Bændablaðið - 23.04.2020, Qupperneq 14

Bændablaðið | Fimmtudagur 23. apríl 202014
HLUNNINDI&VEIÐI
FRÉTTIR
Lely Center Ísland
Reykjavík: Krókháls 5f – Sími 414 0000 – www.vbl.is
Akureyri: Óðinsnes 2 – Sími 464 8600
PICHON
HAUGHRÆRUR
Merkingarmál til umræðu hjá Félagi framleiðenda í lífrænum búskap:
Lambhagi má ekki merkja
salat sitt með „Bio“-merki
– Reglugerðir fyrir Evrópska efnahagssvæðið heimila ekki slíka hugtakanotkun
Á aðalfundi VOR – verndun og
ræktun, félags framleiðenda í
lífrænum búskap, sem haldinn
var fyrir skemmstu, voru merk-
ingamál og miðlun upplýsinga
fyrir lífrænt vottaða framleiðslu
eitt af aðalumfjöllunarefnun-
um. Rannveig Guðleifsdóttir,
frá Vottunarstofunni Túni, flutti
erindi um efnið og kynnti fundar-
gestum gildandi reglur um hvað
leyfist í þessum málum.
Í umræðum eftir erindið kom
fram að nýleg merking á Lambhaga­
salatinu, þar sem orðið „Bio“ er
prentað á umbúðirnar, væri ekki í
samræmi við gildandi reglur um
lífræna framleiðslu.
Rannveig sagði raunar að víða
væri pottur brotinn í þessum málum
og eftirliti væri almennt ábótavant
með vörumerkingum þar sem tiltek­
ið er að innihald vöru sé lífrænt eða
lífrænt vottað. Eftirlitsskylda með
vörumerkingum væri á verksviði
heilbrigðiseftirlits sveitarfélaga með
yfirumsjón Matvælastofnunar.
„Bio“-merkingar
óheimilar án vottunar
Hún segir að í tilfelli Lambhaga­
salatsins sé dæmið alveg skýrt.
„Í byrjun júní 2017 voru inn­
leiddar hér á landi reglugerðir
Evrópusambandsins fyrir Evrópska
efnahagssvæðið er varða lífræna
framleiðslu og innflutning á líf­
rænum afurðum frá löndum utan
svæðisins. Í reglugerð 834/2007
eru ákvæði varðandi merkingar og
tilvísanir í lífrænar aðferðir og þar
segir beinlínis að allar tilvísanir í
lífrænar aðferðir í merkingum á
landbúnaðarafurðum og unnum
matvælum séu óheimilar án vott­
unar. Eins og segir í reglugerðinni
er notkun á öllum hugtökum sem
listuð eru upp í viðauka reglugerðar­
innar, þar með talið styttingum eins
og „Eko“ og „Bio“, óheimil í öllum
löndum sambandsins og á öllum
tungumálum sambandsríkjanna. Þar
sem þessi reglugerð er í gildi hér á
landi á þetta líka við hér.
Lífrænt vottaðar matvörur
eiga að bera Evrópulaufið
„Stærsta breytingin sem varð á
reglum um merkingar á lífrænum
matvælum hér á landi við inn­
leiðingarnar er að öll matvara í neyt­
endapakkningum sem hefur lífræna
vottun á að bera Evrópulaufið ásamt
kenninúmeri eftirlitsaðilans sem
vottar vöruna á umbúðunum,“ segir
Rannveig spurð um önnur þýðingar­
mikil ákvæði reglugerðanna fyrir
okkur Íslendinga.
„Enn fremur bættust við tveir
merkingaflokkar, sem ekki höfðu
verið til staðar áður, þar sem aðeins
hluti innihaldsefna er af lífrænum
uppruna. Ekki má nota Evrópulaufið
á merkingar slíkra afurða en skylt
að kenninúmer vottunarstofu komi
fram hjá innihaldslýsingunni.
Annars vegar er það matvara sem
inniheldur að hluta til óvottuð hrá­
efni. Heimilt er að geta um lífræn
innihaldsefni í innihaldslýsingu
þeirra, að því gefnu að eingöngu
séu notuð aukaefni sem heimilt er
að nota í lífrænni framleiðslu og
ekki sé blandað saman sama hráefni
af lífrænum og hefðbundnum upp­
runa. Geta skal um hlutfall lífrænna
innihaldsefna.
Hins vegar er það matvara sem
er að uppistöðu afurðir úr villtum
fiski eða dýrastofnum, en inniheldur
líka hráefni úr lífrænum landbún­
aði. Þá má geta þess í vörulýsingu
að varan innihaldi lífræn hráefni og
auðkenna lífræn hráefni í innihalds­
lýsingu. Öll innihaldsefni upprunnin
í landbúnaði þurfa þá að vera lífræn
og aukaefni þurfa að vera í samræmi
við reglur um lífræna framleiðslu,“
segir Rannveig.
Eftirlitsaðilum gert auðveldara
að taka á málunum
Ingibjörg Jónsdóttir, fagsviðsstjóri
neytendaverndar hjá Matvæla­
stofnun, staðfestir orð Rannveigar.
„Það er rétt sem Rannveig segir að
það er óheimilt að vísa í lífrænar
framleiðsluaðferðir nema viðkom­
andi sé vottaður lífrænn.
Það var gerð breyting á lögum
um lífræna landbúnaðarframleiðslu
í desember 2019 til að tryggja heil­
brigðisnefndum lagastoð til að sinna
eftirliti með merkingum sem tengj­
ast lífrænum framleiðsluaðferðum á
markaði (í verslunum). Í kjölfarið er
auðveldara fyrir eftirlitsaðila að taka
á þessum málum,“ segir Ingibjörg.
Hún bendir á nýlega vefsíðu
á vef Matvælastofnunar þar sem
leiðbeiningar um þessi mál sé að
finna. Þar segi meðal annars: „Orðin
lífrænt, bio, organic má ekki nota í
merkingar, auglýsingar eða kynn­
ingar vöru nema hún hafi verið vott­
uð sem slík af vottunarstofu. Þegar
vara hefur fengið vottun er skylda
að merkja hana einnig með merki
vottunarstofu og Evrópulaufinu ef
hún á að fara á markað á Evrópska
efnahagssvæðinu.“ /smh
Rannveig Guðleifsdóttir, frá Vottunarstofunni Túni, flytur erindi sitt á aðal-
fundi VOR á dögunum. Mynd / smh
Lambhagasalatið má ekki bera
„bio“-merkingu.
Fjarnámskeiðahald RML um náttúruverndarverkefnið LOGN
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðar-
ins stendur fyrir fjarnámskeiða-
haldi þessar vikurnar, þar sem
viðfangsefnið er náttúruvernd og
landbúnaður.
Til grundvallar námskeiða­
haldinu er kynning á verkefninu
LOGN, sem er beint framhald
verk efnisins Landbúnaður og
náttúruvernd. Markmiðið er að
fá bændur til að flétta saman sinn
landbúnað og störf tengd náttúru­
vernd.
Alls er um tólf fyrirlestra að
ræða, að jafnaði þrír á viku og er
fyrsta vikan búin. Hver fyrirlestur
tekur um 20–30 mínútur og er þeim
streymt í gegnum forritið Teams.
Nauðsynlegt er að skrá sig á fyrir­
lestrana til að fá tengingu. Nóg er að
skrá sig einu sinni til að fá tengingu
á alla fyrirlestraröðina.
Áhugasamir geta skrá sig í gegn­
um tengil sem finna má á vef RML,
undir „Ráðgjafar“­hluta vefsins.
Efni fyrirlestraraðarinnar er eft-
irfarandi:
14. apríl ­ Kynning á LOGN
15. apríl ­ Kynning á erlendu
verkefni
17. apríl ­ Viðhorf bænda
20. apríl ­ Náttúruvernd og
friðlýsingar
22. apríl ­ Gróður og vistgerðir
24. apríl ­ Fuglar og dýralíf
27. apríl ­ Líf í vötnum
29. apríl ­ Endurheimt vistkerfa
30. apríl ­ Búrekstur og náttúru­
vernd, hagnýt atriði og reynsla
af friðlandi
4. maí ­ Endurheimt landnáms­
skóga
6. maí ­ Náttúruvernd og landbún­
aður í skipulagi sveitarfélaga
8. maí ­ Náttúruvernd og landbún­
aður, raunhæf nálgun, nýsköp­
un og rekstur. /smh
Vefviðmótið á nýja vef Samtaka smáframleiðenda matvæla.
Nýr vefur Samtaka smá-
framleiðenda matvæla
Samtök smáframleiðenda mat-
væla (SSFM) komu nýverið nýjum
vef í gagnið (ssfm.is) þar sem ætl-
unin er að miðla stafrænum upp-
lýsingum um samtökin.
Að sögn Oddnýjar Önnu Björns­
dóttur, framkvæmdastjóra SSFM,
hefur verið unnið að gerð vefsins
undanfarnar vikur í samstarfi við
vefhönnuðinn Júlíus Guðna hjá
Extis.
Upplýsingar sem gagnast
smáframleiðendum á einum stað
„Markmiðið með vefnum er að
fanga það sem samtökin snúast um
og hafa á einum stað efni sem gagn­
ast smáframleiðendum.
Má þar nefna upplýsingar um
samtökin sjálf, yfirlit yfir söluleiðir,
afsláttarkjör, styrktar­ og samstarfs­
aðila, verkefni, viðburði, fréttir og
fréttabréf sem og ýmsan fróðleik og
upplýsingar sem gagnast geta smá­
framleiðendum, eins og yfirlit yfir
lög, reglugerðir og leiðbeiningar frá
eftirlitsstofnunum. Að auki er þar
form til að skrá sig í samtökin og
upplýsingar um samtökin á ensku,“
segir Oddný Anna.
Unnið að hagsmunamálum
smáframleiðenda
Samtökin voru stofnuð 5. nóvem­
ber á síðasta ári. Tilgangur þeirra er
að vinna að hagsmunamálum smá­
framleiðenda á öllum sviðum, vera
málsvari þeirra og stuðla að fram­
förum í málefnum sem þá varða, þar
með talið er varðar vöxt og aðgengi
að mörkuðum, lágmörkun kolefnis­
spors og samfélagslegum áhrifum
starfsemi þeirra. Enn fremur að
koma sjónarmiðum og hagsmuna­
málum félagsmanna á framfæri,
vinna að því að starfsumhverfi
og löggjöf utan um smáframleið­
endur gefi þeim færi á að blómstra,
leiðbeina félagsmönnum varðandi
ráðgjöf og stuðning, skipuleggja
viðburði, kynna félagsmenn og það
úrval sem í boði er. /smh
Ný veflæg lögbýlaskrá á vefsja.is
– einnig upplýsingar um skráða eigendur og ábúendur
Á vef Alta (alta.is) er að finna
vefsjá, eða gagnvirkt Íslandskort,
sem veitir yfirsýn fyrir allt landið;
skipulagsáætlanir, stjórnsýslu-
mörk, landamerki, ýmsa innviði,
upplýsingar um náttúruvernd og
náttúrufar, ferðamál, sögulegt efni
– og ein nýjast viðbótin þar er yfir-
lit yfir lögbýli á Íslandi, skráða
eigendur og ábúendur.
Í vefsjánni fæst aukinheldur yfir­
lit yfir þróun íbúafjölda í sveitarfé­
lögum og þéttbýlisstöðum, auk þess
sem þar eru gagnasöfn sem stofnan­
ir ríkisins miðla á sínu sérsviði án
endurgjalds.
Hún getur því flýtt fyrir öflun
upplýsinga um sveitarstjórna­,
skipulags­ og umhverfismál, þróun
byggðar, skipulagsgerð og ýmsa
aðra áætlanagerð.
Alta er ráðgjafarfyrirtæki sem
sérhæfir sig í skipulagi og byggða­
þróun, greiningu lands og búsetu,
stefnumótun og verkefnisstjórnun.
Starfsfólk Alta hefur mikla og þver­
faglega þekkingu á þessum sviðum.
/smh