Fjölrit RALA - 15.05.1996, Síða 31

29
raunhæft hærra hjá blendingunum en íslensku
kálfunum (49,9 vs 48,2%) svo failþunginn er
meiri hjá blendingunum (202 vs 195 kg). Kjöt-
hlutfallið hækkar einnig með auknum sláturþunga
og sterkara fóðri hjá báðum stofnum eins og
búast mátti við og eykst því fallþunginn með
vaxandi kjamfóðurgjöf (196, 197 og 204 kg)
(14. tafla).
6. FÓÐURNÝTING
Þegar talað er um fóðurnýtingu er venjulega átt
við hversu mikið fóður(orku) gripir þurfi til að
þyngjast um 1 kg (FE/kg vöxt) eða hve miklum
vexti gripir skila á hverja einingu fóðurs (kg
vöxtur/FE). Annmarkar við notkun á þessum
hlutföllum eru í fyrsta lagi þeir að sveiflur í áti
eða þyngingu sem algeng eru hjá jórturdýrum
magna þau mjög upp þegar tímabil eru stutt. I
öðru lagi segir fóðurnýting skilgreind á þennan
hátt ekkert til um raunverulega orkunýtingu hjá
gripnum þar sem einungis er miðað við þunga-
aukningu en ekki orkusöfnun. Við mikinn vöðva-
vöxt (og þar með mikla vatnssöfnun og mikla
þungaaukningu) er orkunýting yfírleitt léleg en
fóðumýting reiknast þá mjög góð. Þessu er alveg
öfugt farið við fitusöfnun. Þá er þungaaukning
lítil, m.a. vegna þess að vatnssöfnun er lítil og
fóðurnýdng þar með léleg en raunveruleg nýting
á fóðurorkunni þó góð. I þriðja lagi er fóður-
nýting skilgreind á þennan hátt mjög háð þunga
gripa og framleiðslustigi en almennt má segja að
fóðurnýting versni með auknum þunga. Skýr-
ingin á þessu er annars vegar breyting á við-
haldsþörfum með þunga og hins vegar þær
breytingar sem verða á vefjasamsetningu vaxt-
arins með auknum þroska gripa.
I flestum fóðurkerfum fyrir nautgripi í vexti
er ekki skilið á milli þarfa til viðhalds og þarfa til
vaxtar, enda er það varla hægt nema fræðilega.
Þetta leiðir hins vegar af sér að við sama vaxtar-
hraða (g/dag) og sömu vefjasamsetningu (prót-
ein, fita) vaxtarins þá versnar alltaf fóðurnýting
skilgreind sem FE/kg vaxtar með auknum þunga
gripa, þar sem viðhaldsþarfir aukast með þunga
gripsins. Eina eða eitt af fáum fóðurkerfum fyrir
holdagripi sem skilur á milli þarfa fyrir viðhald
(NEm) og vöxt (NEg) er bandaríska NRC kerfið
(1984). Vitað er að nýting ábreytiorku fóðursins
er mismunandi eftir því hvort hún nýtist til
viðhalds (60-65%) eða vaxtar (35-45%), þ.e.
nettó orkugildi fóðursins er mismunandi eftir
því í hvað orkan nýtist. Hver fóðurtegund fær
því tvö orkugildi, NEm (Netto Energy mainte-
nance) og NEg (Netto Energy gain). í þessu
kerfi er því hægt að aðgreina hve stór hluti af
auknum orkuþörfum við aukinn þunga er vegna
vaxandi viðhaldsþarfa og hve mikið vegna breyt-
inga á vefjasamsetningu vaxtarins.
Meðaivaxtarhraði, g/dag
15. mynd. Meðalvaxtarhraði allra nauta í tilrauninni. íslenskir kált'ar eru nr. 101-120 en blendingar eru nr. 201-
220. (Kálfur nr. - Fóðurflokkur - Þungatlokkur).