Morgunblaðið - 11.09.2020, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. SEPTEMBER 2020
SVIÐSLJÓS
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Skoðanir eru skiptar á áformum
mennta- og menningarmálaráðu-
neytisins að rýmka heimild til
heimakennslu barna á grunn-
skólastigi þar sem foreldrar þurfi
ekki líkt og krafist er í dag að
hafa kennsluréttindi til að fá
heimild til að annast heima-
kennslu.
Drög að endurskoðaðri reglu-
gerð um heimakennslu voru birt í
samráðsgátt stjórnvalda fyrr í
sumar og hafa borist tíu umsagnir
þar sem áformin eru ýmist gagn-
rýnd eða tekið er undir breyting-
arnar sem til stendur að gera.
Menntamálastofnun gerir
fjölmargar athugasemdir
Menntamálastofnun (MMS) ger-
ir fjölmargar athugasemdir við
þessi áform og bendir m.a. á að
litlar upplýsingar liggi fyrir um
heimakennslu, umfang hennar og
styrkleika og rétt væri að fara í
betri úttekt áður en gerðar eru
breytingar.
„Til dæmis er ekki vitað hve
margir njóta heimakennslu, hver
eru gæði heimakennslu, í hvaða
tilvikum er nauðsynlegt að þróa
þetta fyrirkomulag og önnur slík
álitaefni,“ segir í umsögn MMS.
Einnig gerir stofnunin athuga-
semdir við það að foreldrar sem
ekki hafa leyfi ráðherra til að nota
starfsheitið kennari fái undan-
þáguheimild til að sinna heima-
kennslu. Ekki liggi t.d. fyrir hver
gæði náms og kennslu verði við
slíkar aðstæður. Ekki sé gerð
grein fyrir fjárhagslegum þáttum
við heimakennslu og sé rétt að
skýra frekar hvort þeir sem sinna
heimakennslu eigi rétt á greiðslum
og þá vegna hvaða þátta.
Félag grunnskólakennara (FG)
geldur varhug við frekari út-
breiðslu eða upptöku heima-
kennslu í umsögn. „Samkvæmt
rannsókn sem framkvæmd var af
Menntavísindasviði voru tengsl
milli skóla og barna af erlendum
uppruna eða í viðkvæmri fé-
lagslegri stöðu líklegri til að rofna
á meðan samfélagið tókst á við
Covid. Þá var fyrrnefndi hópurinn
í meiri vandræðum í fjarnámi.
Mikilvægt er að standa vörð um
þá stefnu að skólinn sé fyrir öll
börn, óháð félagslegum bakgrunni,
og að innan hans þrífist samfélag
allra. Aukin heimaskólun getur
haft í för með sér einsleitara
skólasamfélag og aukið einangrun
viðkvæmra hópa,“ segir m.a. í ít-
arlegri umsögn FG.
Getur verið spennandi kostur
Samband íslenskra sveitarfélaga
(SÍS) telur aftur á móti að það
geti verið spennandi kostur að
bjóða upp á fjölbreyttari mögu-
leika í námi, t.a.m. með því að
heimila heimakennslu að hluta þó
það geti verið snúið í framkvæmd.
Tekur sambandið ,,heils hugar
undir fyrirhugaðar breytingar
þannig að heimild til heima-
kennslu verði ekki einskorðuð við
þá sem hafa rétt til að nota starfs-
heitið kennari […]“.
Spurður hvort SÍS hafi upplýs-
ingar um hversu margir hafa not-
fært sér heimakennslu á grunn-
skólastiginu segir Guðjón
Bragason, sviðsstjóri lögfræði- og
velferðarsviðs SÍS, að sambandið
hafi alls ekki fullkomna yfirsýn yf-
ir stöðu þessara mála á undan-
förnum árum „en teljum þó óhætt
að reikna með því, út frá þeim
takmörkuðu upplýsingum sem við
höfum, að sárafá dæmi séu um
heimakennslu grunnskólabarna,“
segir Guðjón í skriflegu svari við
fyrirspurn blaðsins.
„Þar spilar ekki síst inn í að
gildandi reglugerð setur mjög
ströng skilyrði fyrir þessu fyrir-
komulagi, þá sérstaklega sú krafa
að annað foreldri þurfi að hafa
kennsluréttindi. Ef opnað verður á
þær kröfur er alls ekki ólíklegt að
í ljós komi meiri eftirspurn eftir
heimakennslu, í heild eða að hluta,
en um það er ekki til nein töl-
fræði, eðli máls samkvæmt. Á
sama hátt er mjög erfitt að gera
sér í hugarlund hvar eftirspurnin
kunni helst að vera enda er þjóð-
félagið ansi fjölbreytt og aðstæður
fólks misjafnar,“ segir Guðjón.
Rýmkun heimakennslu
fellur í grýttan jarðveg
 FG geldur varhug við frekari útbreiðslu heimakennslu
Morgunblaðið/Hari
Heimalærdómur Skiptar skoðanir eru á hvort rétt sé að auka heimakennslu.
Launa- og forsendunefnd ASÍ og SA
kom saman til síns fyrsta formlega
fundar í gærmorgun til að meta hvort
forsendur lífskjarasamningsins hafa
staðist. Niðurstaða á að liggja fyrir í
seinasta lagi 30. september um hvort
forsendurnar þrjár halda en þær eru
að kaupmáttur launa hafi aukist á
samningstímabilinu, vextir lækkað
verulega fram að endurskoðun
samningsins og stjórnvöld staðið við
gefin fyrirheit um aðgerðir í
tengslum við kjarasamningana.
Viðræðurnar fara fram í trúnaði
og vildi Halldór Benjamín Þorbergs-
son, framkvæmdastjóri SA, ekki tjá
sig um hvað fram fór á fundinum í
gær en staðfesti að nefndin hefði tek-
ið til starfa og myndi alla vega taka
sér eina til tvær vikur í þetta verk-
efni.
Miðstjórn ASÍ hefur samþykkt að
boða til formannafundar ASÍ þann
22. september og verður um fjarfund
að ræða. Í bréfi sem aðildarfélögin
hafa fengið segir að tilefni fundarins
sé ,,að fara yfir forsendur kjara-
samninga og vilja okkar félags-
manna. Forsendunefnd ASÍ og SA
mun koma saman um miðjan sept-
ember. Fyrir formannafundinn er
það ósk forystu ASÍ að formenn að-
ildarfélaga kanni hug félaga sinna til
uppsagnar kjarasamninga, ýmist
með fundum eða könnunum.“
Verði samningunum ekki sagt upp,
verða þeir aftur endurskoðaðir í
september 2021 en þeir eiga að gilda
til 1. nóvember 2022. Um næstu ára-
mót hækka almenn mánaðarlaun um
15.750 kr. og kauptaxtar um 24 þús.
Í ályktun sem miðstjórn ASÍ sam-
þykkti í byrjun mánaðarins var hafn-
að með öllu hugmyndum um frestun
launahækkana og skerðingu launa
sem settar hafi verið fram af fulltrú-
um atvinnurekenda og stjórnvalda
undanfarið. omfr@mbl.is
Forsendunefnd ASÍ og
SA er komin í gang
 ASÍ kannar hug félagsmanna til uppsagnar  Boða formannafund
Morgunblaðið/Hari
Lífskjarasamningur undirritaður Ef forsendur teljast brostnar og ekki
næst saman um viðbrögð, ber að tilkynna það fyrir kl. 16 þann 30. sept.
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Ísland er í níunda sæti á mælikvarða
Social Progress Imperative-
stofnunarinnar (SPI), sem mælir
velferð og gæði innviða innan 146
ríkja heims. Ísland stendur sig best
þegar kemur að því að veita grunn-
þarfir borgara sinna og mælist hæst
í tíu tilfellum í þeim undirflokki.
Vísitalan er byggð á þremur und-
irflokkum, grunnþörfum, velferð og
tækifærum, en í heild eru mæld 53
atriði. Meðal lykilþátta má nefna
lífslíkur, trúfrelsi, jafnrétti
kynjanna, aðgang að heilsugæslu,
vatni, menntun og hagkvæmu hús-
næði, svo eitthvað sé nefnt. „Þörfin
til þess að mæla annað en fjárhags-
legar stærðir hefur líklega aldrei
verið meiri en einmitt núna,“ segir
Rósbjörg Jónsdóttir, sem er tengill
Social Progress Imperative-
stofnunarinnar á Íslandi.
Norðurlandaþjóðir standa vel
„Stóra fréttin er sú að heilt yfir er
heimurinn að tapa heilum áratug,
þegar kemur að því að ná heims-
markmiðum Sameinuðu þjóðanna,
vegna Covid. Íslendingar eru þó að
standa sig vel og við megum vera
stolt af því að vera meðal þeirra
bestu þegar kemur að félagslegum
þáttum í heiminum,“ segir Rósbjörg.
Ísland mældist í sjötta sæti listans
á síðasta ári og í öðru sæti árið 2018.
Hafa Norðurlandaþjóðir jafnan
komið vel út og skipar Noregur efsta
sæti listans en þar á eftir koma Dan-
mörk og Finnland. Svíþjóð er svo í
fimmta sæti.
Ef horft er til einstakra þátta sýn-
ir sig að Ísland er m.a. öðrum lönd-
um fremra hvað varðar aðgang að
hreinu vatni og lofti auk þess sem
jafnrétti kynjanna mælist hæst hér
á landi. Þá er ofbeldi gagnvart
minnihlutahópum hvergi minna.
Á móti má nefna að Ísland mælist
lægst í undirflokknum tækifæri.
Meðal mælieininga sem horft er til
má þar nefna að Ísland er í 31. sæti
af þjóðunum hvað varðar trúfrelsi.
Kann það að skýrast af háu hlutfalli
fólks í þjóðkirkjunni. Þá mælast
gæði háskóla hér í 77. sæti í sam-
anburði við aðrar þjóðir á listanum.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Velferð Rósbjörg Jónsdóttir, tengiliður SPI á Íslandi, tók í gær þátt í alþjóð-
legum fjarfundi þar sem niðurstöður nýrrar mælingar voru kynntar.
Ísland meðal topp
tíu á velferðarlista
Ísland í 9. sæti
» Social Progress Index (SPI)
er tekinn saman af Social Pro-
gress Imperative-stofnuninni.
» Ísland er í 1. sæti í undir-
flokknum grunnþarfir, 2. sæti
þegar kemur að grunnstoðum
velferðar og 13. sæti þegar
kemur að tækifærum.
 Fellur um þrjú sæti frá því árið 2019
Bæjarlind 6 | sími 554 7030
Við erum á facebook
Buxur frá
Str. 36-48/50 • Kr. 13.900
Litur: Svartur • Háar í mittið
„Það er alveg skýrt af hálfu
Reykjavíkurborgar að húsið var
með friðun vegna hverfisverndar.
[...] Þessi framkvæmd sem við
sjáum hér er ekki heimil,“ sagði
Sigurborg Ósk Haraldsdóttir,
formaður skipulags- og samgöngu-
ráðs Reykjavíkurborgar, við mbl.is
og vísar í máli sínu til niðurrifs á
gamla verslunarhúsnæði Þorsteins
Bergmanns við Skólavörðustíg 36.
Ekkert stendur nú eftir af húsinu
og hefur byggingarfulltrúi stöðvað
allar framkvæmdir á reitnum.
Eigandi hússins, Birgir Örn Arn-
arson, hélt því fram við fréttavef
RÚV í gær að niðurrifið hefði verið
„óhapp“. Það stangast á við fyrri
ummæli hans við Morgunblaðið þar
sem hann sagði húsið hafa verið rif-
ið með vitund fulltrúa borgarinnar.
Næstu skref eru skýr, að sögn
Sigurborgar Óskar: „Svona lög-
brot, þau verða kærð.“
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Lögbrot Borgin er ósátt vegna málsins.
Eigandi hússins má
eiga von á málsókn