Morgunblaðið - 01.04.2020, Blaðsíða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. APRÍL 2020
H
andþvottur og
sprittun, bil á milli
fólks og lokanir fyr-
irtækja eru til að
tryggja sem besta
sjúkdómavörn. Þetta er tími varna
gegn vírusnum. Við vöndum okkur
í samskiptum. Hvaða varnir eru
mikilvægar og hver eru grunn-
atriðin?
Börnin mín og fjölskyldur
þeirra eru dýrmæti lífsins. Þegar
yngstu drengir mínir, tvíburar,
fæddust uppgötvaði ég að börn
breyta heiminum. Fyrstu vikurnar
eftir fæðingu þeirra hleyptum við,
eldra fólkið á heim-
ilinu, engri streitu
að okkur. Válegum
tíðindum og vondum
fréttum var haldið
utan húss. Löngunin
að kveikja á sjón-
varpsfréttum þvarr
og útvarpsfréttir
hljómuðu lág-
stemmt. Það var
helst að ég fletti net-
miðlum á skjánum
til að skima yfir
fréttayfirlitin, þó
ekki væri nema til
að fylgjast með
gengi minna manna
í boltanum.
Magnea Þorkels-
dóttir var helg kona.
Hún kom í mitt hús
til að fagna nýfædd-
um drengjum og
blessa þá. Hún sagði
þessa setningu: „Þar
sem er engill í húsi
er ekki hægt að
hugsa neitt vont.“
Þessi kyrrláta speki
hefur lifað með mér
æ síðan. Hið vonda og skelfilega
fær ekki sama aðgang að lífi
manna þegar englar búa í húsi.
Þau, sem eiga að
vernda aðra, verða að
hafa hlutverk sitt á
hreinu og vera heil í
afstöðu verndarinnar.
Illar hugsanir, ill tíð-
indi og streituvaldar
eiga ekki að ná til
barna. Raunar erum
við öll börn hið innra
og höfum sömu
grunnþarfir. Við njót-
um hins hreina og
friðsamlega. Á máli
trúarinnar heitir það
helgi eða heilagleiki.
Í ævintýrum er oft
sagt frá álögum í
tengslum við smá-
börn. Til að forðast ill
álög þarf að rækta
innri mann. Trú hefur
um aldir verið besta
heimavörnin í þeim
efnum. Grikkir töluðu
forðum um kaþarsis,
sem varðar hreinsun
og tæmingu. Í trú-
ræktarsamhengi er
kaþarsis þegar ein-
staklingur losnar undan álögum,
vondum minningum og illum hugs-
unum. Tvíburarnir mínir urðu mér
tilefni endurmats. Að baki var og
er þrá að vanda umönnun hins
unga lífs, að leyfa ekki vonsku að
seytla um sálir heimilisfólksins, sí-
ast í sængurföt barna og spilla lífi
þeirra.
Litlum börnum fylgja vitaskuld
álag, missvefn og oft áhyggjur. Al-
tækt varnarleysi barna brýnir
okkur, sem eldri erum, að gæta að
hreinlæti og sóttvörnum. Hindra
að félagsleg, líkamleg og tilfinn-
ingaleg mengun komist inn á
heimilið og í fólkið í fjölskyldunni.
Fjölþættar sóttvarnir eru til
verndar hinu varnarlitla lífi.
Börn koma, vaxa, þroskast og
fara síðan út í heim. En lífshvatar
þeirra mega lifa í öllum húsum.
Vitundin um átök lífsins hverfur
ekki, heldur aðeins streitan. Nú
sinnum við ytri sóttvörnum, en
þurfum líka að sinna andlegum
sóttvörnum. Engill í húsi er eft-
irsóknarverður og englar í húsum
eru guðsgjöf. Handspritt notum
við og virðum góðar samskipta-
reglur. En grunnvörn okkar varð-
ar frið, öryggi og trú.
Kirkjan til fólksins
Ljósmynd/Sigurður Árni Þórðarson
Sóttvarnir og engill í húsi
Hugvekja
Sigurður Árni
Þórðarson
Höfundur er sóknarprestur
Hallgrímskirkju.
s@hallgrimskirkja.is
Á tímum plág-
unnar er mik-
ilvægt að sinna
vírusvörnum en
við þurfum líka
að sinna and-
legum sótt-
vörnum
Sigurður Árni
Þórðarson
Hallgrímskirkja
og Keilir.
Aðgerðir ríkisstjórn-
arinnar vegna
COVID-19 eru jákvæð-
ar og hafa mikið að
segja til að halda fyr-
irtækjum og fjöl-
skyldum gangandi. Við
vitum öll að þetta mun
taka enda en verður
erfitt næstu vikurnar.
Ef við stöndum saman
tekst okkur að komast
í gegnum skaflinn.
Einn hóp vil ég hér nefna sem má
alls ekki gleymast í öllum aðgerð-
unum en það eru eldri borgarar. Því
miður hefur maður ekki heyrt
minnst á eldri borgara í öllu því já-
kvæða sem er verið að gera. Það
hefur orðið mikil breyting hjá mörg-
um í okkar hópi. Eldri borgarar eiga
erfiðara með alla aðdrætti og getur
það falið í sér verulegan aukakostn-
að t.d. með því að fá matvörur og lyf
heimsend. Sveitarfélögin þurfa að
stíga myndarlega inn í og bjóða upp
á gjaldfríar heimsendingar á mat
þegar mötuneytin eru lokuð.
Sveitarfélögin ættu einnig að huga
að því í þessu ástandi að stíga mynd-
arlegt skref og lækka fast-
eignagjöldin. Það kæmi öllum til
góða. Rétt væri að Tryggingastofn-
un hækkaði nú greiðslur til sinna
skjólstæðinga tíma-
bundið á meðan það
versta gengur yfir.
Einnig tel ég nauðsyn-
legt að nú verði al-
menna frítekjumarkið
strax hækkað í 50 þús-
und krónur á mánuði.
Það myndi auka ráð-
stöfunartekjur eldri
borgara í hjónabandi
eða sambúð um 7.094
kr. á mánuði eftir
skatt. Hjá þeim sem
búa einir myndu ráð-
stöfunartekjur hækka
um 8.970 kr. á mánuði. Kostnaður
ríkisins yrði kr. 3.256 m.kr. eftir
skatta á ári.
Alþingi má ekki gleyma kjörum
eldri borgara. Með þessu væri stigið
mjög jákvætt skref og stjórnvöld
myndu sýna að þau muna eftir eldri
borgurum.
Ekki gleyma
eldri borgurum
Eftir Sigurð
Jónsson
» Almenna frítekju-
markið þarf að
hækka strax í 50 þúsund
krónur á mánuði.
Það myndi auka
ráðstöfunartekjur.
Sigurður Jónsson
Höfundur er formaður kjaranefndar
Landssambands eldri borgara.
Ég skrifaði grein í
Morgunblaðið nú í byrj-
un mars þar sem ég
hvatti sjávarútvegs-
ráðherra Kristján Þór
til að leyfa veiðar (upp á
sitt eindæmi) á 30-40
þús. tonnum af loðnu
þar sem allir fræðing-
arnir hjá Hafró treystu
sér ekki til að leyfa
neinar loðnuveiðar en
ráðherrann virðist ekki hafa haft
kjark í sér til slíkrar ákvörðunar. Mér
er skylt að taka fram að ég er ekki
fiskifræðingur en var hér á árum áð-
ur í mörg ár á sjó, fyrst á síðutog-
urum og síðar á vertíðar- og síld-
arbátum og við sjómenn a.m.k. þá
fylgdumst vel með öllu lífríki í sjónum
og hegðunarmynstri hinna ýmsu
fiska og sjávardýra og
þar á meðal loðnunnar,
sem kemur upp á
grunnið til að hrygna og
síðan drepst hún og
rekur upp í fjörur.
Þetta sýndu m.a. mynd-
ir sem Morgunblaðið
birti nú á dögunum og
var löngu vitað. Mann-
skapurinn á Hafró virð-
ist viðhafa þá stefnu eða
stefnuleysi að minnst
400 þús. tonn verði að
mælast svo gefinn sé út
kvóti til að veiða en engar veiðar hafa
verið leyfðar nú tvö síðustu ár, en í
vetur fundust þó 250 þús. tonn og
hefði því augljóslega verið hægt að
koma eitthvað til móts við fisk-
vinnslu- og útgerðarfyrirtækin. Eða
eins og hinn aflasæli skipstjóri Bjarni
Bjarnason, sem kenndur er við Súl-
una EA og búinn að stunda loðnu-
veiðar í 36 ár, sagði við mig í stuttu
samtali, að hann væri viss um að mið-
að við síðustu mælingar og hegð-
unarmynstur loðnunnar hefði aug-
ljóslega verið hægt að leyfa veiðar á
a.m.k. 50 þúsund tonnum af loðnu nú.
En ekkert gerðist og það er nöturlegt
til þess að vita að hátt í 200 manns
vinna hjá Hafrannsóknastofnun og
eru vísindin á þeim bæ ekki burðugri
þegar kemur að loðnunni, sem menn
virðast vita misjafnlega lítið um.
E.t.v. væri ráð að fækka í liðinu því
það væri stór sparnaður fyrir Bjarna
Ben. en ég veit þó án þess að vera
fræðingur að 2+2 eru 4.
Það var trúlega rangt hjá mér í
fyrri grein minni að minnast á að sá
afrakstur, sem ríkissjóður fengi af
loðnuveiðunum, gengi til ellilífeyr-
isþega, sem í tugþúsunda tali lifa und-
ir fátæktarmörkum án þess að góð-
vinur Kristjáns Þórs, þ.e. Bjarni
Benediktsson fjármálaráðherra, sem
ber ábyrgð þar á, beri kinnroða fyrir
því.
Loðnan dauð um
allar fjörur í veiðibanni
Eftir Hjörleif
Hallgríms »Hefði ekki verið nær
að leyfa að lágmarki
50 þúsund tonn af
loðnunni í slíku árferði?
Hjörleifur Hallgríms
Höfundur er ellilífeyrisþegi.
Ljósmyndir Rutar og Silju
Skipholti 31 | 105 Reykjavík | Sími 568 0150 | www.rut.is |
Opið alla virka daga kl. 10-17
Passamyndir
Tímapantanir
í síma 568 0150
eða á rut@rut.is
Tryggjum
tveggja metra fjarlægð
og gætum ítrustu
ráðstafana.
Rafstilling ehf
Dugguvogi 23, 104 Reykjavík, sími 581 4991, rafstilling@rafstilling.is
Opið mán.-fim. 8-12 og 13-18, fös. 8-14
Hröð og góð þjónusta um allt land
Áratug
a
reynsla
Startar bíllinn ekki?
Við hjá Rafstillingu leysum málið
Allt um sjávarútveg
Atvinna