunum. Þeir höfðu verið yngst-
ir í Bræðraflokknum, en urðu elst-
ir í Söngbræðrum. Þetta voru þeir
ágætu söngmenn, Jakob Jónsson
frá Varmalæk og Kristján Davíðs-
son frá Oddsstöðum. Það má líka
nefna að ættartengsl eru mörg milli
kóranna. Fleira eiga kórarnir sam-
eiginlegt, til dæmis gleðina yfir því
að eiga saman stund við söng og
samveru, svo notuð séu orð Þórð-
ar heitins Kristleifssonar frá Stóra-
Kroppi; “þar sem áhyggjuleysi,
bróðurhugur, fyndni, fjör og gam-
ansemi lyftir félögum upp í lönd
heiðríkjunnar.”
Tónleikar á
sunnudagskvöldið
Söngbræður munu á sunnudags-
kvöldið flytja lög sem Bræðurnir
fluttu á sínum tíma, auk sönglaga
úr eigin söngskrá. Því mun verða
flutt fjölbreytt dagskrá sem sam-
an stendur af hefðbundnum karla-
kórslögum og léttri dægurtón-
list. Fjölbreytnin mun verða í fyr-
irrúmi. Flutt verður stutt ágrip af
starfi Bjarna Bjarnasonar og söng-
ferli Bræðranna, inn á milli tónlist-
aratriða. Allir eru hjartanlega vel-
komnir.
-fréttatilkynning
Meðfylgjandi er ljósmynd af Bræðrunum frá fyrstu starfsárum kórsins. Efsta röð
frá vinstri: Björn Gíslason bóndi síðar í Sveinatungu tengdasonur Kristleifs á
Stóra-Kroppi, Jóhannes Erlendsson bóndi á Sturlu-Reykjum tengdasonur Krist-
leifs einnig, Bjarni Bjarnason söngstjóri og bóndi á Skáney, Björn Jakobsson frá
Varmalæk einnig tengdasonur Kristleifs á Stóra-Kroppi og Þórður Kristleifsson frá
Stóra-Kroppi, síðar kennari á Laugarvatni.
Miðröð frá vinstri: Þorsteinn Kristleifsson frá Stóra-Kroppi, bóndi á Gull-
berastöðum, Gunnlaugur Briem Einarsson frá Reykholti, Eggert Briem Einarsson
frá Reykhholti síðar læknir í Borgarnesi og Júlíus Bjarnason frá Hæli síðar bóndi á
Leirá.
Fremsta röð frá vinstri: Guðmundur Bjarnason bóndi á Hæli, Jón Erlendsson
frá Sturlu-Reykjum og Magnús Jakobsson frá Varmalæk, smiður og bóndi á
Snældubeinsstöðum.
Tónleikar í Reykholti til að minnast Söngfélagsins Bræðranna
Karlakórinn Söngbræður mun flytja mörg af sönglögum Bræðranna auk laga úr
eigin söngskrá.
Svipmynd frá einni af nýjustu uppfærslum áhugaleikhópa á Vesturlandi. Barið í
brestina, sýning Umf. Skallagríms í Lyngbrekku. Ljósm. mþh.
Tíundi hver landsmaður sótti
sýningu áhugaleikfélaga
Saga fimmtán kvenna og tónlist
eftir yngstu skáldin
Ein kvennanna sem fjallað er um á sýningunni Gleym þeim
ei, er Pálína Ólafía Pétursdóttir frá Grund í Skorrradal, en hún
var fædd árið 1876.