Morgunblaðið - 27.08.2020, Síða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. ÁGÚST 2020
Litlar eða engar fréttir hafa borist
Náttúrufræðistofnun af spánar-
sniglum nú síðsumars, samkvæmt
upplýsingum Erlings Ólafssonar
skordýrafræðings. Hins vegar hefur
skuggasnigill spjarað sig undanfarin
ár og notið góðs af betri tíð og lengri
sumrum en áður, að ógleymdri síauk-
inni grósku í görðum og næsta um-
hverfi fólks. Hlýnun loftslags er
skuggasnigli hagstæð, segir Erling.
Hérlendis fundust spánarsniglar
fyrst í Kópavogi 2003 og síðan hafa
verið árvissar fréttir af þeim víða um
land. Þeir verða með stærstu snigl-
um, allt að 15 sentimetra langir, og
eru mikil átvögl sem éta um hálfa
þyngd sína á dag. Á matseðlinum er
nánast allt lífrænt sem á vegi snigils-
ins verður.
Snemmsumars var tilkynnt um
fjóra spánarsnigla til Náttúrufræði-
stofnunar, þrír þeirra voru í Reykja-
vík. Erling segir að spánarsnigill hafi
aldrei náð blómaskeiði hérlendis, hafi
í mesta lagi haft það þokkalegt með
tímabundnum og staðbundnum
stærri skotum hér og þar.
Svartsnigill finnst á láglendi um
land allt en er algengastur á sunnan-
og austanverðu landinu. Algengt er
að svartsniglar hérlendis nái um átta
sentimetra lengd en þeir verða mun
stærri erlendis. Svartsnigill finnst t.d.
í graslendi nálægt sjó, gróðurríkum
grasbrekkum, gjarnan mót suðri,
skjólgóðum hraungjótum og húsa-
görðum. Hann er alæta sem leggst
m.a. á hræ, sveppi og gróður, bæði lif-
andi og rotnandi, en veldur ekki telj-
andi skaða í garðrækt, að því er fram
kemur á pödduvef NÍ. aij@mbl.is
Ljósmynd/Helgi Hermannsson
Á Eyrarbakka Lítill munur getur verið á litarafti skuggasnigils og ungum
spánarsniglum, en væntanlega er skuggasnigill þarna á ferð í húsagarði.
Skuggasnigill dafnar,
en fáir spánarsniglar
Öryggisíbúðir Eirar til langtímaleigu
Grafarvogi Reykjavík
Þriggja herbergja vandaðar öryggisíbúðir Eirar til leigu í
Grafarvogi, Reykjavík
Rólegt og notarlegt umhverfi með aðgengi að metnaðarfullri aðstöðu og þjónustu.
Eirborgir, Fróðengi 1-11, 112 Reykjavík.
Eirarhús, Hlíðarhúsum 3-5, 112 Reykjavík.
Eir öryggisíbúðir ehf.
Hlíðarhúsum 7, 112 Reykjavík. Sími 522 5700
Pantið skoðun í síma 771 5500 og eða á tinna@eir.is
Þér er velkomið
að koma að skoða
• Íbúðarhúsnæði byggð eftir ströngustu öryggisstöðlum
• Öryggisvöktun allan sólarhringinn
• Aðgengi að mötuneyti og félagsmiðstöð
• Góðar gönguleiðir í nágrenninu
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Reiknað er með að framleiðsla á
lambakjöti verði nokkur hundruð
tonnum minni í ár en á síðasta ári.
Með því heldur áfram sá samdráttur
sem verið hefur í framleiðslunni síð-
ustu árin. Ástæðan er afleit afkoma
sauðfjárbænda. Sauðfjárslátrun
hófst á Sauðárkróki í byrjun vikunn-
ar en almennt hefst sláturtíð ekki
fyrr en í næstu viku. Afurðastöðvarn-
ar hafa enn ekki gefið út hvað greitt
verður fyrir innleggið.
„Að fenginni reynslu frá síðasta ári
töldum við þörf á að einhver slátur-
hús byrjuðu fyrr, til þess að tryggja
að nýtt lambakjöt komi í tæka tíð á
markaðinn. Kjöt af nýslátruðu frá
okkur fer í verslanir í næstu viku,“
segir Ágúst Andrésson, forstöðu-
maður kjötafurðastöðvar Kaupfélags
Skagfirðinga. Sauðfjárslátrun hófst
á Sauðárkróki í byrjun vikunnar.
„Við keyrum á minni afköstum til að
byrja með,“ bætir Ágúst við og skýr-
ir það með því að þjálfa þurfi upp nýj-
an mannskap vegna þess að vanir
slátrarar frá Nýja-Sjálandi komist
ekki til landsins í þetta sinn vegna að-
gerða þar í landi til varnar
kórónuveirufaraldrinum. Í staðinn
komi fleiri starfsmenn frá Póllandi
og Rúmeníu og reynt sé að taka á
móti þeim í litlum hópum til þess að
draga úr hættu á smiti.
Sauðfjárslátrun hefst hjá Slátur-
félagi Suðurlands á Selfossi 4. sept-
ember. Steinþór Skúlason forstjóri
segir að tveimur dögum verði bætt
við í nóvember vegna þess að reiknað
sé með heldur minni afköstum í slát-
urtíðinni að þessu sinni.
Mikið er lagt upp úr sóttvörnum í
sláturhúsum landsins. Reynt er að
hólfaskipta starfseminni eins og
hægt er. Þá er lokað fyrir aðgang
annarra en starfsmanna. Bændur
geta því ekki framvísað eigin fé að
þessu sinni og ekki fylgst með vigtun.
Ágúst bendir á að stóráföll hafi orðið
úti í Evrópu þegar stórum sláturhús-
um hafi verið lokað vegna kórónuvei-
rusmits.
Óvissa um forsendur
Þótt slátrun sé hafin vita sauðfjár-
bændur enn ekki hvað þeir fá fyrir
innleggið því sláturleyfishafar hafa
ekki gefið út verðskrár sínar. Lands-
samtök sauðfjárbænda hafa lagt til
að afurðaverðið verði hækkað að
raunverði til þess horfs sem var á
árinu 2013. Það þýðir að verðið þyrfti
að hækka í haust úr 468 kr. á kíló í
um 600 krónur eða um 28% og síðan
um 90 krónur til viðbótar að ári. Ekki
er að heyra að markaðsaðstæður
bjóði upp á slíkar hækkanir.
Steinþór segir að mikil óvissa sé
um forsendur verðákvörðunar.
Nefnir hann að lítið sé búið að selja af
gærum og óvissa með verð. Ágúst
segir að mikil óvissa hafi verið á er-
lendum mörkuðum fyrir lambakjöt
vegna kórónuveirufaraldursins en
reynt sé að loka samningum.
Ásetningsskýrslur frá haustinu
2019 gefa til kynna að talsverður
samdráttur verði í framleiðslu
lambakjöts í haust, eða um tæp 4%
sem þýðir samdrátt um 300 tonn. Ef
lömb koma óvenjulega væn af fjalli
getur það dregið úr samdrættinum í
bili. Sömuleiðis ef ásetningur minnk-
ar í haust. Unnsteinn Snorri Snorra-
son, framkvæmdastjóri Landssam-
taka sauðfjárbænda, reiknar með
300 tonna samdrætti í dilkakjöti og
framleiðslan fari niður í rúm 8.000
tonn.
„Við búum við það kerfi að allir í
virðiskeðjunni muni geta greitt sína
reikninga í haust, nema sauðfjár-
bændur. Okkur er ekki tryggð lág-
marksafkoma,“ segir hann. Telur
Unnsteinn að ef ekki verður veruleg-
ur viðsnúningur megi búast við
áframhaldandi samdrætti. Við bætist
að líkur séu á því að einhverjir þeirra
sem urðu fyrir kalskemmdum í tún-
um fækki fé til þess að þurfa ekki að
kaupa eins mikið fóður. Unnsteinn
rifjar einnig upp að ferðamennskan
hafi stutt verulega við störf í dreif-
býli. Þegar samdráttur er í þeirri
grein dragi úr möguleikum bænda að
sækja vinnu annað.
Sláturleyfishafar merkja fækkun
fjár út frá sláturpöntunum frá bænd-
um. „Sauðfjárbændur eru orðnir
langþreyttir á tekjuleysi og lágu af-
urðaverði. Fyrirsjáanlegt er að það
verður samdráttur í haust og spurn-
ing með framhaldið,“ segir Ágúst.
Enn samdráttur
í sauðfjárræktinni
 Slátrun hafin en bændur vita ekki hvað þeir fá fyrir kjötið
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Réttir Hauststörfin verða með óvenjulegum brag. Fólk hópast ekki í réttir.Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Laxar fiskeldi hafa fest kaup á
stórum fóðurpramma frá fyrirtækinu
Akva Group í Noregi. Pramminn er
með þeim stærstu sem hingað hafa
verið keyptir, ásamt Arnarborg sem
Arnarlax notar á Vestfjörðum, og er
tilgangur Laxa að geta sinnt auknu
laxeldi fyrirtækisins í Reyðarfirði.
Fóðurpramminn ber allt að 650
tonn af fóðri í tólf geymum og er með
tólf fóðrunarlínur út í kvíar.
Laxar fiskeldi eru með leyfi til að
framleiða allt að 9 þúsund tonn af laxi
í Reyðarfirði og segir Gunnar Steinn
Gunnarsson framleiðslustjóri að
markmiðið sé að komast upp í sextán
þúsund tonn á næstu árum. Það er
vel innan við burðarþol fjarðarins
sem metið er 20 þúsund tonn. Fyrir-
tækið hefur hug á að nýta það til fulls
í framtíðinni. „Stærðarhagkvæmni
fæst með aukinni framleiðslu og hún
er mikilvæg til þess að lækka fram-
leiðslukostnað og standa undir þjón-
ustu sem við kaupum af öðrum,“ seg-
ir Gunnar Steinn.
Spurður um mikilvægi þess að fá
stóran og vel tækjum búinn fóður-
pramma segir Gunnar að fyrirtækið
sé ekki með aðstöðu í landi til að
geyma fóður og þess vegna þurfi
fóðurprammarnir að geta borið mikið
magn. Þá sé nýi pramminn, sem
væntanlegur er til landsins næsta
vor, með kjölfestutanka sem notaðir
eru til að halda honum í jafnvægi í
sjónum þegar gengur á fóðrið.
Ystu staðsetningar Laxa í Reyðar-
firði verða nokkuð utarlega og segir
Gunnar Steinn nauðsynlegt að hafa
öfluga fóðurpramma og sjókvíar sem
ráði við ölduna.
Laxar eiga fyrir tvo fóðurpramma
og er annar þeirra einnig frá Akva
Group en talsvert minni en sá sem nú
bætist í flotann.
Kaldur sjór í vor
Eldið í Reyðarfirði hefur gengið
ágætlega í sumar. Gunnar Steinn
segir að vísu að sjórinn hafi verið
kaldur í júní og fram í júlí og það hafi
dregið úr vexti en hitastigið sé nú
orðið eðlilegt.
Slátrun hefur legið niðri frá því í
lok maí. Gunnar segir að heimsmark-
aðsverð á laxi hafi verið sveiflukennt
vegna kórónuveirunnar og sé raunar
oft lágt seinni hluta sumars þegar
mikið framboð er frá Noregi. Vonast
hann eftir betra verði þegar líður á
haustið og seinni kórónuveirubylgjan
fer að láta undan síga. Þá verði byrj-
að að slátra aftur og vonandi haldið
áfram í allan vetur.
Tækni Fóðurpramminn sem Laxar fiskeldi hafa keypt mun þjóna fiskeld-
iskvíum í Reyðarfirði og verða þar sem framleiðslan er mest hverju sinni.
Stór fóðurprammi
á Reyðarfjörð
 Laxar bíða með slátrun fram á vetur