Bændablaðið - 23.04.2020, Page 7

Bændablaðið | Fimmtudagur 23. apríl 2020 7
LÍF&STARF
Ú tgefinn hefur verið, á tveimur geisladiskum, kveðskapur Óskars Sigurfinnssonar í Meðalheimi á
Ásum. Diskunum fylgir eins konar umsögn
í stökuformi eftir Eirík Grímsson. Eiríkur
er fæddur á Ljótshólum í Svínavatnshreppi,
en nú búsettur í Reykjavík. Eiríkur var
hollur liðsmaður við söfnun á vísum Óskars
og vísan sem fylgir vísnasafninu einkar
lýsandi fyrir kveðskap Óskars:
Einn ég þekki öðlingsmann,
aldrei honum gleymi.
Yrkja fáir eins og hann
Óskar í Meðalheimi.
Næstu vísur eru teknar úr ofangreindu
vísnasafni Óskars. Nú geisar veiruvá
mikil í landinu. Það hefur svo sem áður
gerst. Óskar orti undir slíkum faraldri á
einhverjum tíma:
Áhættu á smiti skal útiloka
í utanlandsferðum hér.
Í flughöfn lætur þú fötin í poka
og ferð svo heim til þín ber.
Heitir pottar við heimahús og á sundstöðum
eru orðnir algengir, og vinsælt mjög að
„fara í pottinn“. Um eina slíka ofaníferð
orti Óskar næstu tvær vísur:
Heitur pottur yljar enn,
alltaf lukku gerir.
Þangað fóru margir menn
misjafnlega berir.
Potturinn er athvarf enn,
ýmsra leysir þrautir.
Þaðan komu margir menn
misjafnlega blautir.
Það er broddur í þessari fallegu vísu Óskars.
Einmitt núna, á tímum fullkominnar brag­
villu í kveðskap, fágætt bænarefni:
Guð má okkur gjarnan styrkja
og gleðja – nema hvað,
og hjálpa þeim sem eru að yrkja
en ekki geta það.
Stór hluti vísna Óskars er ortur undir hr­
inghenduformi. Þar sem nú örlar ögn á vor­
komunni, og yfirlæknirinn á Vogi meira að
segja kominn aftur til starfa þar, er vænting
um vorkomu í þessari vísu Óskars:
Horfna gleði og gamanmál
getur skeð mig dreymi,
vínið meðan vermir sál
vorar í Meðalheimi.
Meira verður af efni frá Óskari síðar.
Benedikt hét maður og var Einarsson. Hann
var fæddur árið 1796, var bóndi og smiður
og bjó í Hnausakoti í Miðfirði. Hann var
ágætur hagyrðingur en fékkst aukinheldur
ögn við lækningar og þótti farnast vel. Jósep
Skaftason læknir gefur honum þó þá umsögn
í læknaskýrslu, að vera „hinn frægi orma­
læknir“. Eitthvað hafði og Blöndal sýslu-
maður haft um læknisverk Benedikts að
athuga. Undir þessu andstreymi orti Benedikt
um þá Blöndal og Jósep Skaftason:
Mörgum til meins og ama,
myndað af vondri rót.
Rangsleitni rækja tama,
réttvísi þvert á mót.
Hrekkvísis hlaup á skautum
hafa báðir óklén
eftir bölvunarbrautum
Blöndal og Skaftasen.
Kveðskapurinn barst til eyrna Jósepi lækni
og sýslumanni, og ávíttu þeir Benedikt
fyrir. Benedikt hafði uppi þær varnir, að
vísunni hefði verið breytt fyrir sér, en frá
hans hendi hefði hún verið svona ort:
Mörgum til mikils frama,
myndað af góðri rót.
Réttvísi rækja tama
rangsleitni þvert á mót.
Hjálpræðis hlaup á skautum
hafa báðir óklén
eftir blessunarbrautum
Blöndal og Skaftasen.
Umsjón:
Árni Geirhjörtur Jónsson
kotabyggð1@gmail.com
248MÆLT AF
MUNNI FRAM
COVID-19 og áhrif á landbúnað:
Skráning á afurðatjóni
Á Bændatorginu er nú aðgengilegt
skráningarform fyrir bændur til þess
að skrá afurðatjón og tekjutap vegna
áhrifa kórónuveirufaraldursins.
Bændasamtökin hafa leitt viðbragðs­
teymi vegna COVID­19 sem hefur það
hlutverk að samhæfa aðgerðir, vera í sam­
skiptum við stjórnvöld, koma á afleysinga­
þjónustu og miðla upplýsingum um það
sem varðar landbúnað. Hópurinn hefur
fundað annan hvern dag síðustu vikur.
Viðbragðsteymið taldi það mikilvægt að
til sé skráningarform fyrir framleiðendur
vegna afurðatjóns sem af ástandinu gæti
skapast.
Bændur hvattir til skráningar
Á Bændatorginu geta bændur og aðilar í
ferðaþjónustu sem eru félagar í BÍ skráð
afurðatjón undir liðnum „Afurðatjón bænda
v. COVID­19“. Þar er hægt að skrá inn það
tjón sem bændur telja sig hafa orðið fyrir og
rekja má til ástandsins vegna faraldursins.
Unnt er að skrá afurðatjón, kostnað vegna
breytinga á vinnuliðum, vegna heima­
veru starfsfólks, tapaðar gistinætur o.fl.
Skráningarnar verða notaðar til að leggja
mat á það tjón sem bændur kunna að verða
fyrir og í framhaldinu til að sækja um fjár­
magn til þess að koma til móts við það. Ekki
hafa fengist nein vilyrði fyrir bætingu tjóns
en bændur eru engu að síður hvattir til þess
að skrá allt tjón niður.
Ef spurningar vakna hjá bændum
þá er þeim vinsamlegast bent á að hafa
samband við RML sem mun halda utan
um skráningarnar. Síminn hjá RML er 516­
5000 og netfangið er rml@rml.is.
Félagsgjöld Bændasamtaka Íslands árið 2020
Á nýliðnu Búnaðarþingi voru samþykktar
umtalsverðar breytingar á félagsgjöldum
Bændasamtakanna úr föstu gjaldi yfir í
þrepaskipt veltutengt gjald.
Upplýsingar um veltu af landbún­
aðarstarfsemi vegna félagsgjalda 2020 eru
samkvæmt rekstrarframtali 2019. Miða
skal við rekstrartekjur samtals að undan­
skildum söluhagnaði og öðrum tekjum en af
landbúnaði. Nú er félagsgjaldið sett fram í
tólf þrepum þar sem lægsta þrepið er 18.000
krónur, en hæsta þrepið með veltuviðmið
yfir 85 m.kr. er nú 212.000 krónur.
Fulla aðild geta átt einstaklingar
og lögaðilar sem stunda búrekstur í
atvinnuskyni. Aðildin veitir full réttindi
fyrir tvo einstaklinga. Félagsgjaldið verður
innheimt samkvæmt meðfylgjandi töflu og
til viðbótar verða auk þess innheimtar 2.000
krónur í Velferðarsjóð.
Ef fleiri en tveir aðilar standa að
búrekstrinum þá er félagsgjaldið 18.000
krónur fyrir hvern félagsmann umfram
það. Þeir sem eru með aukaaðild og
kjósa að styðja við Bændasamtökin án
atkvæðisréttar eða félagslegra réttinda
greiða einnig 18.000 krónur.
Styrkir tekjugrunn BÍ
Ástæður fyrir breytingunni eru nokkrar.
Aðalmarkmiðið er að mæta betur þörfum
ólíkra hópa og um leið að gera sem flestum
bændum kleift að vera í heildarsamtökum
bænda. Ljóst var að styrkja þyrfti tekjugrunn
samtakanna í gegnum félagsgjöldin til
að tryggja rekstur samtakanna. Á liðnu
Búnaðarþingi voru þær breytingar gerðar
á samþykktum BÍ að ekki er skilyrði fyrir
aðild að samtökunum að viðkomandi aðili
sé jafnframt skráður í aðildarfélag. Eftir
breytinguna er því heimilt að hafa beina aðild
að samtökunum.
Skráning á veltu í gegnum Bændatorgið
Ofangreindar breytingar á félagsgjöldunum
kalla á gott samstarf við okkar félagsmenn.
Nú er farið fram á að þeir gefi sjálfir upp
veltubil sitt af landbúnaðarstarfsemi. Gefinn
er frestur út apríl til að ganga frá skráningu á
Bændatorginu eða með því að hafa samband
sím­ eða netleiðis við undirritaða. Þeir félags­
menn sem ekki skrá sitt veltubil fyrir apríllok
geta átt von á að því að veltubil þeirra verði
áætlað. Samtökin munu sannreyna veltuna
í slembiúrtaki með gögnum, en þá verður
sérstaklega óskað eftir því.
Með von um gott
áframhaldandi samstarf.
Guðbjörg Jónsdóttir,
verkefnastjóri hjá
Bændasamtökunum,
gj@bondi.is
Velta Félagsgjald
í millj. kr. krónur
0-4,9 18.000
5-9,9 52.000
10-14,9 62.000
15-19,9 72.000
20-24,9 82.000
25-29,9 92.000
30-34,9 112.000
35-39,9 132.000
40-49,9 152.000
50-64,9 172.000
65-84,9 192.000
85> 212.000
Félagsgjöld BÍ 2020 verða
innheimt samkvæmt
þrepaskiptingu af veltu.
Opnað fyrir umsóknir að viðskiptahraðlinum „Til sjávar og sveita“:
Tækifæri fyrir frumkvöðla í
landbúnaði og sjávarútvegi
Opnað hefur verið fyrir umsóknir að við-
skiptahraðlinum „Til sjávar og sveita“,
sem er sérsniðinn að frumkvöðlum og
sprotafyrirtækjum með hugmyndir og
verkefni á sviði landbúnaðar og sjávarút-
vegs. Tilgangur hraðalsins er að stuðla að
nýsköpun í þessum greinum með áherslu
á sjálfbærni.
Það er Icelandic Startups sem hefur
umsjón með verkefninu og er þetta þriðja
árið sem hann verður starfandi. Árlega eru
tíu fyrirtæki valin til þátttöku í tíu vikna
viðskiptahraðli og er markmiðið að hraða
vinnsluferlinu frá því að hugmynd kviknar
þar til vara er komin á markað.
Aðgengi að reyndum
frumkvöðlum og fjárfestum
Á næstu tíu vikum vinna frumkvöðlarnir
innan hans vébanda að verkefnum sem
munu verða virðisaukandi viðskiptatæki­
færi fyrir þessa grunnatvinnuvegi Íslendinga.
Þátttakendur fá aðgang að sameiginlegri
vinnuaðstöðu og njóta leiðsagnar fjölda
reyndra frumkvöðla, fjárfesta og annarra
sérfræðinga auk fræðslu og þjálfunar.
Þátttakendur fá jafnframt fjölda tækifæra
til að koma hugmyndum sínum á framfæri
og efla tengslanetið.
Uppskeruhátíð verður 29. október þar sem
frumkvöðlarnir fá tækifæri til að kynna verk­
efni sín í veglegri athöfn.
Umsóknarfrestur fyrir haustið rennur út
þann 15. júní og hægt er að sækja um í gegnum
vef hraðalsins, tilsjavarogsveita.is. /smh
Stuðningsgreiðslum til sauðfjárbænda flýtt
Flýta á stuðningsgreiðslum til sauð-
fjárbænda um nokkra mánuði vegna
áhrifa af COVID-19. Þannig verða
þeim greiðslum sem átti að greiða út
1. september og 1. október 2020 flýtt til
1. maí og 1. júní. Þetta er einkum gert
til að mæta vandamálum þeirra bænda
sem stunda aðra starfsemi einnig, eins
og ferðaþjónustu.
Kristján Þór Júlíusson sjávarútvegs­
og landbúnaðarráðherra hefur undirritað
reglugerðina sem flýtir þessum stuðnings­
greiðslum. Í tilkynningu úr sjávarútvegs­
og landbúnaðarráðuneytinu er haft eftir
ráðherra að ákvörðun um þetta sé tekin
eftir yfirlegu síðustu vikna þar sem leiða
hefur verið leitað til að lágmarka neikvæð
áhrif COVID­19 á bæði landbúnað og
sjávarútveg.
„Með þessari breytingu erum við að
koma sérstaklega til móts við sauðfjár­
bændur og reyna að milda höggið sem
veiran hefur á starfsemi sauðfjárbænda
um allt land,“ segir Kristján.
Í tilkynningunni kemur fram að
ráðherra hafi falið framkvæmdanefnd
búvörusamninga að leita leiða til að
færa til fjármuni innan ársins 2020, í
samræmi við gildandi búvörusamninga,
til að koma sérstaklega á móts við inn­
lenda matvælaframleiðslu sem glímir nú
við tímabundna erfiðleika. Ein tillaga
nefndarinnar hafi verið sú sem nú kemur
til framkvæmda. /smh
Kristján Þór Júlíusson sjávarútvegs- og land-
búnaðarráðherra hefur undirritað reglugerð
sem flýtir stuðningsgreiðslum til sauðfjár-
bænda. Mynd / VH