Fréttablaðið - 19.12.2019, Blaðsíða 32

Alvöru karlmenn notuðu pils. Þannig var það í Evrópu um aldaraðir. Forn-
Grikkir álitu menn sem klæddust
buxum vera villimenn af því
erkióvinir þeirra persar gengu í
buxum.
Á 5. öld í Rómaveldi klæddust
merkir menn kyrtlum og kjólum.
Líkt og Grikkir álitu Rómverjar
þá sem klæddust buxum vera
villimenn eða þræla. Í aldaraðir
þóttu buxur svívirðilegar. Viðhorf
til buxna mildaðist samhliða því
sem Rómaveldi óx. Að lokum vék
hatrið á buxum fyrir hentug-
leika. Buxur voru að mörgu leyti
hentugri klæðnaður, sérstak-
lega í stríði. Kjólar og pils þóttu
of kaldur fatnaður þegar her-
mennirnir þurftu að ferðast yfir
100 kílómetra á hestbaki. Þegar
Rómaveldi féll urðu buxur hluti af
einkennisbúningi hermannanna.
Stríð yrðu ekki unnin nema í
buxum. Það varð f ljótt ljóst þegar
fyrsti riddarinn klæddist brynju.
Án buxna skar málmurinn
riddarann til blóðs og óeinangruð
brynja frysti riddarann til dauða
á veturna. Buxur voru því alger
nauðsyn.
Hárkollur, andlitspúður og
silkisokkar ásamt háum hælum,
hnébuxum og spænskum, mittis-
síðum jakka sem endaði í pilsi,
var í tísku meðal konungborinna
karlmanna í Evrópu á 16.-19. öld.
En þegar Loðvík XV var tekinn af
lífi fóru karlmenn að fjarlægjast
hinn kvenlega stíl konungsins.
Byltingarmenn í Frakklandi
klæddust aðallega nútímalegum
síðbuxum án nokkurs skrauts.
Á 19. öld við upphaf iðnbylt-
ingarinnar lögðu karlmenn poka-
buxur og pils á hilluna. Víður
klæðnaður jók hættuna á slysum
og dauðsföllum þar sem meiri
líkur voru á að slík föt f læktust í
vélunum með þeim af leiðingum
að verkamennirnir festust og
klemmdust.
Síðastir til að henda kjólnum
voru litlir strákar. Þeir klæddust
blúndukjólum alveg fram til
upphafs 20. aldar. Skírnarkjóll-
inn er leifar af því þegar litlir
strákar klæddust kjólum. Þrátt
fyrir að mikill munur hafi verið
á klæðnaði karla og kvenna í lok
19. aldar og byrjun þeirrar 20.
voru börn klædd í það sem taldist
kynhlutlaus fatnaður fyrstu árin.
Mæðurnar létu hárið á sonum
sínum vaxa og klæddu þá í blún-
dukjóla. Skipting bleyju var auð-
veldari undir kjólnum auk þess
sem auðveldara var fyrir börnin
að klæða sig sjálf í kjóla en buxur
á þeim tíma sem ekki var búið að
uppgötva rennilása og smellur.
Þegar drengir náðu 6-7 ára aldri
urðu þeir opinberlega strákar.
Hárið á þeim var klippt og þeir
fengu buxur. Það var svo árið 1905
sem Freud setti fram kenningu
sína um kynhneigð barna og það
varð í tísku að endurspegla kyn
barnsins með fötum strax frá
fæðingu. Hins vegar var bleikur
litur talinn strákalitur fram til
1950.
Þegar karlmenn gengu í kjólum
Pils voru lengi helsti klæðnaður karlmanna í Evrópu. En með tímanum viku pilsin fyrir buxum
sem þóttu hagkvæmari flík en pilsið. Litlir drengir klæddust pilsum og kjólum allt fram á 20. öld.
Franklin Roosevelt, fyrrverandi forseti Bandaríkjanna, er hér í kjól með
pífum á öxlunum. Ungir drengir og stúlkur um aldamótin 1900 klæddust
því sem talið var kynhlutlaus fatnaður. Kjólar þóttu hentugir fyrir börn.
Þegar riddarar fóru að klæðast brynju kom fljótt í ljós að buxur væru betri klæðnaður en pils í slíkum aðstæðum. NORDICPHOTOS/GETTY
Skírnarkjóll á drengjum er leifar frá þeim tíma sem öll ungbörn notuðu kjól.
Bleyjuskipting var auðveldari undir kjól en buxum. NORDICPHOTOS/GETTY
Á tímum Loðvíks XV konungs gengu heldri menn gjarnan í silkisokkum og
hælaskóm. Hárkollur og andlitspúður var líka vinsælt. NORDICPHOTOS/GETTY
Grískur hermaður í pilsi. Grískir her-
menn sem gegna ýmsum viðhafnar-
störfum klæðast þessum búningi
enn í dag. NORDICPHOTOS/GETTY
Sandra Guðrún
Guðmundsdóttir
sandragudrun@frettabladid.is
6 KYNNINGARBLAÐ FÓLK 1 9 . D E S E M B E R 2 0 1 9 F I M MT U DAG U R