Morgunblaðið - 15.11.2019, Síða 23

Morgunblaðið - 15.11.2019, Síða 23
MINNINGAR 23 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. NÓVEMBER 2019 ✝ Kristín Helga-dóttir fæddist 19. maí 1918 í Ey í Vestur-Landeyjum. Hún lést 3. nóvem- ber 2019 á Dvalar- heimilinu Sól- völlum á Eyrar- bakka. Foreldrar henn- ar voru hjónin Helgi Pálsson, f. 1889, d. 1976, og Margrét Árnadóttir, f. 1887, d. 1956. Systkini Kristínar: Ásta, f. 1920, d. 2012, Guðfinna, f. 1922, d. 2004, Arnheiður, f. 1928, d. 2019, Helgi, f. 1937. Dóttir Kristínar er Anna Þóra Einarsdóttir, f. 1948. Faðir hennar var Einar Guðbjörn Gunnarsson, f. 1922, d. 2002. Anna Þóra er gift Halldóri Inga Guðmundssyni. Börn þeirra eru Helgi Kristinn, Guðmundur Ein- ar og Kristín Hrefna. Helgi Kristinn er kvæntur Lóu Björk tvo syni með fyrri manni, Sten Å. Stenberg. Kristín ólst upp við sveita- störf og barnamenntun sem þá tíðkaðist. Hún fór ung að vinna fyrir sér sem vinnukona á góð- um heimilum í Reykjavík sem segja má að hafi verið húsmæðramenntun þess tíma. Árið 1955 flutti Kristín að Sel- fossi með dóttur sína til Arn- heiðar systur sinnar sem þá hafði misst mann sinn. Saman héldu þær systur heimili með börnin sín þrjú næstu árin. Kristín fór að vinna hjá Kaup- félagi Árnesinga og starfaði þar stóran hluta starfsævinnar. Árið 1969 hófu þau Einar sambúð og hún eignaðist hlutdeild í hans góðu stórfjölskyldu. Einar og Kristín áttu góð ár saman og ferðuðust mikið innanlands og utan. Kristín tók virkan þátt í starfi Félags eldri borgarra. Hún söng með Hörpukór Félags eldri borgara frá upphafi og hafði mikið yndi af söng og tón- list. Frá 2013 átti Kristín heimili á Sólvöllum á Eyrarbakka. Útför Kristínar verður frá Selfosskirkju í dag, 15. nóv- ember 2019, og hefst athöfnin kl. 14. Jóelsdóttur. Þau eiga þrjú börn og Kristín Hrefna á tvö börn. Sambýlismaður Kristínar var Einar Sigurjónsson, f. 1917, d. 2003. Börn hans eru: 1. Hildur, gift Guðmundi P. Arnoldssyni, þau eiga þrjú börn og níu barnabörn. 2. Gunnar, kvæntur Huldu Gunn- laugsdóttur, þau eiga þrjár dæt- ur og átta barnabörn. 3. Garðar, kvæntur Sigríði Dýrfinnu Jóns- dóttur, þau eiga tvö börn, fimm barnabörn og barnabarnabarn. 4. Sverrir Sigurjón, d. 1998, kvæntur K. Huldu Guðmunds- dóttur, þau eignuðust tvö börn. Með fyrri konu, Rannveigu Jó- hannsdóttur, átti hann tvær dætur og tvö barnabörn. 5. Helga Einarsdóttir, sambýlis- maður Sigge Lindkvist. Helga á Það er komið að kveðjustund. Elskuleg tengdamóðir mín Krist- ín Helgadóttir hefur lokið lífs- göngu sinni. Við höfum átt ótal góðar stundir saman á langri og gæfuríkri ævi þinni. Þú sagðir mér einu sinni að þér hefði til að byrja með ekkert litist á þennan nýja vin dótturinnar, kafloðinn og alskeggjaðan. Það breyttist nú fljótt og okkur hefur alltaf komið ákaflega vel saman. Minnisstætt er þegar við Anna Þóra vorum að flytja á Selfoss, þá þurfti ég að fara á undan fjölskyldunni vegna vinnu og fékk að búa hjá ykkur Einari um tíma. Það var dýrmætt því þá kynntist ég ykkur vel. Börnin okkar áttu alltaf athvarf og opinn faðm hjá þér. Hvergi í heiminum var betra ristað brauð og kakó en hjá Stínu ömmu. Þú varst alltaf boðin og búin að gefa af þér og snúast í kringum börnin okkar. Fylgdist vel með því sem þau voru að gera og gladdist inni- lega yfir góðu gengi. Betri ömmu er ekki hægt að hugsa sér. Fyrir það er ég þakklátur. Við áttum margar góðar stundir á ferðalög- um og í útilegum með ykkur Ein- ari og þið voruð einstaklega góðir leiðsögumenn um landið okkar. Þar var ekki komið að tómum kof- unum. Við fjölskyldan eigum öll góðar minningar frá þeim stund- um. Það var gefandi að ræða við þig um menn og málefni og oft gátum við skrafað um ættfræði, þú svo minnug og sagðir mér skemmtilegar sögur af ættingjum og samferðafólki. Þú hafðir mik- inn áhuga á ljóðum og ófáum stundum höfum við varið í að skoða og lesa ljóð. Söngelsk varstu og hvattir mig oft til að taka gítarinn og varst með lög og texta á hreinu. Ég hef alla tíð dáðst að þér og þínum heiðarlegu og heilsteyptu lífsviðhorfum sem voru svo einkennandi í þínu fari. Þegar þú varðst áttræð setti ég þetta í vísu: Þú ert eins og eðalsteinn elsku hjartans Stína. Hugur þinn svo hreinn og beinn heillar niðja þína. Þú ert kona þýð og merk þroskast mjög við kynni. Gildin þín svo gömul, sterk greypast djúpt í minni. Takk fyrir allt sem þú varst okkur. Við munum hafa lífsvið- horf þín og gildi að leiðarljósi. Blessuð sé minning Kristínar. Halldór Ingi. Nú hefur hún elsku amma fengið hvíldina. Okkur systur langar að minnast ömmu Stínu í fáeinum orðum. Þegar við sett- umst niður og létum hugann reika þá komu upp ljúfar minningar um samverustundir með ömmu og afa. Það var gott að koma til þeirra sem barn. Alltaf var tekið á móti okkur með bros á vör og hlýjum faðmi. Gjarnan var von á pönnukökum sem var nú ekki slæmt. Við munum eftir að hafa fengið að gramsa í gamla sjón- varpsskápnum með öllu dótinu, leika okkur í ævintýraveröldinni í skúrnum á Tryggvagötu 18 og svo seinna í kjallaranum í Fossheið- inni. Amma lánaði okkur meira að segja fínu kjólana sína, veski og gamla spariskó til að leika okkur með. Ef vantaði dúkku þá leysti amma það með því að rúlla upp gömlu ullarteppi fyrir búk og setti tróð innan í tusku fyrir höfuð. Oft var tekið í spil eða gömlu mynd- irnar í litla trékassanum undir sjónvarpinu skoðaðar. Andrúms- loftið var rólegt, létt og vinalegt. Við munum eftir kettinum Tralla sem amma sá aumur á þegar hann birtist horaður í stigaganginum í Fossheiðinni. Hann fékk að kíkja inn í búr og fá mjólkursopa og bita áður en hann fór aftur út. Amma var myndarleg húsmóð- ir og alltaf var allt hreint og fínt hjá henni. Hún eldaði góðan ís- lenskan mat og kemur saltfiskur og soðnar rófur fljótt upp í hug- ann og kannski grautur á eftir. Uppvaskið eftir matinn voru gæðastundir en þá sagði amma gjarnan sögur og best var þegar hún sagði frá því þegar hún var lítil stelpa í Ey. Hún sagði skemmtilega frá og hló innilega. Svona var amma, hjá henni var öryggi og hlýja. Sama umhyggja mætti okkur á fullorðinsaldri og aðdáunarvert hvað hún náði að fylgjast vel með fólkinu sínu fram á síðustu daga. Oftar en ekki mundi hún hluti bet- ur en við hin. Hún hikaði heldur ekki við að segja það sem henni bjó í brjósti og var hreinskiptin í samskiptum. Amma var mikill nagli. Það hlýtur að þurfa einstakt lundarfar til þess að rísa tvisvar sinnum upp úr beinbroti eftir 90 ára aldur. Við hvert áfall setti hún sér ný mark- mið og hélt ótrauð áfram. Hún mætti ellinni af æðruleysi og þakklæti. „Hann Guð hefur bara verið svo einstaklega góður við mig,“ svaraði hún þegar hún var spurð að því hvernig hún færi að því að verða svona gömul. Elsku amma! Takk fyrir allt sem þú gafst okkur. Það er okkur mikils virði. Hvíl í friði. Kristín, Guðbjörg og Magnea. Elsku besta amma mín, það sem ég er þakklát fyrir að hafa átt þig að alla mína ævi. Minningarn- ar eru óteljandi og gjafirnar sem ég geymi í hjarta mínu ómetan- legar. Ég mun segja sögu þína því hún er einstök og hún er svo stór hluti af mér, þú ert svo stór hluti af mér. Tímarnir sem þú lifðir voru ótrúlegir. Þú sagðir mér frá því þegar þú varst lítil stelpa og þið fenguð útvarpið heim til þín. Þetta var áður en rafmagnið kom og þegar rafhlöðurnar í útvarpinu kláruðust þurfti að fara með þær langa leið á hestum til þess að hlaða þær. Það er undarlegt að eiga sam- tal um það hvernig hægt er að hugleiða í sýndarveruleikabúnaði við konu sem man eftir því þegar útvarpið kom í sveitina hennar fyrir næstum heilli öld. Samt gekk það svo vel hjá okkur amma mín. Viku áður en þú kvaddir þenn- an heim ræddirðu við mig um það hvernig börnin mín hefðu það, spurðir hvað þau væru búin að gera á ferðalagi sínu. Hvað væri að frétta úr vinnunni minni og spurðir hvort ég kviði nokkuð fyr- ir væntanlegum ferðalögum. Þú tókst kaldar hendur mínar, settir þær í þínar og lagðir við hjarta þitt til þess að hlýja mér. Litlu stelpunni þinni sem þú vildir enn ylja, passa og geyma sem næst hjarta þínu. Elsku amma mín, þú verður alltaf næst hjarta mínu. Það var best að koma til ykkar afa á Fossheiðina. Þar varstu allt- af heima og tókst á móti mér með heitu kakói og ristuðu brauði. Því- lík þolinmæði sem þú hafðir gagn- vart mér og öllu sem mig langaði að gera. Við saumuðum alls konar dúkkuföt og fígúrur úr gömlum fötum og efnum. Ég prófaði örugglega öll fötin í fataskápun- um þínum í fínufrúarleik, makaði á mig varalitunum þínum og jask- aði út hælaskóna þína þegar ég og vinkonur mínar fengum að leika okkur með þetta allt og búa til æv- intýri. Ég er handviss um að við gengum ekki frá eftir okkur og vorum með endalaust vesen en alltaf fengum við að leika hjá þér. Það að eiga þig í mínu einka- stuðningsliði langt fram á fullorð- insár hefur verið mér ómetanleg- ur styrkur og mótað þá konu og móður sem ég er. Það að vita af því að þú hafðir alltaf áhuga á að vita hvað ég var að gera sýndi svo fallega hvað þú elskaðir mig mik- ið. Það að hringja í þig og segja þér frá því sem ég og börnin vor- um að gera af því þú af einskærri ást og umhyggju vildir vita hvað væri að frétta var svo gott, svo ómetanlegt fordæmi um skilyrð- islausa ást. Þegar ég söng í kórnum mínum gat ég alltaf treyst á að tveir silf- urgráir kollar væru meðal gest- anna að hlusta og alltaf stóðum við okkur óskaplega vel að mati ykkar afa. Einu sinni söng ég svo einsöng. Þú varst sérstaklega ánægð með valið á sálminum en það var uppáhaldsbænin þín. Bænin sem þú fórst með á hverj- um degi og var í ramma við rúmið þitt. Bænin má aldrei bresta þig, búin er freisting ýmislig. Þá líf og sál er lúð og þjáð, lykill er hún að Drottins náð. Vaktu, minn Jesús, vaktu í mér, vaka láttu mig eins í þér. Sálin vaki þá sofnar líf, sé hún ætíð í þinni hlíf. (Hallgrímur Pétursson) Elsku amma mín, þú vakir í mér. Takk fyrir allt. Þín Kristín Hrefna. Hinir öldnu kveðja. Hinn 3. nóvember kvaddi Kristín þetta líf á fögrum og kyrrum haustdegi. Það má segja að hún hafi valið vel fyrir hinstu förina. Kristín kom haustið 1969 inn í fjölskylduna á Tryggvagötu 18 og tók við hús- móðurstörfum á heimilinu. Það var mikil gæfa fyrir pabba að eignast þarna góðan lífsförunaut og einnig fyrir börnin hans, sem hún tók eins og sín eigin væru. Hlý og traust var hún öllum frá upphafi og tók strax fullan þátt í lífi okkar. Það má segja að hún hafi tekið alla í faðm sér; börn, tengdabörn og barnabörn, og sinnt þeim eins og besta amma. Við eigum henni mikið að þakka. Það er ekki sjálfgefið að vinna hug og hjarta allra frá fyrstu kynnum. Magnea og Sigurjón voru í skjóli pabba og Stínu á loft- inu síðustu ár þeirra. Þetta gerði Stína með sínum sterka persónu- leika. Kristín átti eina dóttur, Önnu Þóru Einarsdóttur, sem tengdist fjölskyldunni og var virk með okkur eftir að hún eignaðist sjálf fjölskyldu. Margs er að minnast og af mörgu að taka. Við áttum margar góðar og skemmtilegar stundir með Stínu og pabba, bæði heima og heiman. Útilega með alla fjöl- skyldu þeirra um verslunar- mannahelgi var árviss, þar sem tjaldað var á ýmsum stöðum, t.d. Selgili, Landréttum, Grímsnesi og Tungufellsdal, þar sem þau voru í aðalhlutverkum. Eftir- minnilegt fyrir barnabörnin sem nutu þess að vera í þessum að- stæðum með afa og ömmu. Við minnumst vikuferðalags með þeim og Öddu systur hennar og Gunnari til Vestfjarða, við bjugg- um í tjöldum og nutum þess að skoða þennan landshluta sem ekkert okkar hafði ferðast um áð- ur. Einnig fórum við með þeim í ferðalög með Karlakór Selfoss, þar sem þau voru virkir félagar í mörg ár. Sömuleiðis störfuðu þau með Félagi eldri borgara á Sel- fossi og sungu í Hörpukórnum. Þar naut Stína sín vel því hún var virkilega söngelsk og hafði gaman af fjölbreyttri músík. Hún kunni ljóð og var í seinni tíð að rifja þau upp og ef hún mundi ekki eitthvað var ekki hætt heldur leitaði hún til annarra til að hjálpa sér að muna og hélt þannig huganum virkum. Stína hélt minninu mjög vel og mundi bæði gamalt og nýtt. Hún fylgdist vel með öllu sínu fólki al- veg til loka. Oft sagði hún okkur frá gamalli tíð, frá lífinu í Land- eyjunum, sveitinni hennar, sem hún unni mjög. Nú í haust sagði hún okkur frá því þegar hún ásamt öðrum börnum fór í óleyfi upp í Fljótshlíð og var það ekki vel séð þegar upp komst. Börnin hafa alltaf verið eins, líka fyrir öld. Stína og pabbi voru fastagestir hjá okkur í afmælum dætra okkar og einnig á jóladagskvöld og hélt Stína þeim sið eftir lát hans. Seinni ár voru alltaf haldin langömmujól, eins og börnin kalla það, niðri á Sólvöllum, þar sem langömmubörnin komu, sungu og spiluðu á hljóðfæri fyrir lang- ömmu og aðra vistmenn á Sólvöll- um. Á eftir fengu allir veitingar í hennar boði. Eitt barnabarnið spurði eftir lát hennar: „Verða þá engin lang- ömmujól?“ Það gaf þeim líka mik- ið að geta glatt langömmu sína á jólunum. Með þakklæti í huga kveðjum við ömmu Stínu. Blessuð veri minning hennar. Hvíl í friði. Gunnar og Hulda. Kristín móðursystir var okkur bræðrum sem önnur móðir að flestu leyti. Hún flutti til Öddu systur sinnar með dóttur sína Önnu Þóru þegar faðir okkar féll frá langt um aldur fram og móðir okkar stóð ein eftir með ungan son og annan rétt ófæddan. Sam- an mynduðu þær systur fjölskyld- una „Adda, Stína og börnin“, sem urðu fleyg kveðjuorð innan stór- fjölskyldunnar. Lífið var sannar- lega ekki auðvelt á þessum tíma. Vinna þurfti langan vinnudag til að sjá sér og sínum farborða og ýmis lúxus sem aðrir leyfðu sér var ekki inni í myndinni hjá þeim systrum. Minnisstæðar eru heim- sóknir okkar strákanna á vinnu- stað Stínu frænku á skrifstofulofti Kaupfélags Árnesinga, þar sem hún vann sem símadama. Okkur fannst sem hún hlyti að stjórna fyrirtækinu þar sem hún sat á miðju gólfi fyrir framan skipti- borð þess tíma og stakk snúrum í samband til mismunandi deilda fyrirtækisins. Það var eins og hún væri bókstaflega með alla þræði kaupfélagsins í sínum höndum. Tíminn leið og þar kom að Stína flutti burt til að hefja bú- skap með honum Einari sínum. Fyrstu jólin án Stínu frænku eru eftirminnileg vegna þess að eitt- hvað vantaði til að uppfylla hefð- bundna jólastemningu. Aldrei var þó langt að fara í heimsókn til hennar. Stína var elst fimm systkina frá Ey í Landeyjum. Yngsta barnið Helgi lifir fjórar systur. Sam- heldni og góð samskipti fjöl- skyldnanna hafa einkennt þær alla tíð og Stína aldursforseti hef- ur jafnan setið þar í öndvegi. Lengi var venja þeirra systra að fara „austur að Ey“ a.m.k árlega, og jafnvel oftar meðan faðir þeirra lifði. Var þá jafnan glatt á hjalla og mikið spjallað og spaug- að. Fóru allar systurnar gjarnan saman í utanlandsferðir með Fé- lagi eldri borgara, ásamt mökum, og voru sólarlönd í sérstöku uppá- haldi. Síðan Einar féll frá hefur Stína frænka lengst af dvalið á hjúkr- unarheimilinu Sólvöllum á Eyrar- bakka og unað hag sínum vel. Þrátt fyrir að hafa nokkrum sinn- um orðið fyrir líkamlegum áföll- um hefur hún alltaf náð að rífa sig upp aftur og er það vitnisburður um kjarkinn og lífsþorstann sem einkenndi þessa konu. Hún lét sig heldur ekki muna um það, orðin 101 árs gömul og komin að fótum fram, að fylgja Öddu systur til grafar í júlí síðastliðnum. Ég heimsótti frænku rúmri viku fyrir andlátið og áttum við gott spjall saman. Ég er þakklátur fyrir þá samverustund. Við Þórey sendum aðstandend- um innilegar samúðarkveðjur. Blessuð sé minning Kristínar Helgadóttur. Helgi Þorvaldsson. Elsku Stína hefur kvatt, eitt hundrað og eins árs gömul; góð, glögg og heilsteypt heiðurskona. Við Stína tengdumst báðar á svip- uðum tíma fjölskyldunni á Tryggvagötu 18 á Selfossi, fyrir rúmum fimmtíu árum. Hún Ein- ari tengdaföður mínum fyrrver- andi, ég Sverri syni hans, einum fimm systkina. Anna Þóra, einka- dóttir Stínu, einnig náin og ná- lægt. Stína og systkinin, Hildur, Garðar, Gunnar, Sverrir og Helga, makar þeirra, börn og fjöl- skyldur eiga öll sína kæru Stínu og hún fylgdist ætíð vel með stóra hópnum. Stína var mér kær frá byrjun. Við komumst fljótt að því að við áttum ýmis sameiginleg áhuga- efni sem gaman var að ræða. Sum voru almenn, önnur ekki, og enn önnur sértæk og spekingsleg. Þau þótti okkur skemmtilegust og þegar okkur tókst vel upp flaug tíminn hratt. Náttúruna ræddum við oft, Stína unni henni af heilum hug. Hún naut þess innilega að ganga úti, njóta alls í kring og anda að sér frísku loftinu; líka þegar sjónin dapraðist og þótt hún gæti ekki gengið ein og óstudd. Að heyra hana segja frá æsku sinni var að hlusta á ævin- týri: svaðilfarir berbakt á hestum yfir beljandi fljót; ferðir fótgang- andi um langan veg; vinnusemi heima í öllu sem gera þurfti enda kunni hún vel til verka í hverju sem var. Hún lýsti því fyrir nokkru hvernig hún, unglingur- inn, gerði skyr fyrir heimilið; sagði nákvæmlega frá hverju at- riði í skyrgerðinni og fipaðist hvergi. Ég hlustaði á með aðdáun. Líkt og margar ungar stúlkur á fyrstu áratugum síðustu aldar vann Stína ýmis störf inni á heim- ilum hjá fólki. Frásagnir hennar af þeirri reynslu gæða hjá mér mannlíf þessa tíma einstöku lífi og ýmis hús í miðborg Reykjavíkur lifna við þegar ég geng þar hjá. Og ég hugsa til Stínu. Það mun ég gera áfram. Umræðuefni skorti okkur aldrei, ekki heldur nú síð- ast fyrir nokkrum vikum. Þrek hennar hafði þá gefið eftir en hug- urinn var skýr líkt og endranær. Við fórum saman með ljóð; hún kunni þau betur en ég. Stína var einstök, vinátta hennar dýrmæt og þrjátíu ára aldursmunurinn á okkur skipti aldrei nokkru máli. Ég auðgaðist af hverri samveru- stund með henni. Að leiðarlokum er djúpt og innilegt þakklæti í huga mínum, fyrir órofa samfylgdina og vináttu hennar í öll þessi ár. Mína innileg- ustu samúðarkveðju færi ég fjöl- skyldu og öllum ástvinum Stínu sem umvöfðu hana elsku og vænt- umþykju til hinstu stundar. Rannveig. Að syngja gömlu ættjarðarlög- in, valsa og dægurlög var eftirlæti Kristínar Helgadóttur. Einar, maður hennar, var kappsfullur hugmaður og saman áttu þau áhugamál, sem var söngur, dans og félagsstarf á líkum nótum. Ég fékk það verkefni snemma árs 1997 að verða undirleikari hjá Hörpukórnum sem þau Einar höfðu átt stóran þátt í að stofna. Kórinn var þá orðinn nokkurra ára, Sigurveig Hjaltested stjórn- aði kórnum frá stofnun. Þrjú vor og hálfan þriðja vetur átti ég með þessum skemmtilega hópi, á einu þeirra var farið í tíu daga Tosc- anaferð í félagi við Eldeyjarkór- inn af Suðurnesjum, starfræktur var kvartett og dúettar á þessum góðu árum. Vortónleikar voru haldnir í Selfosskirkju og aðrir sameiginlega og árlega með ná- grannakórum í Mosó, Akranesi, Hafnarfirði og svo Eldeyjarkórn- um. Þau Einar voru glæsilegt par og ötulir liðsmenn í þessum hópi, en um aldamótin urðu breytingar, Sigurveig söngstjóri hætti fyrir aldurs sakir, Jörg Sönderman tók við tónsprotanum og nýr kafli hófst í sögu kórsins. Þá hófst líka nýr kafli hjá okkur Kristínu og Einari í Grænumörkinni. Ég var orðinn tónmenntakennari í Sand- vík og við lærðum á hverju hausti nokkur ættjarðarlög í skólanum og röltum síðan yfir í Grænumörk þar sem þau Kristín og Einar bjuggu og tóku á móti okkur. Þar var efnt til morgunsöngs með ungum og öldnum. Þetta samstarf þróaðist svo yfir í morgunsöng í Mörkinni og síðast vikulegan nón- söng í Grænumörk sem stóð til vorsins 2019. Þá var Einar horf- inn af sviðinu, en Kristín flutt á elliheimili niðri á Eyrarbakka eft- ir að hún varð ekkja. Og þar var áfram sungið með fleiri góðum fé- lögum, styrktarmönnum og ætt- ingjum sem mættu þegar söngur var í vændum. Mikið þakkarefni er mér að hafa fengið að starfa með þessu góða fólki. Ingi Heiðmar Jónsson. Kristín Helgadóttir

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.