Morgunblaðið - 27.01.2020, Blaðsíða 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 27. JANÚAR 2020
ICQC 2020-2022
Nánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
LOKAKAFLINN
Í SKYWALKER SÖGUNNI
SÝND MEÐ ÍSLENSKU OG ENSKU TALI
6 ÓSKARSTILNEFNINGAR
ÓSKARS
TILNEFNINGAR11
 Rás 2
 FBL
LEIKSTÝRÐ AF CLINT EASTWOOD
Titill opnunarkvikmyndarFranskrar kvikmynda-hátíðar í ár, La belle epoque, sem þýddur hefur
verið sem Fagra veröld, gæti allt
eins verið þýddur sem hið fallega
eða fagra tímabil. Þegar talað er um
„la belle epoque“ á frönsku er jafnan
átt við blómlegt tímabil uppgangs,
bjartsýni og lista í franskri sögu og
vestrænni, friðartíma sem lauk með
fyrri heimsstyrjöldinni en hófst árið
1890 eða þar um bil. Í kvikmyndinni
sem hér um ræðir er vissulega litið
aftur til fortíðar, til tíma frelsis og
ásta en þó öllu síðar, nánar tiltekið
16. maí árið 1974. Þá voru hippar
enn í fullu fjöri og útvíðar buxur og
voldug yfirvararskegg enn í tísku og
keðjureykingar stundaðar af kappi á
kaffihúsum.
Sögusviðið er París og segir af
manni á sjötugsaldri, Victor (Daniel
Auteuil), atvinnulausum teiknara
sem er lífsleiður og í nöp við samtím-
ann og alla hans endalausu snjall-
tækni. Eiginkona Victors, Marianne
(Fanny Ardant), sogast aftur á móti
að öllum tækninýjungum og í stað
þess að lesa bók fyrir svefninn
smeygir hún á sig sýndarveruleika-
gleraugum. Tæknidýrkun eiginkon-
unnar fer óskaplega í taugarnar á
Victor en Marianne hefur líka fengið
sig fullsadda af karlinum. „Ég held
að þú hafir lifað of lengi!“ gargar
hún á hann og skipar honum að
flytja út. Victor neyðist til að hlýða
eiginkonunni og þá kemur sonur
þeirra hjóna, vellauðugur forstjóri,
til bjargar og færir föður sínum þá
einstöku gjöf að geta upplifað hvaða
tímabil sem er í mannkynssögunni
hjá fyrirtæki sem sérhæfir sig í slík-
um upplifunum með sviðsmyndum,
leikurum og öllu tilheyrandi. Því er
stýrt harðri hendi af æskuvini sonar
Victors, Antoine (Guillaume Canet),
sem leikstýrir öllum upplifunum
fyrirtækisins og hefur umsjón með
framkvæmd þeirra. Antoine er hald-
inn mikilmennskubrjálæði og full-
komnunaráráttu og pískar starfs-
menn sína áfram og þá einkum og
sér í lagi leikkonuna Margot (Doria
Tillier) sem hann hefur átt vingott
við lengi vel. Margot hefur fengið sig
fullsadda af Antoine en fær ekki
staðist persónutöfra hans milli þess
sem hún úthúðar honum og rýkur á
dyr.
Til að gera langa sögu stutta biður
Victor um að fá að upplifa fyrrnefnd-
an dag, 16. maí 1974, á kaffihúsinu
La belle epoque en þann dag og í því
kaffihúsi hitti hann eiginkonu sína í
fyrsta sinn og var það ást við fyrstu
sýn. Victor er bæði í leit að sínu
gamla sjálfi og ástinni sem hefur nú
kulnað. Margot fær hlutverk eigin-
konunnar Marianne og slær í gegn
(Tillier leikur líka frábærlega og þá
líka þegar hún er að leika að hún sé
að leika). Victor er meðvitaður um
að allt er í plati en gefur sig á vald
leikritinu þó í lofti kaffihússins blasi
við ljóskastarar, leikarar gleymi
setningum og rómantísk tónlist
streymi fyrirvaralaust úr földum há-
tölurum. Hlutirnir þróast svo á ann-
an veg en Victor, Antoine og Margot
gerðu ráð fyrir með tilheyrandi og
mjög svo kómískum geðsveiflum í
vandaðra, franskra grínmynda.
Að lifa í núinu
La belle epoque er heillandi gaman-
mynd og fellur líklegast í þann flokk
sem kallaður hefur verið „feelgood“
á ensku, þetta er mynd sem eykur
vellíðan. Undirtónninn er þó alvar-
legur því hér er fjallað um sjálfa lífs-
hamingjuna, lykilinn að henni og
vanda sem blasir við mörgum hjón-
um á efri árum. Sambandið hefur
ekki verið ræktað sem skyldi, pör
fjarlægjast hvort annað og fara að
lifa sitt hvoru lífinu. En lykillinn að
hamingjunni felst ekki í því að dvelja
í fortíðinni heldur lifa í núinu, ef
greina ætti boðskap sögunnar. Það
var nefnilega ekki allt betra í gamla
daga, eins og margir virðast halda,
og mannfólkið er í eðli sínu alltaf
eins en aðstæðurnar breytilegar.
Bíógestir ættu að eiga auðvelt
með að setja sig í spor sögupersóna
sem eru vel mótaðar og leiknar og
ber sérstaklega að lofa þau Auteuil,
Tillier og Ardant. Auteuil og Ardant
eru stjörnur í Frakklandi en Tillier
er ekki eins þekkt enda miklu yngri,
33 ára og með örfáar kvikmyndir á
ferilskrá sinni. Þar fer hæfileikarík
leikkona með mikla útgeislun og hef-
ur hún alla burði í að verða kvik-
myndastjarna. Canet er líka góður í
hlutverki leikstjórans sem reynir að
stýra lífi annarra eins og guð almátt-
ugur og er í sífelldri og ómögulegri
leit að fullkomnun. Starfið hefur
gert það að verkum að hann á orðið
erfitt með að greina mörk skáld-
skapar og veruleika og er ófær um
að skynja tilfinningar konunnar sem
hann elskar og treysta henni.
Leikstjóranum og handritshöf-
undinum Nicolas Bedos tekst að
koma ótrúlega miklu til skila á 115
mínútum og framan af eru klipping-
ar hraðar og skipt taktvisst milli
ólíkra persóna og staða. Forvitnin er
vakin strax í furðulegu upphafsatriði
sem setur tóninn fyrir þá skemmtun
sem framundan er og í seinni hlut-
anum er hægt á ferðinni eftir því
sem lokauppgjörið nálgast. Leik-
stjórinn fer þá að spila á aðrar nótur
tilfinningaskalans og bæta í róman-
tík og sársauka. Ekki má svo gleyma
tónlistinni sem er stórskemmtileg
blanda af þekktum og minna þekkt-
um popplögum og þá ekki bara
frönskum, og einnig sígildum verk-
um og frumsaminni kvikmynda-
tónlist.
Ég á í basli með að finna eitthvað
að þessari velheppnuðu opnunar-
mynd Franskrar kvikmyndahátíðar
og hef það eitt að segja að hún er
örlítið fyrirsjáanleg og stundum full-
kaótískt. Þetta kemur þó ekki mikið
niður á góðri heildarupplifun.
Líkt og aðrar velheppnaðar kvik-
myndir Frakka í þessum anda, t.d.
Untouchables, býr La belle epoque
yfir öllum þeim eiginleikum sem sóst
er eftir. Hún er falleg, fyndin, hjart-
næm, rómantísk, sorgleg og sniðug,
hugmyndarík með fantagóðum leik
og fullkomnu leikaravali. Hakar í öll
boxin og jafnfrönsk og kampavín og
camembert.
Hamingjan er hér
Fortíðarþrá Victor og Margot á skellinöðru. Rómantík og fortíðarþrá svífa
yfir vötnum í velheppnaðri opnunarmynd Franskrar kvikmyndahátíðar.
Bíó Paradís
La belle epoque/Fagra veröld
bbbbm
Leikstjóri og handritshöfundur: Nicolas
Bedos. Aðalleikarar: Daniel Auteuil,
Guillaume Canet, Doria Tillier, Fanny Ar-
dant, Pierre Arditi og Denis Podalydes.
Frakkland, 2019. 115 mín.
Sýnd á Franskri kvikmyndahátíð.
HELGI SNÆR
SIGURÐSSON
KVIKMYNDIR
Sýnd í dag og á morgun.
„Mér líður mjög vel hér og félagar
mínir í hljómsveitinni hvöttu mig
eindregið til að sækja um,“ segir Ari
Þór Vilhjálmsson fiðluleikari, sem
nýverið vann prufuspil hjá Fílharm-
óníusveit Ísraels (FÍ) um fasta stöðu
leiðara 2. fiðlu. Ari hefur leitt 2.
fiðlu hjá FÍ síðan í mars 2019, en þá
var aðeins um að ræða afleysinga-
stöðu til eins árs. Árið 2014 réð Ari
sig til Fílharmóníusveitarinnar í
Helsinki (FH) þar sem hann starfaði
sem leiðari 2. fiðlu þar til hann flutti
til Tel Aviv til reynslu í fyrra. „Venj-
an er að reynslutíminn fyrir fastar
stöður gildi í tvö ár, en ég reikna
með að tími minn í afleysingum fyrir
sömu stöðu dragist frá. Ég verð því
formlega í leyfi frá FH fram að ára-
mótum,“ segir Ari og tekur fram að
hann sé þó alls ekki alfarið hættur
að spila með FH. „Ég mun spila með
sveitinni í mars og aftur í ágúst og
september, þegar FÍ fer í sumarfrí,“
segir Ari og tekur fram að hann
muni auðvitað sakna félaga sinna í
FH sem hafi sýnt sér stuðning og
hvatt sig áfram. Ari starfaði hjá
Sinfóníuhljómsveit Íslands 2006-
2014, m.a. sem leiðari 2. fiðlu. Í maí í
fyrra lék hann einleik með SÍ og síð-
ar í vikunni sest hann í hljómsveitina
í fyrsta sinn í sex ár, að þessu sinni í
1. fiðlu. „Ég hlakka mikið til,“ segir
Ari sem leikur á tvennum tónleikum
SÍ á Myrkum músíkdögum. „Ég
komst ekki heim um jólin þannig að
ég ákvað að stökkva heim meðan FÍ
er í stuttu fríi og koma fjölskyldunni
á óvart.“
Fiðluleikari Ari Þór Vilhjálmsson.
Ari vann prufuspil
um stöðu í Ísrael