Morgunblaðið - 08.02.2020, Qupperneq 20

20 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. FEBRÚAR 2020
ÚR BÆJARLÍFINU
Ómar Garðarsson
Vestmannaeyjum
„Við höfum notað allt þetta ár til að
fagna þessum merka áfanga í sögu
okkar. Bærinn hefur staðið fyrir á
annað hundrað menningartengdum
viðburðum og hátíðum. Má þar
nefna glæsilega yfirlitssýningu á
ljósmyndum um sögu Vestmanna-
eyja, málþing um fortíð, nútíð og
framtíð Eyja, fjöldbreytta list-
viðburði, glæsilega hátíð 5. júlí á
Skansinum, stórtónleika fyrir bæjar-
búa og áfram mætti lengi telja. Og
endapunkturinn er sem sagt hér í
dag,“ sagði Íris Róbertsdóttir,
bæjarstjóri í Vestmannaeyjum, í
sameiginlegri messu allra safnaða í
Eyjum í Landakirkju og tónleikum í
lok síðasta árs þegar Vestmanna-
eyingar fögnuðu 100 ára kaupstað-
arafmæli.
Margt hjálpaðist að til að gera
afmælisárið eftirminnilegt, ekki síst
frábært veður síðasta sumar, en
skuggi hvíldi yfir.
  
Engin loðnuveiði var á síðasta
ári og í skýrslu segir að tekjutapið sé
nálægt tíu milljörðum króna og mun-
ar um minna í 4.300 manna sveitar-
félagi. Ekki lítur vel út með loðnu-
veiði þetta árið sem yrði mikið áfall
fyrir allt samfélagið í Eyjum þar sem
sjávarútvegur er undirstaðan en enn
lifa menn í voninni um að loðnuleit
sem nú stendur yfir beri árangur.
  
Þjónustukönnun Gallups fyrir
árið 2019 fyrir Vestmannaeyjar var
kynnt á fjölmennum fundi sl. mið-
vikudag og ekki annað að sjá en að
Eyjafólk sé almennt ánægt. Mark-
mið fundarins var að upplýsa bæjar-
búa um stöðu þjónustunnar og leita
eftir viðbrögðum um hvað megi bet-
ur fara og hvernig hægt er að bæta
þjónustuna. Helstu niðurstöður eru
að þegar kemur að ánægju íbúanna
almennt eru Vestmannaaeyjar í 3. til
6. sæti af 20 sveitarfélögum en voru í
9. sæti árið 2018. Í öllum flokkum er
hamingja Eyjamanna meiri en
undanfarin ár og er vel yfir lands-
meðaltali.
  
Samgöngur eru oft mál mál-
anna í Eyjum en með nýjum Herjólfi
og dælingu allan veturinn í Land-
eyjahöfn hefur birt til. Það hefur
orðið til þess að Herjólfur hefur siglt
í Landeyjahöfn í allan vetur þegar
leiði er. En byr ræður þó kóngur vilji
sigla og þá er það Þorlákshöfn. Í
þeim veðrum sem gengið hafa yfir
landið frá því í fyrri hluta desember
hefur reynt á Herjólf og áhöfn hans
svo um munar. Hefur skipið reynst
vel í átökum sínum við Ránardætur
og lætur fólk sem farið hefur með
honum í verstu veðrunum vel af.
Tvö stærstu hleðslutæki lands-
ins eru í Vestmannaeyjum og Land-
eyjahöfn og eiga að þjóna Herjólfi. Í
lok janúar var búið að tengja í Eyj-
um og þann 28. janúar sigldi hann í
fyrsta skipti fyrir rafmagni til Land-
eyjahafnar. Hleðslan dugar aðra
leiðina en þegar lokið verður frá-
gangi í Landeyjahöfn siglir skipið
eingöngu fyrir rafmagni nema þegar
siglt er í Þorlákshöfn.
  
Alltaf af og til erum við Íslend-
ingar minntir á hvar við búum á
hnettinum og það stundum óþægi-
lega. Þannig hefur það verið frá fyrri
hluta desember þegar norðanbál
gekk yfir allt landið. Mikið tjón varð
um allt land, rafmagnsleysi með til-
heyrandi óþægindum og tjón svo
eitthvað sé nefnt. Vestmanna-
eyingar urðu fyrir miklu höggi þeg-
ar ungur drengur, Leif Magnús
Grétarsson, fórst í hörmulegu slysi
norður í landi. Fleiri urðu banaslysin
og litlu mátti muna þegar snjóflóð
féll á Flateyri og sjór gekk á land á
Suðureyri. Nú hristist jörð í Grinda-
vík en vonandi sér fyrir endann á því.
  
Eldgos í túnjaðrinum er ekki
það sem fólk vill, það þekkja Vest-
mannaeyingar af biturri reynslu og
hugsa nú til Grindvíkinga. Tjón í
Vestmannaeyjum nam hundruðum
milljóna króna í ofsaveðri að norðan
11. desember sl. Það var ekki í fyrsta
skiptið sem Eyjafólk fékk að kynnast
ógnarkrafti náttúrunnar. Þann 23.
janúar 1973 hófst eldgos á Heimaey
og eyðileggingin var mikil. Þá sagði
þáverandi forsætisráðherra, Ólafur
Jóhannesson, að Vestmannaeyjar
myndu rísa og sú varð raunin. Þá
eins og síðustu vikur reyndi á fólkið.
  
Ragnar Baldvinsson, fyrrver-
andi slökkviliðsstjóri, rifjaði þetta
upp í viðtali 23. janúar sl. Þar segir
hann að mikið hafi gengið á og mjög
reynt á alla bæjarbúa, bæði þá sem
voru við björgunarstörf og ekki síð-
ur Eyjafólk uppi á landi.
„En það reyndu allir eins og
þeir gátu. Magnús bæjarstjóri og
bæjarstjórnin stóðu sig vel. Palli
Zóph. var réttur maður á réttum
stað sem bæjarverkfræðingur. Þor-
björn Sigurgeirsson jarðfræðingur,
sem átti hugmyndina að sprauta á
hraunið, var ómetanlegur. Það á líka
við svo marga sem reyndust okkur
Eyjamönnum vel í þessum stóra
slag.“
Raggi segir aldrei skemmtilegt
að rifja þetta upp. Það ýfi upp sár.
„Auðvitað situr þetta í manni. Ég hef
t.d. aldrei skoðað Eldheima og veit
ekki hvort ég á eftir að gera það,“
sagði hann að endingu.
  
Heimaeyjargosið fyrir 47 árum
var prófsteinn á almannavarnir á Ís-
landi og sú uppbygging hefur að
miklu leyti byggst á reynslunni frá
1973. Og vel hefur tekist til því þegar
á reynir sýnir sig að almannavarna-
kerfið virkar og allir gera eins og
þeir geta.
Morgunblaðið/Óskar Pétur Friðriksson
Eyjamenn Kátína yfir kaffibolla. Viktoría Karlsdóttir, lengst t.v., í léttu
spjalli á fundinum við hjónin Emmu Pálsdóttur og Kristján Óskarsson.
Vaxandi hamingja þrátt fyrir loðnubrest
Sigtryggur Sigtrygsson
sisi@mbl.is
Á annað hundrað milljónir króna hafa sparast
með því að flytja efni úr grunni nýja Landspít-
alans við Hringbraut í landfyllinguna í Sunda-
höfn í stað þess að flytja efnið upp í Bolaöldur
eins og kom til greina.
Þetta kemur fram í svari Gunnars Svavars-
sonar, framkvæmdastjóra Hringbrautarverk-
efnisins, við fyrirspurn Morgunblaðsins.
„Meginhagkvæmnin er þó miklu frekar lág-
mörkun umhverfisáhrifa með minni keyrslu og
lægra kolefnisspori en ekkert síður að nýting
efnisins í landfyllingu gefur hærra Breeam-skor
en ella, en allar framkvæmdir á Hringbrautinni
fara í gegnum Breeam-umhverfisvottun,“ segir
Gunnar. Breeam-vottun er ætlað að greina og
draga úr umhverfisáhrifum bygginga, allt frá
hönnun og byggingu þeirra til rekstrar.
Eins og fram kom í frétt um hina nýju land-
fyllingu í Morgunblaðinu á fimmtudaginn munu
um 25 þúsund vörubílshlöss úr grunni Nýja
Landspítalans við Hringbraut fara í fyllinguna.
Vörubílar hafa verið í stanslausum ferðum mán-
uðum saman með efni úr grunninum.
Til að koma í veg fyrir mengun á götum
Reykjavíkur hafa allir bílarnir farið í gegnum
þvottastöð áður en þeir aka út af lóðinni. Þá hef-
ur verið forðast að bílarnir séu í umferðinni á
álagstímum.
Efnið sem fer í landfyllinguna hefur komið úr
grunni meðferðarkjarnans, stærstu nýbygg-
ingar nýja spítalans. Stefnt er að því að í apríl
verði öllum efnisflutningum lokið úr grunni
meðferðarkjarnans, meginflutningum er þá lok-
ið í bili. Eftir er að taka grunna fyrir fleiri hús
og tengiganga á næstu mánuðum og árum þ.a.
gera má ráð fyrir enn þá frekara efni í landfyll-
inguna, segir Gunnar.
Stefnt er að útboði fyrir jarðvinnu rann-
sóknahúss síðar á þessu ári en það er um 15.500
fermetra hús. Einnig mun fara fram jarðvinna
fyrir tengiganga á næstu mánuðum.
Í apríl 2018 tók stjórn Faxaflóahafna sf. til af-
greiðslu erindi Nýs Landspítala dags. 23. mars
2018 þar sem óskað var eftir að skoðað yrði
hvort mögulegt væri að nýta uppgröft af lóð
spítalans til landfyllingar. Jafnframt var lagt
fyrir minnisblað hafnarstjóra þar sem tekið var
jákvætt í erindið.
Ef Faxaflóahafnir hefðu tekið neikvætt í er-
indið stóð til að flytja efnið úr grunninum upp í
Bolaöldur, sem er námasvæði fyrir ofan Sand-
skeið, nánar tiltekið í hlíðum Vífilsfells í landi
Ölfuss. Sveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu
gerðu samning við Bolaöldur ehf. um móttöku á
jarðefnum.
 Efnið úr spítalalóð
fór í landfyllinguna
Ljósmynd/Nýr Landspítali
Hringbraut Efni hefur verið mokað mánuðum saman upp úr grunni nýja meðferðarkjarnans.
Á annað hundrað milljónir sparast
Samkvæmt nýjum Þjóðarpúlsi Gall-
up segist fimmtungur fullorðinna
Íslendinga almennt finna fyrir svo-
nefndum umhverfiskvíða (e. eco
anxiety) en þar er átt við kvíða sem
tengist neikvæðum umhverfisáhrif-
um af mannavöldum, eins og meng-
un eða loftslagsbreytingum. Fleiri
segjast hins vegar almennt finna
fyrir litlum umhverfiskvíða, eða
nær 56%, og tæplega 23% segjast
hvorki finna fyrir miklum né litlum
kvíða.
Konur finna frekar fyrir miklum
umhverfiskvíða en karlar, og yngra
fólk frekar en eldra. Þeir sem hafa
meiri menntun að baki finna líka
frekar fyrir miklum umhverfis-
kvíða en þeir sem hafa minni
menntun. Þá eru þeir sem kysu Pír-
ata, Vinstri græna eða Samfylk-
inguna, ef kosið væri til Alþingis í
dag, líklegri til að finna fyrir mikl-
um umhverfiskvíða en þeir sem
kysu aðra flokka. Þeir sem kysu
Miðflokkinn eða Framsóknarflokk-
inn eru hins vegar ólíklegastir til að
finna fyrir miklum umhverfiskvíða.
Fimmtungur finnur
fyrir umhverfiskvíða
Suðurlandsbraut 26 Sími: 587 2700
Opið 11-18 virka daga, 11-16 laugardaga www.alno.is