Bændablaðið - 05.03.2020, Blaðsíða 47

Bændablaðið | Fimmtudagur 5. mars 2020 47
Þar sem ég ólst upp var barna­
skólinn heimavistarskóli og skóla­
stjórinn var fyrrverandi prestur.
Það er enn í minningunni eins og
að gerst hafi í gær þegar hann kall­
aði allan skólann saman og færði
okkur þá sorgarfrétt að skólasyst­
ir okkar hefði látist úr skyndilegri
veiki eftir stutta sjúkralegu.
Næstu daga var skrítið að vera í
skólanum þar sem alltaf hafði verið
kliður og gleði, þessir dagar voru
fyrir okkur flestum krökkunum
fyrsti ástvinarmissir. Seinna þegar
ég og skólastjórinn sátum yfir tafli
spurði ég hann út í eftirminnilegar
setningar frá þessari stund þegar
hann tilkynnti okkur um andlát
skólasystur okkar. Hann svaraði að
hans erfiðasta verk úr fyrra starfi
sem prestur hafi verið að jarða strák
sem látist hafði í slysi og úr líkræðu
sinni frá því hafi ósjálfrátt komið
setningar þennan dag.
Hann lokaði þessari erfiðu spurn-
ingu minni á þeim eftir minnilegu
orðum að ekkert foreldri ætti að
þurfa að ganga í gegnum þá skelfi-
legu raun að þurfa að jarða barnið
sitt.
Slys á börnum og unglingum
eru svipuð í landbúnaði
um allan heim
Í von um efnisval í þennan pistil
fylgist ég með mörgum vefsíðum
þar sem ég get náð í fræðandi efni.
Fyrir nokkrum dögum rakst ég
á fyrirlestur konu sem starfar við
að safna og skrá upplýsingar um
slys og banaslys ungmenna sem
vinna og eiga heima á sveitabæjum
í Bandaríkjunum. Konan heitir
Barbara Lee og er forvarnarfulltrúi
hjá National Children’s Center for
Rural and Ag Health and Safe og
hélt þennan fyrirlestur á ráðstefnu
um öryggi í landbúnaði í janúar
síðastliðinn, en í Bandaríkjunum
slasast um 33 börn daglega og
nálægt þriðja hvern dag verður
banaslys á barni undir 18 ára aldri.
Stytt brot úr fyrirlestri Barböru
sem hún nefnir: „Hvað er að drepa
börnin okkar?“ með minni þýðingu:
„Ég vil ekki nota orðið slys til að
lýsa neinu af þessum atvikum því
hægt hefði verið að koma í veg fyrir
þau, þau áttu sér stað vegna lélegra
ákvarðana sem teknar voru af þeim
sem bera ábyrgð. Við viljum ekki
kenna neinum um, en á sama
tíma þarf að finna leið til að
stöðva þessi fjölmörgu slys.
Flest slys verða á ungmennum
í og við notkun dráttarvéla,
eða rúmlega helmingur.“
Næst fór Barbara í að
tilgreina og lýsa einstökum
slysum og banaslysum sem
ég ætla að sleppa.
Unglingar á aldrinum
15–17 ára í mestri hættu
Bændur sem eiga börn verða
að muna að þeir eru foreldri
í fyrsta sæti og bændur í
öðru sæti. Fáir staðir eru
eins yndislegir til að ala upp
börn og á bændabýlum, en að sama
skapi eru fáir staðir jafn hættulegir.
Ef það þarf að sinna börnunum þá
verður að sinna þeim, sérstaklega
smábörnum, en búskaparvinnan
verður að bíða því börnin verða
alltaf að vera númer eitt.
Fáir staðir eru eins yndislegir
og að sama skapi hættulegir
að ala upp börn á sveitabæjum.
Börn á bændabýlum eru oft í mun
hættulegri aðstæðum en jafnaldrar
þeirra. Unglingar á aldrinum 15 til
17 ára sem starfa við landbúnað
eru 45 sinnum líklegri til að deyja
í starfi en unglingar sem vinna við
önnur störf.
Sjaldan eru foreldrar
ákærðir fyrir gáleysi eftir
slys barna þeirra

Þegar foreldri í þéttbýli skilur barn
eftir lokað inni í heitum bíl er það
refsivert og foreldrið má búast við
lögsókn í Bandaríkjunum (tilraun
til manndráps eða manndráp af
gáleysi). Afar sjaldgæft er að
foreldri eða forráðamenn séu sótt
til saka fyrir slys á bóndabýlum,
en í einu ríki Bandaríkjanna var
aðeins í 11 tilfellum ákært og í einu
dómsmáli var foreldri dæmt.
Var dæmda gert að borga 150
dali í sekt og skila 50 klukkustunda
samfélagsvinnu. Fólst það
í að hann þurfti að segja frá
slysinu í fundaherferð með
forvarnarfulltrúum um varnir
slysa í landbúnaði.
Í Bandaríkjunum slasast
að meðaltali 33 börn daglega
á bændabýlum, í 25% koma
dráttarvélar við sögu, önnur
farartæki og fjórhjól 17% og
drukknun 16%.
Í auglýsingaherferðinni
Keep Kids Away from
Tractors (haldið börnum
frá dráttarvélum), var
ein auglýsingin með
fyrirsögninni; „Það er
auðveldara að jarða hefðina
en barn.“
Þetta er aðeins brot úr
fyrirlestri sem Barbara Lee
flutti, en fyrir áhugasama sem
vilja fræðast meira má finna
alla greinina sem vitnað er í á
vefsíðunni https://dairystar.com/.
Viðgerðir og sala á alternatorum og startörum
í flestar gerðir bíla, báta og vinnuvéla.
Hjólastillingar, úrval af ljósum á kerrur og
eftirvagna, kerrutenglar, kaplar, perur og tengi.
Sendum um allt land.
www.pgs.is
pgs@pgs.is
s 586 1260
Viðarhöfði 1, 110 Reykjavík
Alternatorinn eða
startarinn bilaður?
ÖRYGGI – HEILSA – UMHVERFI
KROSSGÁTA Bændablaðsins
Lausn á krossgátu í síðasta blaði
Hjörtur L. Jónsson
liklegur@internet.is
Bænda
Smáauglýsingar 56-30-300
FORÐAST ÝKJA FÍFLAST GJAMMA LEYFI BLÍÐA VEIKJA
SHRÁOLÍA V A R T A G U L L
LHANGA A F A ÞJÁLFA T E M J A
ÍRÍKI Í ASÍU R A UMSLAG A L B Ú M
A R A
VISTAR-
VERA
MEGN S T O F A
S SKEKIN MJÓLK BLAÐURRÓGUR M A S FENGUR EMBÆTTIKVK NAFN S T A Ð A GOÐ
VÆTUPÚSSA
P
HÝÐI
EYJA Í
EVRÓPU
K
M Á L A MULDURJÖRÐ T A U T GJÓA SÆTI FÍFL-DIRFSKA ÆFARÐA
Á F A L L FRÝS F N Æ S PUMPUN S O GREIÐAR-SLAG
L I S T A GLJÁHÚÐÞÓKNAST L A K K ÓVISSAHREYKJA E F ISKRÁ
E R T A N D I VEGSAMA
MJÓLKUR-
AFURÐ
FRAMVEGIS O S T U RERGI-LEGUR
I FÓÐURULL ÆPA Í RÖÐHNEISA D E STYRKUR M Á T T U R ÍMYNDUN
K V O S PRÍLAÞAKBRÚN K L I F R A KALLORÐFERÐ H ÓDÆLD
H A R M U R AFL K R A F T U RSORG
Ú
S
T
T
G
A
Á
N
F
S
A
HAMS-
LEYSI
TÓNN
H
L
A
A
M
HLERI
F
L
A
Ú
R
G
I
A
R
GERÐ
DOK
M
Y
N
D
:
JA
CK
IE
(
CC
B
Y
-S
A
2
.0
)
H
Ö
FU
N
D
U
R
B
H
•
B
R
A
G
I@
TH
IS
.I
S
•
K
R
O
SS
G
A
TU
R
.G
A
TU
R
.N
ET
124
Flest slys er auðveldlega hægt að koma í veg fyrir:
„Erfiðasta verkið var að horfa á foreldri jarða barn sitt“
Súluritið sýnir vel mismuninn á milli landbúnaðar­
starfa og annara starfa 15­17 ára unglinga í USA.
Barbara Lee, forvarnarfulltrúi hjá
National Children’s Center for Rural
and Ag Health and Safety.
Aflúrtök eða drifsköft á vinnuvélum
eru alltaf hættuleg og drifskaftshlífar
eru því lífsnauðsynlegar.
GÆLUNAFN HLÉ SPORI AFLVAKI STEFNA KURTEISI ÖGN
FUGL
TRÍTLA LÉLEGUR
TIL-
SAMANS
KAFALDI
TEMUR
NABBI
ÓREIÐA
STARF
MEINING
STAR
ÆPA
MARR
GREIP SKRAMBI
UMRÓTKLIFUN
SJÚK-
DÓMUR
SVIF
KALLORÐ
SKEMMTUN
MÆLI-
EINING
HVAÐ
BRASK-
ARA
VÆGI
RENNA
FELLA
FAX
JÖRÐ
TIGNA
FÆGJA
FÁLMA
GLJÁI
NIÐUR
JARÐ-
SPRUNGA
REYNDAR
SKEIFA
HUGUR
ÓBEIT
HNUPLA
HEILU
GEGNA
FEIKN
FAÐMUR
PLANTA
GÁÐU MJÖG
TRÚAR-
TÁKN
UPPISTAÐA
FJÁRNÁM
ÖNUG-
LYNDI
ÓTTAST
SANDEYRI
Í RÖÐ
ANNARS
ÓKYRR
TIL-
NEYDDUR
KLÍNAYFIRHÖFN
RÝJA
H
Ö
FU
N
D
U
R
B
H
•
B
R
A
G
I@
TH
IS
.I
S
•
K
R
O
SS
G
A
TU
R
.G
A
TU
R
.N
ET
125