Sjómannadagsblaðið - 05.06.2015, Blaðsíða 5

8 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 5. júní 2015 95. júní 2015 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Sendum íslenskum sjómönnum árnaðaróskir á Sjómannadaginn
BRAGÐGOTT FERÐALAG
Komdu í
Kjötríku grillpylsurnar frá Kjarnafæði hafa allar hlotið gullverðlaun
og nú síðast nýja Gríska ostapylsan, í fagkeppni Meistarafélags Kjötiðnaðarmanna 2014.
Leyfðu bragðlaukunum
að ferðast til fjarlægra landa!
K J A R N A F Æ Ð I H F . | F J Ö L N I S G A T A 1 | 6 0 3 A K U R E Y R I | S Í M I 4 6 0 7 4 0 0 | W W W . K J A R N A F A E D I . I S
…með pylsunum frá Kjarnafæði
KJÖTRÍKAR- P Y L S U R -
Ofsaveður í febrúar 1959 markaði
endalokin á veiðum Íslendinga á
gjöfulum karfamiðum við Ný-
fundnaland. Þangað höfðu nýsköp-
unartogararnir sótt um nokkurn
tíma og þrátt fyrir langa siglingu á
miðin þóttu túrarnir borga sig því
ekki tók nema þrjá til sex daga að
jafnaði fyrir þá að fylla sig.
Nýfundnalandsveðrið tók sinn
toll. Togarinn Júlí fórst með allri
áhöfn, 30 manns. Togarinn Þorkell
máni lenti í verulegum erfiðleikum
og reyndar ótrúlegt að hann skyldi
standa veðrið af sér og skila áhöfn-
inni heilli til hafnar.
Valdimar Tryggvason var loft-
skeytamaður á Þorkatli mána. Hann
skráði atburðarásina jafnóðum í
dagbók sína sem hann fletti með
Sjómannadagsblaðinu um leið og
hann sagði frá þessum ótrúlegu
erfiðleikum sem skipverjar gengu
í gegnum. Hann sagði túrinn hafa
verið erfiðan frá upphafi.
„Það lætur nærri að það sé nálægt
1200 sjómílna stím á miðin og
við fengum storm alla leiðina yfir
hafið. Sjólagið var erfitt og okkur
sóttist ferðin hægt. Við vorum eina
sex sólarhringa á leiðinni vestur,
komum á miðin síðari hluta dags
miðvikudaginn 4. febrúar og var
veðrið sæmilegt. Við hófum veiðar
syðst á Ritubanka en fengum lítið
í tveimur fyrstu hölunum og jafn-
vel má segja að okkur hafi gengið
frekar illa fyrsta sólarhringinn.
Trollið rifnaði hvað eftir annað og
við slitum vír. En síðan fór þetta
að ganga og við fengum mikinn
og góðan karfa, hreinlega fylltum
skipið á tæplega tveimur og hálfum
sólarhring. Við vorum með um 400
tonn og mesta veiðin var síðustu
átján tímana og þá hafði mann-
skapurinn ekki undan við að ganga
frá aflanum. Eftir að veiðum var
hlætt vann öll skipshöfnin á dekki
að undanskildum fyrsta matsveini
og tveimur mönnum í vélarrúmi.
Um klukkan 18.00 laugardaginn 7.
febrúar var skipið gert sjóklárt til
heimferðar.“
Eins og hendi væri veifað
Að sögn Valdimars gerðu veður-
spár ráð fyrir því að veðrið yrði
leiðinlegt en ekkert í líkingu við það
sem varð. „Það var engin viðvörun
gefin út og veðrið skall á, eins og
hendi væri veifað, um klukkan
22.00 á laugardagskvöldið. Þá var
skipinu strax snúið upp í sjó og
vind. Vindurinn var að NNV og
veðurhæðin jókst stöðugt. Um
miðnætti voru að kosti 10-12 vind-
stig, haugasjór, frost og blindbylur.
Upp úr miðnætti herti frostið til
muna og þá fór ísing að hlaðast á
skipið sentimetra eftir sentimetra,
tonn fyrir tonn. Um klukkan 2 eftir
miðnætti sunnudaginn 8. febrúar
kom mikill halli á togarann og hann
lagðist nánast á bakborðshliðina. Þá
voru allir skipverjar kallaðir út til
þess að höggva ís og létta þar með
skipið. Öll aðstaða var mjög erfið
í foráttuveðri, frosti og haugasjó.
Það bætti ekki ástandið að skipið
var nánast á hliðinni og áhöld til
að vinna á ísnum voru af skornum
skammti.“
Björgunarbátunum fórnað
Þegar mikill ís safnast á skip
þyngjast þau verulega. Stöðugleiki
minnkar og mikil hætta er á að þau
fari á hliðina og sökkvi á skammri
stundu. Valdimar segir að menn
hafi verið að höggva ís alla nóttina
„og niðri í vélarrúmi var unnið við
að smíða verkfæri sem gætu komið
að gagni í baráttunni við ísinguna.
Mikill ís settist á björgunarbát-
ana og ég heyrði á tal Marteins
Jónassonar skipstjóra og Karls
Magnússonar, fyrsta stýrimanns,
um hvort væri ekki rétt að losa sig
við björgunarbátinn bakborðsmegin
til að freista þess að rétta togarann
af því eins og staðan var komu þeir
ekki að nokkrum notum og klaka-
brynjan sem hlóðst á skipið skapaði
sífellt meiri hættu.
Karl fór ásamt Magnúsi Friðriks-
syni bátsmanni og tveimur hásetum
aftur á bátadekk og þeim tókst að
losa bátinn. Þegar við horfðum á
eftir björgunarbátnum, marrandi
hálffullum af ís og sjó, aftur með
skipinu varð einhverjum að orði:
„Lítið gagn höfum við af björgunar-
bátnum úr þessu.“
Eftir að bakborðsbáturinn fór
rétti skipið sig aftur um stund
en litlu síðar lagðist það á stjórn-
borðshliðina og þá var ekkert
að gera annað en sleppa stjórn-
borðsbátnum. Það var vægast sagt
einkennilegt að þurfa að sleppa
björgunarbátunum til þess að reyna
að bjarga sér við erfiðar aðstæður í
vonsku veðri.“
Neyðarkall
Seinni björgunarbáturinn var
látinn fara um klukkan fimm á
sunnudagsmorgninum, að sögn
Valdimars. „Nokkrum af áhöfn-
inni tókst að hreinsa töluverðan
ís af bátadekkinu aftur að reiða og
einnig af brúnni. Ekki var þorandi
að láta menn vinna frammi á
skipinu um nóttina vegna myrkurs
og hríðarbyls en það mun láta nærri
að lofthiti hafi verið mínus 12
gráður og sjávarhiti sennilega undir
frostmarki.“
Valdimar segir að erfitt hafi verið
að gera sér grein fyrir ástandinu.
„Ekkert sást sökum myrkurs og
nóttin var svo sannarlega lengi
að líða. Þegar birti og við fórum
að sjá stafna á milli gerðum við
okkur grein fyrir því að ástandið
var jafnvel enn verra en við höfðum
búist við. Skipið var bókstaflega ein
íshella yfir að líta.
Um klukkan 8 þá um morguninn
spurði ég Martein Jónasson skip-
stjóra hvort ekki væri rétt að senda
út neyðarkall. Hann var ekki sam-
mála því, taldi að með neyðarkallinu
gætum við komið af stað alvarlegum
umræðum í loftinu. „Það hafa allir nóg
með sig,“ sagði hann. Skömmu síðar
kallaði Marteinn og mætti ég þá fram
í brú með blað og blýant og hripaði
niður það sem hann óskaði eftir að
ég segði. Þetta blað hefi ég varðveitt
fram á þennan dag en sem sagt,
klukkan 8.30 kallaði ég samkvæmt
fyrirmælum skipstjórans á 2182 kHz,
neyðarbylgju til allra skipa. Höfum
átt í miklum erfiðleikum í alla nótt.
Sleppt báðum björgunarbátunum.
Valdimar Tryggvason,
fyrrverandi loftskeytamaður,
var einn skipverjanna á
Þorkatli Mána sem lenti
í miklum hremmingum í
veðrinu sem kennt er við
Nýfundnaland.
Nýfundnalandsveðrið