Bændablaðið - 07.07.2016, Síða 29

29Bændablaðið | Fimmtudagur 7. júlí 2016
Oddviti Árneshrepps:
Fólksfækkun í hreppnum grafalvarlegt mál
– segir Eva Sigurbjörnsdóttir, oddviti Árneshrepps
Árneshreppur er með fámenn-
ustu hreppum landsins og þaðan
flytja um tíu manns í haust sem er
grafalvarlegt mál. Oddviti hrepps-
ins segir hreppinn fjárhagslega vel
stæðan og þar leynist ýmis tæki-
færi fyrir fólk sem þangað vill
flytja. Flest bendir til að kennsla
við Finnbogastaðaskóla falli niður
í vetur.
Eva Sigurbjörnsdóttir og Ásbjörn
Þorgilsson hófu hótelrekstur í
Djúpavík fyrir þrjátíu og einu ári.
Eva hefur lengst af séð um dag-
legan rekstur hótelsins en í dag eru
börn þeirra og tengdabörn sífellt
meira að taka við. Auk þess að vera
lausráðin hótelstýra er Eva oddviti
Árneshrepps.
„Reksturinn fór hægt af stað en
hefur aukist ár frá ári og tekið tals-
vert stökk síðasta áratuginn. Fólk
kemur mest hingað yfir sumar-
mánuðina og alls staðar að úr heim-
inum en mest er af Þjóðverjum og
fólki frá Austurríki og Sviss.
Ferðamannatíminn hefur einnig
verið að lengjast þannig að hingað
kemur fólk fyrr á vorin og lengra
fram á haust og svo er alltaf eitthvað
um að hingað komi fólk á veturna.
Tengdasonur minn tók að mestu við
rekstri hótelsins um síðustu áramót
en ég geri það sem ég get til að
hjálpa til,“ segir Eva.
Fólksfækkun í hreppnum
Eva var kosinn oddviti Árneshrepps
eftir sveitarstjórnarkosningarnar,
2014. Þrátt fyrir að Árneshreppur
sé fámennur er ýmislegt sem odd-
viti þarf að gera. „Því miður er
staðreyndin sú að í haust flytja
að minnsta kosti ellefu manns úr
hreppnum og fyrir sveitarfélag
með rétt rúmlega 50 íbúum er slíkt
grafalvarlegt mál.
Við sem eftir verðum erum
ákveðin í að horfa jákvætt á aðstæður
og reyna að vinna úr þeim eftir bestu
getu. Sjálf vil ég líta á breytinguna
sem sóknarfæri fyrir einhverja sem
hingað vilja flytja og vona að svo
verði.“
Samkvæmt lögum um íbúafjölda
sveitarfélaga ber velferðaráðuneytinu
að sameina sveitarfélag sem er með
undir fimmtíu íbúum tvö ár í röð við
annað sveitarfélag til að halda lág-
marks íbúafjölda.
Virkjun Hvalár
Eva bindur talsverðar vonir við
að íbúafjöldinn í hreppnum aukist
aftur, að minnsta kosti tímabundið,
ef verður af áætlunum um virkjun
Hvalár. „Ef hingað koma útlendingar
til starfa munu þeir eiga lögheim-
ili í hreppunum og borga hér skatta
meðan á dvöl þeirra stendur.
Hér eru tvær jarðir komnar á sölu
og hugsanlega munu fleiri bætast
við en ég sé fyrir mér að jarðir sem
eru í miðri Trékyllisvík eigi framtíð
fyrir sér þótt þar sé ekki stundaður
hefðbundinn búskapur. Jarðirnar
eru vel í sveit settar og örugglega
hægt að reka þar gistiaðstöðu og
þjónustu fyrir ferðamenn.“
Styrkur til búfjárkaupa
„Við verðum því að vera jákvæð og
ég er ekki til í að leggjast í þung-
lyndi vegna ástandsins. Þrátt fyrir
að það sé bæði leiðinlegt og erfitt
að horfa á unga fólkið flytja burt.
Hreppurinn veitir ungu fólki,
sem hingað flytur til að hefja
búskap, styrk sem það getur notað
til sauðfjárkaupa. Síðast þegar þessi
styrkur var veittur nam hann einni
milljón króna en myndi væntan-
lega hækka næst eins og allt annað.
Sveitarfélagið hefur einnig veitt
flutningsstyrk til þeirra sem hing-
að flytja.“
Höfnin stækkuð
Árneshreppur hefur staðið í stór-
framkvæmdum í sumar sem felast
í stækkun hafnarinnar og uppgerð
íbúðar í gamla kaupfélagshúsinu í
Norðurfirði. Eva segir að
Árneshreppur eigi fimm íbúðir í dag
og nægt húsnæði sé í hreppnum.
Eitt barn í skólanum og enginn
skólastjóri
„Ástandið í skólamálum í hreppn-
um er líklega helsta vandamál okkar
í dag. Núverandi skólastjóri er að
hætta og tvær barnafjölskyldur að
flytja burt. Eins og staðan er í dag
er eitt barn skráð í skólann næsta
haust og við ekki búin að ráða nýjan
skólastjóra.
Við erum búin að auglýsa eftir
nýjum skólastjóra og vonumst
að sjálfsögðu til að hingað ráðist
fjölskylda með börn á skólaaldri,
að öðrum kosti er nokkuð ljóst að
skólanum verður lokað.
Þótt við glöð vildum er ekki
hægt að halda hér úti skóla fyrir
eitt barn. Það er einfaldlega ekki
hægt að bjóða barninu upp á slíkt.
Eflaust væri hér hægt að veita bestu
kennslu í heimi en félagslega er
óhugsandi að halda úti skóla fyrir
eitt barn.
Þetta er náttúrlega skelfilegt
ástand og það verður mun erfiðara
að laða hingað barnafólk ef skólinn
er lokaður. Hreppsnefnd stendur því
frammi fyrir þeirri erfiðu ákvörðun
hvort það eigi að loka skólanum eða
ekki,“ segir Eva.
Ekkert mál að fjölga
ferðamönnum
Eva er ekki í neinum vafa um
að fjölga megi ferðamönnum í
Árneshreppi og að það megi koma
upp ferðaþjónustu á þeim bæjum
sem eru til sölu í Trékyllisvík.
„Samfélagið er alltaf að breytast
og hugsanlega er sá tími liðinn sem
menn hér lifa eingöngu af fjárbú-
skap.
Ferðaþjónusta er ört vaxandi um
allt land og sveitin hér hefur upp á
gríðarlega margt að bjóða. Ég sé
til dæmis fyrir mér aukið framboð
á gistingu á veturna og snjósleða-
ferðum henni tengdri.“
Vegurinn oft lokaður á veturna
Vegasamgöngur í Árneshrepp eru
stopular yfir vetrartímann og oft er
vegurinn lokaður frá því um áramót
og fram í miðjan mars. Eva efast
ekki um að erfiðar samgöngur séu
hluti ástæðunnar að fólk er að flytja.
„Ungt fólk sættir sig einfaldlega
ekki við að árið 2016 sé enn vesen
með að komast leiðar sinnar til og
frá hreppnum.
Ég tel líklegt að framkvæmdir
við virkjun Hvalár hefjist fljótlega,
eða um leið og verður búið að sam-
þykkja að byggja tengivirki til miðl-
unar á rafmagninu yfir í Djúp og
þegar það verður gert er nauðsynlegt
að laga veginn yfir Veiðileysuháls
og gera hann vetrarfæran.“
Eva segir að árið 2008 hafi verið
settar til hliðar 60 milljónir króna
sem átti að nota til að bæta veginn
yfir Veiðileysuháls og annað eins
átti að setja í veginn 2009. Svo
kom hrunið og ekkert varð úr fram-
kvæmdunum. Þrátt fyrir að nú sé
komið árið 2016 hefur ekkert bólað
á þessum peningum enn.
„Þrátt fyrir það vil ég hrósa
Vegagerðinni fyrir hvað hún hefur
sinnt veginum vel það sem af er
þessu ári og á því síðasta,“ segir
Eva Sigurbjörnsdóttir, oddviti
Árneshrepps, að lokum. /VH
Eva Sigurbjörnsdóttir, hótelstýra og oddviti Árneshrepps. Myndir /VH
Rekstur Hótels Djúpavíkur fór hægt af stað en hefur aukist ár frá ári og tekið
talsvert stökk síðasta áratuginn.
Björn og Badda á Melum:
Verðum hér meðan við getum
Hjónin Bjarnheiður Júlía Fossdal
og Björn Torfason hófu búskap
nítján ára gömul og hafa búið
á Melum í rúm fjörutíu ár. Þau
segja að búskapurinn gangi vel
og að þau uni hag sínum vel í
Árneshreppi.
Björn og Badda eru með 450
kindur og hefur stærð búsins verið
svipuð í nokkur ár. „Fjöldinn hent-
ar okkur ágætlega á meðan börn-
in okkar koma og hjálpa okkur á
álagstímum, um sauðburðinn og í
leitir. Ef eitthvað er þurfum við að
fækka við okkur eftir því sem aldur-
inn færist yfir.
Nýi búvörusamningurinn er
sauðfjárbændum í Strandasýslu
hreinlega fjandsamlegur og líklegur
til að setja jarðir í eyði. Við vitum
ekki um neinn bónda í Strandasýslu
sem er sáttur við samninginn. Afnám
beingreiðslna kemur sér mjög illa
fyrir okkur. Við eru búin að fjárfesta
í auknu greiðslumarki sem gerði ráð
fyrir áframhaldandi beingreiðslu en
þær verða lagðar niður verði samn-
ingurinn samþykktur og þá breytast
allar forsendur í rekstrinum. Þannig
að við verðum hér áfram á meðan við
getum og krossum fingur í von um að
samningarnir verið felldir á Alþingi.“
Vetrareinangrun sveitarinnar
mikil
Bjarnheiður, eða Badda, segir að
auðvitað sé kvíði í fólki í sveitinni
yfir því að ungt fólk sé að flytja af
þremur bæjum og talsverðar líkur
á að skólanum verði lokað en við
lifum í voninni um að hingað flytji
fólk með börn.
„Auðvitað eru það margir þættir
sem valda því að fólk flytur burt en
ég er viss um að einangrun sveit-
arinnar hefur þar talsvert að segja.
Það er alls ekki allra að búa við eins
mikla einangrun og hér getur verið
á veturna,“ segir Badda.
Björn bætir við að eflaust sé hægt
að draga úr einangrun sveitarinn-
ar með bættum samgöngum en að
tíðarfarið ráði þar mestu yfir vetrar-
mánuðina. „Það er vel hægt að halda
veginum hingað norður opnum leng-
ur ef veturinn er snjóléttur en meira
mál ef það snjóar mikið.
Reglur um snjómokstur ættu þó
að vera mun sveigjanlegri en þær
eru enda lifum við á tuttugustu og
fyrstu öldinni.“
Fólki fjölgar á sumrin
Björn segir að íbúafjöldi í hreppn-
um sé árstíðabundinn. „Séu menn
ekki bændur eða í þjónustu eru þeir
sjaldnast hér allt árið. Fólk er hér
yfir sumarið og nytjar þau hlunnindi
sem það getur og býr annars staðar
á veturna.
Hingað koma líka margir bátar,
rúmlega tuttugu, sem stunda strand-
veiðar á sumrin en sjómennirnir fara
heim til sín um helgar og í burtu
þegar þeim lýkur. Fiskur er ekki
lengur unninn í Norðurfirði og eftir
að honum er landað er ekið með hann
á markað.
Ferðaþjónustan er mest yfir sum-
armánuðina, þrátt fyrir að ferða-
mannatímabilið sé alltaf að lengjast
í báða enda og möguleikar til vetr-
arferða hér miklir. “
Íbúar með lögheimili í Árnes-
hreppi eru rétt rúmlega 50 en þeim
fer fækkandi og segir Badda að fylgi-
fiskur fækkunarinnar sé óhjákvæmi-
lega sá að erfiðara sé að halda uppi
þjónustu, eins og verslun í sveitinni,
og segir Björn að það sé verulegt
áhyggjuefni.
Virkjun Hvalár
Badda segir að margir íbúar hrepps-
ins byggi vonir við virkjun Hvalár í
Ófeigsfirði sem gæti orðið góð inn-
spýting í samfélagið. „Ef af virkjun-
inni verður kemur hingað fjöldi fólks,
að minnsta kosti tímabundið, og það
myndi styrkja verslunina og mann-
lífið. Til stendur að styrkja veginn
héðan frá Melum yfir Eyrarháls og
út í Ófeigsfjörð og myndi þá flutn-
ingur aðfanga fyrir virkjunina fara
um höfnina á Norðurfirði.
Okkur skilst að tafir á fram-
kvæmdinni stafi af því að ríkis-
stjórnin sé ekki búin að gefa grænt
ljós á byggingu tengipunkts í
Ísafjarðardjúpi sem kæmi til með
að flytja rafmagnið og tengja það
að landsnetið.“ /VH
Bjarnheiður Júlía Fossdal og Björn Torfason bændur hafa búið í fjörutíu ár
á Melum á Árneshreppi. Mynd / VH