Skessuhorn - 18.01.2017, Blaðsíða 18

MIÐVIKUDAGUR 18. JANÚAR 201718
Baldur Árni Björnsson er bóndi
í Múlakoti í Lundarreykjadal og
einn af fáum girðingaverktökum
á Vesturlandi. Hann hefur ýmis-
legt fengist við um ævina; verið
til sjós, keyrt leigubíl, verið með
fjölbreyttan búskap, tamið hross
og nú síðast hafið uppeldi hænsn-
fugla. Girðingum hefur hann pot-
að niður og haldið við í tvo áratugi.
Skessuhorn hitti Baldur að máli í
Múlakoti á dögunum og ræddi við
hann um leik og starf. „Ég fædd-
ist í Reykjavík, bjó í Skerjafirðin-
um fyrsta árið og þaðan flutti fjöl-
skyldan í Kópavog. Síðan fluttu
mamma og pabbi norður í Þing-
eyjarsveit þegar ég var sex ára
gamall og hófu búskap á Heiðar-
bót í Reykjahverfi,“ segir Bald-
ur. „Ég man vel eftir ferðalaginu.
Við fluttum norður í reykmettuð-
um Willysjeppa,“ bætir hann við
og brosir. „Foreldrar mínir reyktu
báðir og þetta var löng ferð fyrir
okkur systkinin sem vorum fjög-
ur í þremur sætum. Það var þröngt
á þingi, jeppinn fullur af reyk, rif-
ist á leiðinni og pirringur,“ útskýr-
ir hann. „Síðan komum við á stað-
inn að nóttu til. Bærinn var í eyði
og ég man að mér fannst þetta
alls ekki spennandi,“ segir Baldur.
„En það rættist úr þessu og kom
í ljós að þetta hentaði mér mjög
vel. Þarna kviknaði hjá mér áhugi
á skepnum, aðallega hrossum. Það
var mikill hestaáhugi almennt í
Þingeyjarsveitinni þegar ég var að
alast upp og allar götur síðan hef
ég haft áhuga á hrossum.“
Kynntust í sláturhúsinu
Eftir að hann komst til manns lagði
Baldur ýmislegt fyrir sig. Hann
var lengi til sjós, einkum á ver-
tíðarbátum frá Ólafsvík, Grinda-
vík og Sandgerði og þess á milli
fékkst hann við hitt og þetta og
fór meðal annars nokkrum sinnum
í sláturtíð. Eitt haustið réði hann
sig í sláturhúsið í Borgarnesi, árið
1982. „Það var þá sem ég kynntist
konunni minni, Jónínu Guðrúnu
Heiðarsdóttur. Við vorum bæði
að vinna í sláturhúsinu. Hún var
í mötuneytinu en ég var í bógun-
um sem kallað var, fláði þá sér eins
og gert var í þá daga,“ segir hann.
„Það má geta þess að það var Þórð-
ur [Einarsson] bóndi á Gunnlaugs-
stöðum sem fékk mig til að koma í
þessa sláturtíð. Honum kynntist ég
á sjó í Ólafsvík. Hann er því valdur
að því að ég er hér staddur í dag,“
bætir hann við og brosir.
Baldur og Jónína hófu sinn bú-
skap eftir að hafa kynnst þetta
haustið í sláturhúsinu. Fyrstu árin
voru þau í Borgarnesi en síðan
keyptu þau Múlakot. „Við keypt-
um Múlakot ´85, fluttum inn árið
eftir og byrjuðum að búa með
kýr. En það var lítill kvóti og við
erum fyrir löngu hætt með kýrn-
ar,“ segir Baldur. „Fyrstu árin var
ég alltaf á sjó með búskapnum en
síðan við hættum með kýrnar hafa
hér aðallega verið hross. Ég starf-
aði við tamningar hér áður fyrr í
nokkur ár og það gekk sæmilega.
Það var allavega nóg að gera en
þær hafa breyst mikið. Núna þarf
að leggja miklu meiri vinnu í hvern
hest ef hann á að seljast og orðið
mun erfiðara að selja þessi venju-
legu hross í dag. Þeir þurfa að vera
orðnir miklu meira gerðir,“ segir
hann. „Fólk vill orðið meira tamin
hross, sem er bara gott og bless-
að. Það er miklu meira af góðum
hrossum til í dag en þegar ég var
í þessu,“ bætir hann við. Baldur
er því hættur að temja, nema sína
eigin hesta, en áhuginn er enn fyr-
ir hendi. „Ég hætti að temja nema
fyrir sjálfan mig, ræktunin er orð-
in lítil en við erum alltaf með eitt-
hvað af hrossum, þessar hundrað
kindur og hænsnin,“ segir hann,
en í Múlakoti er einangrunarstöð
og uppeldi fyrir Reykjabúið hf.
„Þetta er stofnfugl, sem kallaður
er. Innfluttum eggjum er ungað út
á Hvanneyri, síðan koma ungarn-
ir hingað dagsgamlir og eru hér í
18 vikur. Þá eru hænurnar fluttar
í búið þar sem þær eru í tvær til
þrjár vikur áður en þær fara að
verpa,“ segir Baldur. „Þannig er
starfið hér heima þessa dagana;
rollur og hænsni.“
Tuttugu ár í
girðingunum
En aðal atvinnugrein Baldurs er
af öðrum toga. Hann er girðinga-
verktaki, einn fárra slíkra á Vest-
urlandi öllu. Hefur hann starfað
við girðingavinnu og viðhald und-
anfarin 20 ár eða svo. „Það eru nú
verktakar í þessu úti um allt land,
en ég er einn af þeim fáu sem eftir
eru í Borgarfirðinum,“ segir hann.
„Mér líkar ágætlega í girðingunum
en þetta er leiðinlegt í bleytutíð.
Maður er útbíaður og gegnblaut-
ur allan daginn,“ segir Baldur. En
hvernig kom það til að hann lagði
þetta starf fyrir sig? „Það vantaði
einfaldlega eitthvað lifibrauð akk-
úrat á þeim tíma. Þá var verið að
ljúka við nýju Borgarfjarðarbraut-
ina og þurfti að girða meðfram
veginum. Mér datt í hug að prófa
þetta og hef verið í þessu allar göt-
ur síðan, eiginlega alveg samfleytt.
Ég hef alla tíð verið heppinn með
mannskap í girðingavinnunni. Ég
er þakklátur fyrir það og tel mig
heppinn að hafa fengið að vinna
með ungum og öflugum mönnum.
Þetta eru frábærir strákar,“ segir
Baldur.
Tveggja vikna útilega
Baldur útskýrir að þegar um er að
ræða stærri girðingar, 15-30 kíló-
metra, að þá séu þeir allt að sex
saman, en yfirleitt séu þeir færri.
Með stærri verkefnum sem hann
og menn hans hafi fengist við tel-
ur hann til dæmis girðingu á Holta-
vörðuheiði frá Melum að Forna-
hvammi og um 30 km girðingu
á Skógarströnd. Flestar girðing-
ar sem Baldur hefur unnið að eru
í Borgarfirði eða nágrenni og hann
segir að venjulega mæti menn bara
að morgni og fari heim að kvöldi.
Það heyri til undantekninga að
menn slái upp vinnubúðum eða
haldi til annars staðar en heima hjá
sér. „En þó hefur það gerst. Þegar
við vorum á Skógarströndinni þá
gistum við þar, enda heldur langt
að fara úr Borgarfirðinum. Síð-
an þegar við vorum á Holtavörðu-
heiðinni þá gistum við í tjöldum í
tvær vikur af þeim sex sem við vor-
um með girðinguna. Þetta var frek-
ar skemmtileg útilega og á kvöldin
var oft glatt á hjalla. Frábær mann-
skapur en veðrið hefði mátt vera
betra. Það skall mjög oft á með
þoku, ég held að við höfum feng-
ið einn sólskinsdag og ég er ekki að
ljúga því,“ segir Baldur og hlær við.
„En á Holtavörðuheiðinni þá grill-
uðum við á hverju kvöldi og nutum
þess mjög fyrstu dagana. Við vorum
með gasgrill með okkur en höfðum
lítið annað til að elda á. Þegar vik-
urnar tvær voru liðnar vorum við
orðnir frekar þreyttir á grillmatn-
um,“ bætir hann við og brosir.
Getur verið mikið púl
Aðspurður segir Baldur að tímabil-
ið í girðingavinnunni nái frá apríl
og fram í desember. Þá er einnig
unnið að viðhaldi og dagarnir oft
langir. „Ég hef verið með viðhald
á allt frá 60 til 100 kílómetra kafla.
Þessi vetur hefur verið óvenju góð-
ur, við vorum að girða fram und-
ir jól. Það er þó ekki einsdæmi en
sjaldgæft,“ segir hann.
Vinnuaðferðin er mjög hefð-
bundin og getur verið mikið púl.
„Girðingin er dregin út á traktor
og síðan höfum við gröfu til að
grafa niður hornstaura og reka nið-
ur staura, þar sem hægt að reka þá
niður með gröfu. Það er nú þann-
ig að alls staðar þar sem er erfiðast
að reka þá niður verður að gera það
með höndum,“ segir hann en bæt-
ir því við að það sé þó minna um
það.
Fagnar nýliðun
í dalnum
Hjónin í Múlakoti eiga saman þrjú
börn; Sóleyju Birnu, Önnu Heiðu
og Heiðar Árna. Fyrir átti Baldur
soninn Val Björn og Jónína dótt-
urina Sigrúnu Björk. Börnin eru
öll fullorðin og barnabörnin orðin
níu talsins. Anna Heiða hefur ein-
mitt ásamt manni sínum Símoni
Bergi Sigurgeirssyni reist sér hús
í Múlakoti og hyggjast búa þar um
ókomna tíð. Raunar hefur nokkur
nýliðun orðið í Lundarreykjadal
undanfarin misseri, eins og áður
hefur verið greint frá í Skessuhorni,
og ungt fólk á fjölmörgum bæjum.
Baldur kveðst ánægður með það.
„Það er frábært að unga fólkið vilji
vera hérna og mér getur ekki ann-
að en litist vel á þessa þróun,“ seg-
ir Baldur. „Þetta er ungt fólk sem
er alið upp í Lundarreykjadal sem
hefur fundið sér ýmislegt við að
vera, bæði búskap og annað. Sveit-
in fer ekki í eyði á meðan og þetta
er hið besta mál,“ bætir hann við.
Aðspurður hvort hann kunni skýr-
ingar á þessari miklu endurnýjun
kveðst hann ekki viss, en hefur þó
ákveðna kenningu. „Lunddælingar
eru skrýtnir og hafa alltaf verið. Ég
held að það sé ástæðan fyrir því að
þeir vilja helst ekki setjast annars
staðar að. Fólkið finnur sig ekki á
öðrum stöðum, passar hvergi inn í
önnur samfélög,“ segir hann léttur
í bragði. „Þó þetta sé ekki vísinda-
lega sannað þá kann þetta að vera
skýringin,“ segir Baldur í Múlakoti
að lokum. kgk
Baldur í Múlakoti er einn af fáum girðingaverktökum landshlutans:
„Hef alla tíð verið heppinn með
mannskap í girðingavinnunni“
Baldur Árni Björnsson í Múlakoti í Lundarreykjadal.
Í girðingavinnu, en Baldur er einn af fáum girðingaverktökum landshlutans.
Tækjafloti girðingaverktakans í öllu sínu veldi. Dregið er út á traktornum og svo
grafan notuð til að grafa niður hornstaurana og reka niður staura þar sem það er
hægt.