Hugur og hönd - 01.06.1972, Blaðsíða 22

T uskuteppi
Að vefa tuskuteppi er bæði skemmtilegt og hagkvæmt.
Þau geta verið ótrúlega sterk og, þegar vel til tekst, mjög
falleg. Ivafið er við hendina á hverju heimili, þar sem
eru gömul föt og fataefnisafgangar. Svo er einnig víða
hægt að kaupa vægu verði margs konar afklippur í fata-
verksmiðjum og verkstæðum.
Eins og önnur gólfteppi, þurfa tuskuteppi að vera sterk
og stíf, svo þau liggi slétt á gólfinu, en Jjvælist ekki sam-
an undir fótum manna. Til að ná þessum eiginleikum
eru ýmis ráð. Með tiltölulega þéttri uppistöðu, grófu
ívafi, breiðum tuskuræmum eða margföldum og hörð-
um slætti er hægt að fá þykk og stinn teppi, en þá
liggur uppistaðan óhjákvæmilega ofan á, og það verður
hún, sem slitnar fyrst. Tuskurnar reynast yfirleitt sterk-
ari en uppistaðan, jafnvel þó til hennar sé vandað. Teppi,
sem ofin eru þannig, að tuskurnar hylja uppistöðuna,
brekánsvend, endast því betur og geta orðið ágætlega
stíf. Uppistaðan þarf þá að vera tiltölulega gisin og
tuskuræmurnar hæfilega mjóar.
Rétt er að nota aðeins eina tegund efna í sömu mottuna,
t. d. bómullarefni í eina, ullarefni í aðra, prjónaefni í
þriðju o. s. frv. Ekki skiptir máli þó efnin séu misþykk,
þau má klippa eða rífa í misbreiðar ræmur, þannig að
þær fylli álíka mikið. Ráðlegast er að klippa ekki tusk-
urnar fyrr en búið er að setja upp í vefstólinn. Þá er
hægt að reyna mismunandi breiðar ræmur og leita að
þeirri breidd, sem bezt hentar.
Þegar klijjpt eru niður gömul föt, eru allir saumar og
faldar fjarlægðir. Klippt er eftir þræði, endarnir klipptir
á ská og saumaðir þannig saman í saumavél eða höndum.
Koma J)á samskeytin undir nokkra uppistöðuþræði. Ef
hver flík eða litur er undinn í sér hnykil, sést magn hvers
litar og samstæðra lita, er þá hægt að gera uppdrátt í
samræmi við J)að.
Þegar tuskur eiga að hylja uppistöðuna, verður að gefa
upp í. Það er gert þannig, að ívafið er dregið upp í einn
stóran boga (eða marga minni, ef teppið er breitt), skipt
um skammel og slegið J)éttingsfast. Ef gefið er hæfilega
mikið upp í, hylst uppistaðan og voðin heldur breiddinni,
dregst ekki inn. Gangi illa að láta uppistöðuna hverfa,
eru ræmurnar of breiðar eða uppistaðan of þétt, dugi ekki
meiri uppígjöf.
Sem uppistöðu í tuskuteppi er ágætt að nota bómullar-
netagarn nr. 12/6 (hafaldagarn). Nælonnetagarn er einn-
ig hægt að nota. Það er afar sterkt en nokkuð hált og
óþjált. Stundum er notað hampgarn. Það er mjög mis-
jafnt. Þrí- eða fjórþætt hampgarn með góðum snúð, þó
ekki hart, er allsterkt. Ef sérstaklega er til tuskuteppisins
vandað, er uppistaðan höfð úr hör, t. d. 8/3 eða 8/4.
Hér fara á cftir uppskriftir fyrir tuskuteppin á myndinni.
I.
Uppistaða: Bómullarnetagarn nr. 12/6 (Netting twine).
Ivaf: Þykkt ullarefni, um 2 cm breiðar ræmur.
Breidd í skeið: 70 cm.
Skeið: 30/10, 1 })r. í haf., 1 þr. í tönn. í jöðrum 2 þr. í
haf. og tönn.
Þráðafjöldi: 212.
II.
Uppistaða: Sama og í I.
Ivaf: Nælonprjónaefni, um 1,5 cm breiðar ræmur.
Breidd í skeið: 80 cm.
Skeið: 20/10, 1 þr í haf., 1 þr. í tönn. í jöðrum 2x2 þr.
í haf. og tönn.
Þráðafjöldi: 164.
Bæði teppin eru ofin þannig, að uppistaðan hylst. Ræm-
urnar eru undnar á teppaskyttur og notaður er span-
stokkur. Fyrst og síðast eru ofin 8—10 fyrirdrög úr
sama efni og uppistaðan. Þau koma í veg fyrir að fyrstu
og síðustu fyrirdrögin losni og renni frá, þegar klippt er
niður.
Frágangur tuskuteppa er margvíslegur, en hver sem
hann er, er óhjákvæmilegt að byrja á því að hnýta upp
á uppistöðuna fast upp við voðina. Stundum er það
látið nægja, en verður að teljast lélegur frágangur. Sterk-
ara er að snúa kögur eða flétta úr uppistöðuendunum,
er þá aukaspottum oft bætt inní, til að fá kögrið þéttara
og sterkara. Hvorug þessi aðferð er notuð á þau teppi,
sem hér eru sýnd. Þegar hnýtt hefur verið fyrir endana
er á öðru (I), heklað yfir hnútana og tvö fyrirdrög með
grófu teppabandi. Hitt (II) er bryddað með sama efni
og það er ofið úr. S. II.
22
HUGUR OG HOND