Fréttablaðið - 15.08.2020, Síða 18

Björg Alfa Björnsdóttir segir f lókna pólitík vera í kringum geimvís-indi og tækni. „Geim-v ísinda- og t æk ni-skrifstofan er auðvitað
fyrst og fremst þjónustuskrifstofa.
Við vinnum með vísindamönnum
og hátæknifyrirtækjum, en okkar
hlutverk er fyrst og fremst að sjá til
þess að sérhæft og hátæknimenntað
fólk geti sinnt sínu starfi. Við önn-
umst umsýslu, reynum að tengja
fólk saman, aðstoða við umsóknir
og leyfisveitingar, hittum fjárfesta
og svo framvegis,“ segir hún en á
bak við skrifstofuna eru um 40
lögaðilar sem allir hafa aðkomu að
geimvísindum og tækniþróun hér
á landi.
Jarðbundið starf
„Það kemur fólki oft á óvart hvað
þetta er jarðbundið sem við erum
að gera. Þó svo að ég hafi unnið að
eldflaugarskoti, verkefni sem teng-
ist hýbílahönnun á Mars, ræktun
úti í geimi og tilraunum með
rover eða reykiráfi, þá er stór hluti
okkar vinnu að sjá til þess að hér
sé umhverfi fyrir erlenda aðila og
íslenska sem hafa áhuga á að starfa
í geimvísindum,“ útskýrir Alfa eins
og hún oftast er kölluð.
„Geimvísinda- og tækniiðnaður-
inn er mjög stór, en þetta er þéttur
hópur og allt fréttist mjög hratt.
Hlutverk skrifstofunnar er fyrst og
fremst að vera þjónustukjarni, eins
konar miðpunktur, fyrir stofnanir,
fyrirtæki og einstaklinga sem eru að
vinna að eða hafa áhuga á að vinna
að verkefnum tengdum geimvís-
indum og tækni.“
Merkileg saga hér á landi
Alfa bendir á að Ísland sé nú þegar
stór þátttakandi í geimvísindum
og eigi sér merkilega sögu þegar
kemur að geimvísindum. „Hér
þjálfuðu Apollo-fararnir á sjöunda
áratugnum, Frakkar skutu upp eld-
f laugum héðan fyrir 50 árum og
rússneska geimferðastofnunin Ros-
cosmos hefur verið með rannsóknir
hér á landi. Í síðasta mánuði vorum
við með vísindamenn sem eru að
hanna og þróa híbýli fyrir tunglið
og Mars,“ útskýrir Alfa og segir það
markmið starfsmanna að sem mest
verðmæti verði eftir í landinu.
Fyrsta tilraunaskotið í bígerð
Fyrsta skotið sem skrifstofan kemur
að er ráðgert í þessari viku. Um er
að ræða tilraunaskot eldf laugar á
Langanesi, á vegum skoska fyrir-
tækisins Skyrora. Þegar blaðið fór í
prentun hafði þó enn ekki orðið af
skotinu sökum sterkra vinda.
„Við erum auðvitað mjög stolt af
því að draga hingað til lands fyrir-
tæki eins og Skyrora. Það er hluti
af okkar vinnu, að sjá til þess að
hingað komi erlend fjárfesting.
Almennt eru þeir sem til okkar
leita viljugir til að byggja upp og
starfa hér í samvinnu við innlenda
aðila, en hlutir gerast hægt í geim-
iðnaðinum. Geimurinn er harður
húsbóndi.“
Alfa segir samstar fsaðilana
bæði vera innlenda og erlenda og
eiga það sameiginlegt að tengjast
störfum og atvinnusköpun hér á
landi. „Innlendu aðilarnir tengjast
rannsóknum, verkfræði, tölvu-
tækni, hugbúnaði og gervigreind,
landbúnaði og ferðaþjónustu, svo
fátt eitt sé nefnt.
Ísland er þegar þekkt í geimvísind-
um og hér er tæknin og kjöraðstæð-
Geimurinn harður húsbóndi
Geimvísinda- og tækniskrifstofan Space Iceland hefur verið starfrækt hér á landi frá síðasta ári. Þar starfa
meðal annarra þrjár konur við framgang geimvísinda hér á landi og er Björg Alfa Björnsdóttir ein þeirra.
Björg Alfa Björnsdóttir bendir á að geimiðnaðurinn sé á hraðri uppleið og Ísland ætti að taka þátt enda muni fjölmörg störf skapast. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Leitar íslenskra geimorða
Hugrún Hanna Stefánsdóttir er
með meistarapróf í nytjaþýð-
ingum og starfar við íðorðaverk-
efni Geimvísinda- og tækniskrif-
stofunnar.
Starfið felst í því að skoða fyrir-
liggjandi heimildir á íslensku sem
tengjast geimvísindum- og tækni
og safna saman þeim orðaforða
sem finnst.
„Við höfum verið að nýta okkur
ritað efni frá sjötta áratugnum.
Á þeim tíma voru geimvísindi
mikið til umfjöllunar um allan
heim, þar á meðal á Íslandi. Þá,
eins og núna, þurftu blaðamenn
oft að þýða og búa til ný orð. Svo
sækjum við okkur einnig efni á
ensku og þýðum á íslensku og
skilgreinum. Stefnt er á að birta
allt efnið, þýðingar og skilgrein-
ingar, í Íðorðabanka Árnastofn-
unar.
Markmiðið er að gera íslenskan
orðaforða í geimvísindum sem
aðgengilegastan og við vonum
að sem flest hugtök komist í al-
menna notkun,“ útskýrir Hugrún
en hún segir mikilvægt að tryggja
jafnrétti tungumálanna en nú sé
enskan ráðandi í geimvísindum
og tækni.
Kortleggur tækifærin
Sigrún María Jónsdóttir er hluti
af teymi Geimvísinda- og tækni-
skrifstofunnar sem vinnur að
skýrslu um kortlagningu á tæki-
færum og getu til aukinnar verð-
mætasköpunar í geimvísindum.
„Starf mitt snýst um að safna
saman upplýsingum um geim-
iðnað hér á landi með því að
hafa samband við einstaklinga
og samstarfsaðila okkar og lesa
margs kyns skýrslur og fréttir.
Með þeim upplýsingum get ég
greint þá kosti og galla sem eru
til staðar á markaðnum, fundið
út hverjir notendur hans yrðu og
hvað það er sem þeir þurfa til að
styrkja geimiðnað Íslands.“
ur til tilrauna. Það þarf ekki annað
en að horfa á Ísland til að sjá hvers
vegna það er, landslagið minnir að
mörgu leyti á tunglið og Mars. Við
búum einnig yfir gríðarlegri þekk-
ingu og vel menntuðu fólki. NASA til
dæmis hélt fyrirlestur í vor um kosti
Íslands í þessum málum.“
Geimtækni um allt
Alfa segir gríðarlegan vöxt fram
undan í tengslum við geimvísindi.
„Flest okkar eru hætt að taka eftir
því að okkar daglega líf er umkringt
tækni sem er í geimnum. Snjall-
símar væru til dæmis ekki á þeim
stað sem þeir eru í dag, ef ekki væri
fyrir geimrannsóknir. Meira að
segja „memory foam“ dýnur eiga
uppruna sinn í könnun geimsins.
Gervihnattagögn eru mikið nýtt hér
eins og annars staðar. Við nýtum
þau til að spá fyrir um veður, jarð-
hræringar og jafnvel COVID-rakn-
ingarappið notar GPS-kerfi.“
Alfa segir mikilvægt fyrir Ísland
að leggja áherslu á nýsköpun.
„Geimurinn er risavaxinn iðnaður,
framþróun hröð og útlit er fyrir að
sprenging verði í störfum. Þátttaka
Íslands gerir íslenskum fyrirtækj-
um kleift að standa á öxlum risa frá
fyrsta degi en fyrirtæki og þjóðir
í þessum geira, jafnvel stærstu og
öflugustu þjóðir, þurfa einfaldlega
að starfa saman.“
Björk
Eiðsdóttir
bjork@frettabladid.is
1 5 . Á G Ú S T 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R18 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð