Fjölrit RALA - 20.03.1995, Blaðsíða 13

UPPGRÆÐSLA Á AUÐKÚLU- OG EYVINDARSTAÐAHEIÐI
Auðkúluheiði
Eyvindarstaðaheiði
Torfalækjarhreppur
Blönduósbær
Svínavatnshreppur
Bólstaðarhlíðarhreppur
Seyluhreppur
Lýtingsstaðahreppur
3. mynd. Fjöldi ásetningsfjár og hrossa á árunum 1981-1993 í hreppunum sem eiga upprekstur á heiðarnar. Til samanburðar
er einnig sýndur fjöldi gripa 1977 en þá var sauðfjáreign landsmanna einna mest. Upplýsingar um búfjárfjölda árin 1981-93
eru fengnar frá Búnaðarfélagi fslands en tölur fyrir árið 1977 byggjast á óprentuðum gögnum frá Ólafi R. Dýrmundssyni.
uppgræðslan hófst (1981-93), en í hreppunum
sem eiga upprekstur á Eyvindarstaðaheiði hefur
fækkunin á þessu tímabili verið nokkru minni,
eða um 39%.
Á sama tíma og sauðfé fækkaði hefur hrossum
fjölgað mikið (3. mynd). Fjölgun hrossa hefur þó
ekki haft nein veruleg áhrif á uppgræðslu-
svæðunum. Á Auðkúluheiði hefur hrossum hin
síðari ár aðeins verið beitt utan uppgræðslusvæða
nyrst á afréttinum (Sigurjón Lárusson, munnlegar
upplýsingar) og á Eyvindarstaðaheiði hefur fjöldi
hrossa í afrétti verið svipaður eða um 150 hross í
allmörg ár (Erla Hafsteinsdóttir, munnlegar
upplýsingar).
Veðurfar
Engar veðurfarsmælingar hafa verið gerðar á
heiðunum en veðurgögn frá næstu veðurstöð,
Hveravöllum, gefa nokkra hugmynd um lengd
vaxtartíma og um breytileika á milli ára á þessum
slóðum. Stöðin á Hveravöllum liggur í 641 m
hæð yfir sjó eða, 40-170 m hærra en upp-
græðslusvæðin, og er hún auk þess töluvert
lengra inni í landi en þau. Sé miðað við kort
Markúsar Á. Einarssonar og Öddu Báru
Sigfúsdóttur yfir meðalhita og heildarúrkomu
(Markús Á. Einarsson 1976) má reikna með að
hiti sé töluvert hærri og úrkoma lægri á
heiðunum en mælist á Hveravöllum. Hversu
miklu munar er þó mjög erfitt að meta þar sem
aðstæður á einstökum stöðum geta haft mikil
áhrif á þessa veðurfarsþætti.
Sumarið 1994 (júní-september) var óvenju
þurrt á Hveravöllum og hefur þar ekki fallið
minni úrkoma að sumri til þau ár sem liðin eru
frá því að uppgræðsla hófst á heiðunum árið
1981. í heild var sumarið aftur á móti í meðallagi
hlýtt (4. mynd). Vorið var frekar svalt og haustið
sömuleiðis. Júlí og ágúst voru hins vegar óvenju
hlýir og var meðalhiti þeirra 9,3 og 7,5°C. Frá því
uppgræðslan hófst hefur t.d. aldrei mælst hlýrri
ágústmánuður og aðeins einu sinni hefur meðal-
hitinn verið hærri í júlí á þessu tímabili.
11