Fréttablaðið - 02.12.2020, Qupperneq 19

Þegar hagkerfið er
komið inn í allt
annað vaxtaumhverfi
kemur sífellt betur í ljós
hversu úrelt þetta viðmið er.
Daníel Svavarsson, forstöðumaður
hagfræðideildar Landsbankans.
Traustur fyrirtækjarekstur og öflug nýsköpun
kallar á samstarfsaðila sem skilur þarfirnar.
Arion banki býður fyrirtækjum af öllum
stærðum og í öllum geirum alhliða
þjónustu með fagmennsku, innsæi
og þekkingu að leiðarljósi.
Hafðu samband á fyrirtaeki@arionbanki.is,
við þjónustuver í síma 444 7000 eða í
netspjalli á arionbanki.is.
Búum í haginn
fyrir atvinnulíf
framtíðarinnar
arionbanki.is
✿ Innlánastaflinn – aukning frá áramótum
350
300
250
200
150
100
50
0
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
306
103
25%
35%
7%49
66
16%
innlán
innlendra aðila
Atvinnufyrirtæki HeimiliLífeyrissjóðir
Í krónum (ma.kr.)
Í prósentum (hægri ás)
Samtök iðnaðarins (SI) telja að gjaldeyristekjur hugverkaiðn-aðar muni nema 140 milljörð-
um króna í ár og muni skapa um 15
prósent af gjaldeyristekjum þjóðar-
búsins. Útlit er fyrir að greinin verði
sú þriðja stærsta í gjaldeyrisöflun
þjóðarbúsins í ár á eftir sjávarútvegi
(28 prósent) og ál- og kísiljárnfram-
leiðslu (23 prósent). Þetta kemur
fram í greiningu SI.
„Hug verkaiðnaður er f jórða
útf lutningsstoðin í íslensku hag-
kerfi,“ segir Sigurður Hannesson,
framkvæmdastjóri SI, í samtali
við Markaðinn. „Með réttri for-
gangsröðu n og á k vörðu nu m
getur þessi stoð orðið sú stærsta
og mikilvægasta hér á landi. Þar
með yrði dregið úr sveif lum í hag-
kerfinu, eitthvað sem lengi hefur
verið stefnt að, þannig að ytri áföll
myndu ekki hafa eins mikil áhrif á
okkur og nú.“
Hann segir að með því að styðja
enn frekari framgang þeirrar
stoðar sem hugverkaiðnaður sé
verði til ný, eftirsótt og verðmæt
störf og aukin verðmætasköpun til
framtíðar. „Þetta á að vera plan A
og stjórnvöld og atvinnulíf eiga að
taka höndum saman um að virkja
og sækja ný tækifæri á þessu sviði.“
Samkvæmt greiningunni jukust
gjaldeyristekjur hugverkaiðnaðar
um 38 prósent á milli áranna 2018
og 2019 þegar þær námu 135 millj-
örðum króna og hafa aldrei verið
hærri. Lyfja-, líftækni- og heilbrigð-
isiðnaður er sá stærsti, skapaði um
54 prósent af gjaldeyristekjunum í
fyrra og jukust þær um 63 prósent
á milli ára.
Upplýsinga- og fjarskiptatækni-
iðnaður skapaði um 37 prósent af
tekjunum og jukust þær um 21 pró-
sent á milli ára. Annar hátækniiðn-
aður, svo sem framleiðsla á stoð-
tækjum eða tækjabúnaði fyrir
matvælaiðnað og kvikmyndaiðn-
aður, skapaði níu prósent af tekjun-
um og jukust gjaldeyristekjurnar
um átta prósent á milli ára.
„Snarpur vöxtur hefur verið í
upplýsinga- og fjarskiptatækni-
iðnaði (UT) hér á landi á undan-
Hugverkaiðnaður með 15 prósent af
gjaldeyristekjum þjóðarbúsins
förnum árum,“ segir í greiningu SI.
Á síðasta ári námu gjaldeyristekjur
greinarinnar 50 milljörðum króna.
Til samanburðar námu gjaldeyris-
tekjur greinarinnar 24 milljörðum
króna árið 2013. Tekjur greinarinn-
ar hafa því vaxið um 107 prósent á
tímabilinu.
Lyfja-, líftækni- og heilbrigðis-
iðnaður hefur verið að ná vopnum
sínum aftur undanfarið eftir sam-
dráttinn frá 2016-2018. Byggir
vöxtur síðustu ára meðal annars á
þeirri miklu þekkingu sem varð til
á uppbyggingarárum greinarinnar
hér á landi. Vöxtur hefur verið í
gjaldeyristekjum greinarinnar frá
2018. Fyrirtæki á borð við Cori-
pharma, Alvotech, Florealis, Ker-
ecis og Zymetech hafa verið í vexti
síðustu ár og eru áform þeirra um
frekari uppbyggingu hér á landi
stór. Má í því sambandi nefna að
samkvæmt áætlun Alvotech verður
fyrirtækið með 5 prósent af vergri
landsframleiðslu og 20 prósent af
útf lutningstekjum þjóðarbúsins
árið 2027. helgivifill@frettabladid.is
Lyfjaiðnaður hefur náð vopnum sínum aftur. FRÉTTABLAÐIÐ/EYÞÓR
✿ Gjaldeyristekjur hugverkaiðnaðar
Hlutfall af heildargjaldeyristekjum (h.ás)
gjörskrafan væri hins vegar lækkuð
niður í 2 prósenta verðtryggða vexti
gæti hækkun skuldbindinga lífeyr-
issjóða numið tugum prósenta.
Læk k andi vext ir samhliða
óbreyttri uppgjörskröfu leiða til
þess að lífeyrissjóðirnir horfa fram
á fórnarskipti. Meiri ávöxtun fylgir
að jafnaði meiri áhætta, og til að ná
þessu 3,5 prósenta viðmiði þurfa
sjóðirnir því að taka meiri áhættu
en áður.
F j á r m á l a s t ö ð u g l e i k a n e f n d
Seðlabanka Íslands ræddi stöðu
lífeyrissjóðanna og áhrif þeirra á
fjármálamarkaði á síðasta fundi,
sem var haldinn um miðjan septem-
ber. Í fundargerðinni kom fram að
lífeyrissjóðirnir „séu ráðandi fjár-
festar hér á landi og mikilvægt sé að
breið sátt ríki um umgjörð þeirra“.
Þá hafði nefndin áhyggjur af stöðu
sjóðanna „í ljósi núverandi vaxta-
umhverfis sem gæti aukið áhættu
töku þeirra í leit að hærri ávöxtun“.
Innlán lífeyrissjóða í bankakerf-
inu hafa aukist um 35 prósent, alls
49 milljarða króna, frá áramótum.
Staðan fór hæst í 192 milljarða í lok
september en lækkaði svo um 10
milljarða í október. Miðað við 0,15
prósenta innlánsvexti að meðaltali
er raunávöxtun innlánastaf lans
neikvæð um meira en 3 prósent.
Viðmælendur Markaðarins á fjár-
málamarkaði segja að lífeyrissjóðir
hafi fundið fjármagni sínu farveg í
hlutabréfum og fyrirtækjaskulda-
bréfum. Til að mynda hafa lífeyris-
sjóðir keypt fyrir vel á þriðja tug
milljarða króna í skuldabréfaút-
boðum skráðu fasteignafélaganna
á síðustu vikum.
Ef langtímaávöxtun verður lægri
en uppgjörskrafan þegar upp er
staðið þarf að skerða lífeyrisrétt-
indi. Jón Ævar Pálmason, sérfræð-
ingur í áhættugreiningu hjá Fjár-
málaeftirlitinu, sagði í umfjöllun
Markaðarins fyrir ári síðan að
skuldbindingar dæmigerðrar líf-
eyrissjóða myndu aukast um 10-13
prósent ef uppgjörskrafan yrði
lækkuð niður í 3 prósent. Á móti
myndu eignir aukast um 2-4 pró-
sent. Ef uppgjörskrafan væri hins
vegar lækkuð niður í 2 prósenta
verðtryggða vexti gæti hækkun
skuldbindinga lífeyrissjóða numið
tugum prósenta.
Ríkisstjórnin mun hefja stefnu-
mörkun í lífeyrismálum og stefnir
að því að afraksturinn verði græn-
bók um lífeyrismál sem kynnt
verður vorið 2021.
MARKAÐURINN 5M I Ð V I K U D A G U R 2 . D E S E M B E R 2 0 2 0