Dagblaðið Vísir - DV - 30.10.2020, Blaðsíða 26

26 FÓKUS
AÐ SLEPPA KJÖTI Á MÁNU-
DÖGUM ER FÍN BYRJUN
Hildur Ómarsdóttir var alin upp sem grænmetisæta frá fæðingu.
Hún sagði endanlega skilið við dýraafurðir þegar hún var með son
sinn á brjósti. Syni hennar var neitað um að koma með nesti til
dagmömmu og ekki allir leikskólar taka vegan börnum fagnandi.
Guðrún Ósk
Guðjónsdóttir
gudrunosk@dv.is
V erkfræðingurinn Hild-ur Ómarsdóttir hefur aldrei borðað kjöt. Hún
var alin upp sem grænmet-
isæta, af foreldrum sem báðir
sneyddu hjá kjötvörum. Faðir
hennar hætti að borða kjöt
sautján ára og móðir hennar
fylgdi seinna í hans fótspor.
Það mætti því segja að Hild-
ur sé vön því að vera „öðru-
vísi“. Hún var eina barnið í
bekknum sínum, eða réttara
sagt skólanum sínum, sem
ekki borðaði kjöt. Foreldrar
hennar mættu fordómafullu
viðmóti vegna ákvörðunar
sinnar, en héldu ótrauð áfram
í sinni sannfæringu um að dýr
væru ekki okkar til að borða
og við gætum vel lifað án þess
að drepa þau og borða.
Hildur segir að hún hafi
snemma tengt við þá hugmynd
að dýrin væru vinir hennar, og
þess vegna hafi hún skilið það
sem barn af hverju hún borð-
aði ekki kjöt. Á fullorðinsárum
varð Hildur vegan og elur nú
upp vegan barn.
Móðir Hildar hafði ætíð upp-
lýsingar að vopni, var vel lesin
og tilbúin þegar hún var krafin
svara og sætti harðri gagnrýni
vegna lífsstíls fjölskyldunnar.
Hildur gerir slíkt hið sama
og leggur einnig mikið upp
úr því að elda góðan og nær-
ingarríkan mat. Hún heldur
úti vinsælli Instagram-síðu,
@hilduromarsd, þar sem hún
deilir uppskriftum. Hún þróar
einnig uppskriftir fyrir Innnes
(gerumdaginngirnilegan.is) og
Krónuna.
Grænmetisæta frá fæðingu
„Börn sem eru græmetisætur
eða vegan eru undir smásjá í
kerfinu. En ég var rosalega
mikið í íþróttum og var mjög
efnileg. Ég var alltaf hraust
og aldrei veik. Mamma pældi
rosalega mikið í næringu, hún
var ótrúlega vel lesin og ég er
mjög þakklát fyrir þann bak-
grunn. Það er mjög mikilvægt
að vera vel lesin, því þú ert að
fara að mæta fordómum og ég
þurfti mjög ung að svara fyrir
minn lífsstíl,“ segir Hildur og
bætir við að þetta hafi einn-
ig alið upp í henni gagnrýna
hugsun, sem hún notar á öðr-
um sviðum lífsins.
Varð vegan
Hildur flutti til Svíþjóðar
með fjölskyldu sinni fyrir
átta árum. Þau bjuggu þar
í sex ár og segir hún Svía
vera komna mun lengra en
Íslendinga, þegar kemur að
veganisma og umhverfis-
málum. Með árunum færðist
hún nær vegan lífsstílnum
og endaði með að taka loka-
skrefið þegar hún var með
son sinn á brjósti.
„Ég hafði verið svona 90
prósent vegan í einhver
sjö ár, en þegar ég var með
drenginn á brjósti varð
tengingin mjög skýr, hvaðan
mjólkurvörur koma í raun
og veru,“ segir hún. Sonur
hennar fæddist með hjarta-
Hildur Ómars-
dóttir var
alin upp sem
grænmetisæta
og elur nú upp
vegan barn.
Hún á von
á sínu öðru
barni.
MYND/VALLI
30. OKTÓBER 2020 DV
galla og þurfti Hildur því að
nota brjóstapumpu fyrst um
sinn. Hún tengdi því sterkt
við kýrnar í mjaltavélunum.
Hún átti erfitt með að gera
undantekningar eftir það og
varð fljótt vegan.
Kærleikur
Hildur vill leggja áherslu
á mikilvægi þess að dæma
ekki einstaklinga sem eru
ekki hundrað prósent vegan,
séu að prófa sig áfram, eða
gera undan tekningar hér og
þar. Það sem skiptir mestu er
að fólk geri sitt besta. „Mér
finnst mikilvægara að hugs-
unin sé komin þangað og
maður sé að gera þetta út frá
kærleika,“ segir hún.
Hildur er dugleg að hvetja
fylgjendur sína til að sneyða
hjá kjötvörum á mánudögum
(e. Meatless Mondays) eða
vera vegan á miðvikudög-
um (e. Vegan Wednesdays).
„Börnum finnst oft erfitt að
klæða sig í föt, finnst það
svo stórt verkefni að heyra:
„Klæddu þig í fötin.“ En ef
maður byrjar á því að segja:
„Farðu í sokkana,“ byrja á ein-
hverju smáu og vinna sig upp,
þá verður það einfalt. Þetta er
í rauninni sama hugsun. Ein-
hvers staðar verður maður að
byrja,“ segir hún.
Viðhorfið má bæta
Hildur segir að viðhorfið til
vegan einstaklinga og græn-
metisæta hafi breyst mikið
undanfarna áratugi, en viður-
kennir að við eigum enn langt
í land. Hún átti til að mynda
erfitt með að tryggja syni
sínum dagforeldrapláss og
einnig leikskólapláss, vegna
lífsstíls þeirra. Hún rifjar upp
þegar dagmamma neitaði syni
hennar um pláss. „Hún sagði
að það kæmi ekki til greina
að ég mætti koma með nesti
handa honum, hann þyrfti að
borða það sama og hinir og
allir fengju einnig lýsi. Ég
fékk bara neitun og við tóku
nokkrir mánuðir í launalausu
leyfi,“ segir hún. Þegar kom
að því að skrá drenginn á leik-
skóla fékk hún fyrst þau svör
að hann myndi bara borða
eins og hinir krakkarnir, hún
ákvað að leita annað og er Ró-
bert núna á leikskóla þar sem
öll börn eru velkomin.
Að sögn Hildar snýst við-
mót samfélagsins að miklu
leyti um orðræðu, mýtur og
gamlar venjur. Hún nefnir
orðalag landlæknis varðandi
ráðleggingar um næringu
barna. „Í ráðleggingum land-
læknis í Svíþjóð kemur fram
að barn geti vel verið alið upp
á vel samsettu vegan matar-
æði. En hérna á Íslandi er
þetta orðað þannig að vegan
mataræði sé ekki viðunandi,
nema með sérstakri ráðgjöf.
Ég upplifi að hér á landi sé
mikið ýtt undir óöryggi for-
eldra,“ segir Hildur.
„En þótt viðhorfið sé
kannski ekki komið eins langt
og í Svíþjóð þá hef ég alveg
orðið vör við meiri áhuga. Þá
sérstaklega hjá yngri kynslóð-
inni og sérstaklega stelpum.
Ég sé kannski mesta muninn
á hraðri aukningu fylgjenda,
sem er minn hvati til að halda
áfram að deila vegan ráðum
og uppskriftum.“
Ráð fyrir byrjendur
Hildur gefur áhugasömum
ráð um hvernig er hægt að
fikra sig áfram í átt að vegan-
isma. „Ég myndi bara byrja
smátt. Sleppa kjöti á mánu-
dögum eða sneyða hjá dýra-
afurðum á miðvikudögum.
Gera þetta svolítið skemmti-
legt og hugsa um hvað það er
gaman að læra eitthvað nýtt
á þessum fullorðinsárum.
Ekki bara gera þetta til að
gera þetta, setja sér verkefni
að kynna sér af hverju, kynna
sér hvað til dæmis baunir eru
næringarríkar, kynna sér
umhverfissjónarmiðin tengd
veganisma, horfa á heim-
ildarmyndir á Netflix, þora
að kíkja í vegan kælinn. Það
er mikilvægt að vita af hverju
maður ætlar að gera þetta.“
Hægt er að fylgjast með
Hildi á Instagram @hildurom-
arsd. n
HVAÐ ER VEGANISMI?
Alþjóðlegi vegan dagurinn er
1. nóvember næstkomandi. Veg-
anismi er sú skoðun að öll hag-
nýting dýra sé röng, hvort sem
það á við um matvælaframleiðslu,
fataframleiðslu eða skemmtanir.
Að vera vegan er að ákveða að
forðast að neyta dýraafurða
eftir bestu getu og eftir því sem
praktískt getur talist. Hægt er
að kynna sér veganisma frekar á
graenkeri.is.