Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.11.2019, Blaðsíða 6

Árni Sæberg
VETTVANGUR
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3.11. 2019
Það hefur svo margt breyst á Íslandisíðustu áratugina að manni hættir tilað gleyma hvernig hlutir voru. Það
er eins og samfélagið hafi alltaf verið nokk-
urn veginn svona og flestir hafi lifað í sátt
og samlyndi. Tíminn hefur líka tilhneigingu
til að græða sár og fá okkur til að gleyma.
Þess vegna ættu allir að horfa á þættina
Svona fólk sem Hrafnhildur Gunnarsdóttir
gerði og sýndir hafa verið á RÚV síðustu
vikur. Þeir segja merkilega sögu baráttu
fólks fyrir mannréttindum og glímu við for-
dóma og hatur. Þeir eru þörf áminning um
margt. Til dæmis að viðhorf okkar tíma séu
ekki endilega alltaf rétt og að við þurfum að
vera með þau í stanslausri endurskoðun.
Það var sérstaklega áhrifaríkt að horfa á
þriðja þáttinn: Pláguna, sem lýsti stöðunni
þegar alnæmi kom upp. Það er sennilega
hollt að velta því fyrir sér hver viðbrögðin
hefðu verið ef þetta hefði lagst á einhvern
annan þjóðfélagshóp. Þessi plága gerði það
þó að verkum að það var ekki lengur hægt
að horfa framhjá því að á Íslandi væri stór
hópur samkynhneigðs fólks.
Það er líka mögulega erfitt fyrir þá sem
yngri eru að trúa því að það séu ekki svo
mörg ár síðan samkynhneigðir þurftu að
búa í felum og leyna tilfinningum sínum.
Eyða jafnvel allri ævinni í einhvers konar
skáp til að forðast fyrirlitningu samborgara
sinna og mögulega fá að halda vinnunni.
Það eru heldur ekki nema nokkur ár síð-
an sú regla var sett að prestar hefðu „sam-
viskufrelsi“ til að neita því að gefa fólk af
sama kyni saman. Af því að mögulega
stríddi það gegn trú þeirra manna sem valið
hafa sér það starf að boða kærleika og
blessun.
Það þarf ekki að fara mörg ár aftur í tím-
ann til að sjá orð á borð við „kynvillingar“ í
íslenskum fjölmiðlum. Það þótti líka bara
fullkomlega eðlilegt að taka viðtöl við menn
í sértrúarsöfnuðum, eða jafnvel þjóðkirkj-
unni, sem gátu ekki notað neitt annað orð
til að reyna að niðurlægja fólk. Tryggja að
það færi ekki framhjá þessu fólki að það
væri óeðlilegt og ekki guði sæmandi. Það
væri öfuguggar og ætti ekki að monta sig af
þessu óeðli í skrúðgöngum.
Svo gerðist það í vikunni að Agnes M.
Sigurðardóttir, biskup Íslands, bað samkyn-
hneigða afsökunar. Það tók öll þessi ár. Og
það er varla hægt að segja að sú afsök-
unarbeiðni hafi verið flutt af mikilli ákefð
eða sannfæringu. „Ég get alveg beðið fólk
afsökunar á
því að kirkjan
hafi komið
svona fram og
sært fólk og
valdið þeim
bæði sársauka
og vandræðum
og erfiðleikum.
Ég er fús til
þess að biðjast
afsökunar á
því.“
Þetta gerð-
ist í sömu viku og biskupinn útskýrði
minnkandi traust til þjóðkirkjunnar sem
„siðrof“ sem mætti rekja til þess að minni
áhersla væri lögð á biblíusögur í skólunum
núna. En gæti ekki verið að framkoma
þjóðkirkjunnar sjálfrar, í málum á borð við
samkynhneigð, hefði haft sitt að segja?
Breytt viðhorf okkar hafa kannski orðið til
þess að við lítum þessa framkomu öðrum
augum en við gerðum og finnst kirkjan
mögulega ekki alveg hafa unnið fyrir neinu
sérstöku trausti?
Agnes má þó eiga það að hún baðst af-
sökunar fyrir hönd kirkjunnar. Það eru hins
vegar margir fleiri í hennar stétt og víðar í
samfélaginu sem mættu mögulega líta í eig-
in barm og velta því aðeins fyrir sér hvort
ekki sé kominn tími til að gera slíkt hið
sama.
’Það eru heldur ekki nemanokkur ár síðan sú reglavar sett að prestar hefðu „sam-viskufrelsi“ til að neita því að
gefa fólk af sama kyni saman.
Af því að mögulega stríddi það
gegn trú þeirra manna sem
valið hafa sér það starf að
boða kærleika og blessun.
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is
Samviskubit þjóðar
TÆKNI
FYRIR H
ATVINNUMANNSIN
EI ILI
www.alver.is S: 896 4040 LauraStar á Íslandi
LauraStar
er létt og
meðfærilegt og
þú ert fljótari
að strauja en
nokkru sinni
fyrr.
VIÐ
GERUM
VIÐ
allar tegundir
síma, spjaldtölva
og Apple tölva
Bolholti 4, 105 • Reykjavík • S 534 1400 • www.smartfix.is