Morgunblaðið - 29.04.2020, Blaðsíða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. APRÍL 2020
1
.300 manns
„mættu“ í
dásamlega
helgistund
í Skeggja-
staðakirkju á sum-
ardaginn fyrsta!
Skeggjastaðir!
Hvar eru þeir og er
svona stór kirkja þar?
Skeggjastaðir eru í Bakkafirði
og þar búa um 40 manns, eitt
allra minnsta þorp á Íslandi, en
þar er elsta timburkirkja á Aust-
urlandi. Kirkjan er
byggð árið 1845,
afar falleg kirkja
og henni er vel við
haldið.
Skeggjastaða-
kirkju er þjónað af
sóknarprestinum á
Vopnafirði, sr.
Þuríði Björgu Wii-
um Árnadóttur.
Þegar messað er í Skeggjastaða-
kirkju koma venjulega um 20-30
manns í messu, sem þykir mjög
gott miðað við mannfjölda.
Á Bakkafirði ríkir samkomub-
ann eins og um allt land.
Hvergi á landinu eru auglýstar
messur eða helgistundir. Engin
tök eru á að sækja helgihald
kirkjunnar og engar fermingar
verða í vor. Fólk hefur að vísu
borið börnin sín til skírnar og
haldið fjölda í lágmarki og fólk
hefur verið borið til grafar.
Mörgum útförum hefur verið
streymt á netinu.
Í þessu undarlega ástandi hafa
prestar um allt land gripið til
þess ráðs að fá upptökumann
með sér í kirkjurnar og streymt
þaðan helgistundum. Sumir gera
þetta meira að segja sjálfir á
símana sína. Margir prestar eru
bæði söngvarar og hljóðfæraleik-
arar og þannig var það í helgi-
stundinni í Skeggjastaðakirkju
að presturinn spilaði afar fallega
á þverflautu.
Þessu var streymt í gegnum
facebook á netið og 1.300 manns
hafa horft á myndbandið þegar
þetta er skrifað. Þetta er afar
lofsamlegt framtak og fá allir
prestar sem staðið hafa að slík-
um stundum hugheilar þakkir
fyrir.
Sjálf hef ég ekki náð að fylgja
eftir nema broti af þeim hundr-
uðum af helgistundum sem
streymt hefur verið um net-
heima, en af þessu má sjá að
margfalt fleiri eru að heyra Guðs
orð, hlusta á fallega tónlist og
bænir en nokkurn tíma áður.
Þegar Guð lokar dyrum opnar
hann glugga hefur stundum ver-
ið sagt. Á þessum erfiðu tímum
sem við nú höfum
upplifað í tvo mánuði
má segja að margir
gluggar hafi opnast.
Mörg tækifæri hafa
verið handan við
hornið sem nú hafa
nýst vel. Í öllum þess-
um helgistundum er
beðið fyrir þeim sem
sýkst hafa af CO-
VID-19. Það er beðið
fyrir aðstandendum
þeirra og heilbrigð-
isstarfsfólki. Það er
beðið fyrir þeim sem
hafa misst ástvini sína og það er
beðið fyrir öllum sem líður illa á
þessum undarlegu tímum. Sér-
staklega er beðið fyrir þeim sem
hafa misst atvinnuna eða hafa
áhyggjur að því að
fyrirtæki þeirra fari í
þrot. Það er beðið fyr-
ir ferðaþjónustunni
og öllum þeim sem
verða fyrir tjóni af
völdum skaðvaldsins.
Á biblian.is er flipi
þar sem hægt er að
draga mannakorn,
sem er eitt vers úr
Biblíunni. Ég hef lagt það í vana
minn að draga eitt slíkt korn á
hverjum degi og setja inn á fa-
cebook-síðuna mína. Það er
ánægjulegt að sjá á hverjum degi
hversu mörgum líkar vel við
þessi orð. Það hefur líka verið
sérstaklega eftirtektarvert að sjá
hversu vel orð Guðs talar inn í
aðstæður okkar á þessum erfiðu
tímum.
Í morgun fékk ég sem dæmi
þessi orð úr Davíðssálmunum:
„Varpa áhyggjum þínum á
Drottin, hann mun bera um-
hyggju fyrir þér, aldrei að eilífu
lætur hann réttlátan mann
hrasa.“ Sálmarnir 55:23.
Ég er næstum viss um að þeg-
ar þessu öllu saman lýkur, þá
munum við finna hvernig Guð
hefur leitt okkur í gegnum þessa
erfiðleika. Við munum finna fyrir
styrkleikum okkar og veik-
leikum. Við höfum kynnst okkur
sjálfum á nýjan og áður óþekkt-
an hátt. Við höfum þurft á mikilli
þolinmæði að halda og Guð mun
gefa okkur það úthald sem við
þurfum á að halda til að komast í
gegnum þennan tíma. Munum þá
að fela Guði hvern dag og hverja
nótt og þá munum við finna
hvernig við styrkjumst í trúnni á
handleiðslu hans.
„Fel Drottni vegu þína og
treyst honum. Hann mun vel fyr-
ir sjá.“ Sálmarnir 37:5
Guð gefi okkur öllum gleðilegt
sumar og blessun hans fylli líf
okkar af fögnuði trúarinnar á
handleiðslu hans.
Kirkjan til fólksins
Morgunblaðið/Sigurður Ægisson
Skeggjastaðakirkja
Lifandi kirkja
kemur heim til þín
Hugvekja
Solveig Lára
Guðmunds-
dóttir
Höfundur er vígslubiskup
á Hólum.
holabiskup@kirkjan.is
Solveig Lára
Guðmundsdóttir
Þegar Guð lokar
dyrum opnar
hann glugga
hefur stundum
verið sagt.
Ýmislegt bendir til
að covid-19-veiran sé
körlum, og þá einkum
hinum eldri, skeinu-
hættari en öðrum. En
faraldurinn hefur
einnig varpað ljósi á
og aukið hvers kyns
ójöfnuð, þar á meðal
á milli kynjanna. Til
lengri tíma litið geta
áhrifin á heilsu
kvenna, réttindi og frelsi skaðað
okkur öll.
Konur verða nú þegar fyrir
barðinu á lokunum og sóttkvíum.
Slíkar hindranir eru nauðsynlegar
en þær auka hættuna á ofbeldi
gegn konum sem eru lokaðar inni
á heimilum með ofbeldishneigðum
sambýlismönnum. Síðustu vikur
höfum við orðið vör við alvarlega
aukningu heimilisofbeldis um allan
heim. Að sögn stærstu bresku
samtaka um kvennaathvarf hefur
orðið 700% fjölgun hringinga til
þeirra. Á sama tíma stendur slík
stuðningsþjónusta við konur
frammi fyrir niðurskurði og lok-
unum.
Ofbeldi gegn konum
Þetta var baksvið nýlegrar
áskorunar minnar um frið á heim-
ilum um allan heim. Síðan hafa
fleiri en 143 ríkisstjórnir skuld-
bundið sig til að styðja konur og
stúlkur sem eiga yfir höfði sér of-
beldi meðan á faraldrinum stend-
ur. Hvert ríki getur gripið til að-
gerða með því að flytja þjónustu á
netið, fjölga kvenna-
athvörfum og skil-
greina þau sem
grundvallarþjónustu,
og auka stuðning við
samtök sem starfa á
víglínunni. Sameinuðu
þjóðirnar starfa í
samvinnu við Evrópu-
sambandið við Spot-
light-frumkvæðið í
fleiri en 25 ríkjum að
þessum og svipuðum
úrræðum og eru
reiðubúnar að færa út
kvíarnar.
En það er ekki aðeins líkamlegt
ofbeldi samfara covid-19 sem gref-
ur undan réttindum og frelsi
kvenna. Líklegt er að efnahagsleg
niðursveifla sem fylgir faraldr-
inum bitni á konum.
Kröpp kjör
Ósanngjörn meðferð og misrétti
sem vinnandi konur sæta er ein
ástæða þess að ég hóf afskipti af
stjórnmálum. Á námsárum mínum
í lok sjöunda áratugarins vann ég
sjálfboðaliðastarf í fátækum hlut-
um Lissabon. Ég kynntist konum
sem bjuggu við kröpp kjör, unnu
erfiðisvinnu og þurftu að taka
ábyrgð á stórfjölskyldum sínum.
Ég sannfærðist um að þessu þyrfti
að breyta og á ævi minni hef ég
orðið vitni að miklum breytingum.
En áratugum síðar er hætta á
því að þessir erfiðu tímar komi
aftur vegna covid-19 og konur um
allan heim súpi seyðið af því.
Konur eru hlutfallslega fleiri í
illa launuðum störfum án hlunn-
inda, til dæmis sem heimilishjálp, í
ígripavinnu, götusölu og þjón-
ustugreinum í smáu sniði, svo sem
hárgreiðslu. Alþjóðavinnu-
málastofnunin (ILO) telur að
nærri 200 milljónir starfa muni
tapast aðeins á næstu þremur
mánuðum – og mörg þeirra eru
einmitt í þessum greinum.
Og á sama tíma og konur missa
launaða vinnu þurfa þær að sinna
enn meiri umönnun vegna lokunar
skóla, útkeyrðra heilbrigðiskerfa
og aukinna þarfa eldra fólks.
En gleymum ekki stúlkunum
sem verða að hætta námi. Í sum-
um þorpum í Síerra Leóne minnk-
aði hlutfallsleg skólasókn tánings-
stúkna úr 50% í 34% þegar
ebóluveiran herjaði á landið með
slæmum afleiðingum fyrir þær og
samfélög þeirra til lífstíðar.
Konur vinna þrisvar sinnum
meiri heimilisstörf
Margir karlar standa líka
frammi fyrir atvinnumissi og þver-
sagnakenndum kröfum. En jafnvel
þegar best lætur vinna konur í
heiminum þrisvar sinnum meira á
heimilum en karlar. Þetta þýðir að
líklegra er að barnagæsla sé á
þeirra herðum ef fyrirtæki eru
opnuð á sama tíma og skólar eru
lokaðir og því er slegið á frest að
þær fari aftur í launaða vinnu.
Djúpstætt misrétti hefur einnig
í för með sér að þótt konur séu
70% af vinnuafli heilbrigðiskerf-
isins eru miklu fleiri karlar við
stjórnvölinn. Aðeins tíundi hver
pólitískur leiðtogi í heiminum er
kvenkyns og það kemur niður á
okkur öllum. Við þurfum að hafa
konur við borðið þegar ákvarðanir
eru teknar um faraldurinn til þess
að hindra að allt fari á versta veg
með annarri hrinu smita, atvinnu-
leysi og jafnvel félagslegum óróa.
Tryggja þarf hag kvenna í
óformlega hagkerfinu
Konur í ótryggri atvinnu þurfa
á brýnni félagslegri vernd að
halda, hvort heldur sem er heilsu-
tryggingu eða greiddum veik-
indadögum, barnagæslu, tekju-
tryggingu og atvinnuleysisbótum.
Ef við lítum fram á veginn ber að
miða aðgerðir til að glæða efna-
hagslífið við konur. Peninga-
greiðslum, lánum og lána-
ívilnunum og fjárhagslegum
björgunaraðgerðum verður að
beina til kvenna, hvort sem þær
vinna fullt starf í formlega hag-
kerfinu, í árstíðabundnum störfum
í óformlega hagkerfinu eða sem
athafnakonur og eigendur fyr-
irtækja.
Covid-19-faraldurinn hefur sýnt
enn betur fram á en áður að
ólaunuð heimilisstörf kvenna nið-
urgreiða bæði opinbera þjónustu
og ágóða einkageirans. Taka verð-
ur tillit til þessarar vinnu í efna-
hagslegum reikningum og ákvarð-
anatöku. Við munum öll hagnast á
því að umönnun fólks sé metin að
verðleikum og efnahagslegum
módelum sem taka tillit til allra,
þar á meðal vinnu á heimilum.
Þessi faraldur íþyngir ekki að-
eins heilbrigðiskerfi heimsins
heldur er hann einnig áskorun fyr-
ir skuldbindingar okkar um jafn-
rétti og mannlega reisn.
Ef við höfum hagsmuni og rétt-
indi kvenna að leiðarljósi munum
við komast yfir þennan faraldur
hraðar en ella og byggja upp jafn-
ari og þolbetri samfélög í allra
þágu.
Covid-19 og konur
Eftir António
Guterres »Djúpstætt misrétti
hefur einnig í för
með sér að þótt konur
séu 70% af vinnuafli
heilbrigðiskerfisins eru
miklu fleiri karlar við
stjórnvölinn.
António Guterres
Höfundur er aðalframkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna.
Ljósmyndir Rutar og Silju
Skipholti 31 | 105 Reykjavík | Sími 568 0150 | www.rut.is |
Opið alla virka daga kl. 10-17
Passamyndir
Tímapantanir
í síma 568 0150
eða á rut@rut.is
Tryggjum
tveggja metra fjarlægð
og gætum ítrustu
ráðstafana.
Nýbýlavegur 8 – Portið, sími 847 1660, www.bambus.is, bambus@bambus.is
bambus.is bambus.is • Opið mánudaga og fimmtudaga frá kl. 10-14
úr silki
LEIKFÖNG