Morgunblaðið - 23.10.2020, Qupperneq 72

72 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 23. OKTÓBER 2020
Jakkaföt og skyrtur Gluggatjöld og áklæði Úlpur, kápur og frakkar
Rúmföt og heimilisþvottur Kjólar og blússur Servíettu- og dúkaþvottur
STOFNAÐ 1953Háaleitisbraut 58–60 • 108 Reykjavík • Sími: 553 1380 • haaleiti@bjorg.is
Ert þú með allt á hreinu 2020?
Við tökum vel á móti herðatrjám og endurnýtum
Víða eru skemmd epli oggagnrýnt hefur verið aðekki sé allt slétt og fellt íembættismannakerfinu.
Sú gagnrýni fær byr undir báða
vængi í frumraun Katrínar Júl-
íusdóttur, fyrrverandi ráðherra og
alþingismanns, á sviði glæpasagna.
Eftir að hafa lesið
sögu hennar,
Sykur, kemur
ekki á óvart að
hún hafi fengið
spennusagna-
verðlaunin Svart-
fuglinn í ár, en
þau voru afhent í
liðinni viku.
Oft leynist
mikill sannleikur í skáldverkum og
þegar fyrrverandi ráðherra stígur
fram með glæpasögu er ekki við
öðru að búast en stuðst sé á ein-
hvern hátt við fengna reynslu, þó
hafa beri í huga að um skáldsögu sé
að ræða.
Sykur er vel skrifuð spennusaga
og sérlega góð áminning, ekki síst til
þeirra sem eiga að fara með valdið í
opinberri stjórnsýslu. Jafnvel má
segja að hún sé tilvalin kennslubók í
sálfræði og félagsfræði, því ráðist er
að rótum vandans, heimilisofbeldi og
brotnum fjölskyldum, erfiðleikum
einstæðra mæðra, barnaníði, einelti
og eiturlyfjum. Ástin, umhyggjan og
réttlætið vega salt á móti og eftir
stendur að með lögum og reglum
skal land byggja.
Uppbygging sögunnar er góð og
helstu persónur ljóslifandi. Tvö-
feldnin er áberandi, falska brosið,
siðleysið. Svindlið og eigin hags-
munagæsla. Meðvirknin. En svo er
það baráttan við hið illa, vilji til að
standa sig, gleðjast í hópi góðra og
traustra vina. Allt svo ljóslifandi og
einfalt en engu að síður fatast mörg-
um flugið.
Sitt er hvað trú í blindni og trú á
guð almáttugan. Andstæðurnar
leyna sér ekki. Erfiðara er fyrir
konu en karl að öðlast brautargengi í
lögreglunni, en þó Sigurdís, helsta
persóna sögunnar, rekist á veggi,
veit hún hvað hún ætlar sér, bítur á
jaxlinn og bíður færis. Orka hennar
er ekki síst úr sykurlausum
drykkjum, en að loknu góðu dags-
verki fær hún sér ónefndan drykk.
Það getur Katrín Júlíusdóttir svo
sannarlega líka gert eftir útkomu
þessarar bókar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Verðlaunahöfundur Katrín Júlíusdóttir hreppti spennusagnaverðlaunin
Svartfuglinn fyrir handrit þessarar fyrstu skáldsögu sinnar, Sykur. Hún er
hér við afhendingu verðlaunanna á dögunum ásamt sonum sínum.
Tilfinningar og
ískaldar staðreyndir
Glæpasaga
Sykur bbbbn
Eftir Katrínu Júlíusdóttur.
246 bls. Veröld 2020.
STEINÞÓR
GUÐBJARTSSON
BÆKUR
Einar Falur ingólfsson
efi@mbl.is
Rut Guðnadóttir hlaut í gær Ís-
lensku barnabókaverðlaunin 2020
fyrir bókina Vampírur, vesen og
annað tilfallandi. Rut hefur áður
skrifað pistla og smásögur en þetta
er fyrsta skáldsaga hennar og kom
út í gær. Útgefandi bókarinnar er
Vaka-Helgafell.
„Ég gæti ekki verið ánægðari,
segir Rut um verðlaunin. „Ég vona
að þetta verði einhvers konar stökk-
pallur því mig langar til að gera
skrif að mínu ævistarfi. Ég hef verið
krotandi eitthvað og að skrifa smá-
sögur síðan ég var pinku-ponsu lítil,
þannig að þetta er svo sannarlega
draumur að rætast.“
Og Rut hefur haldið áfram að
skrifa í námi við Háskólann á síð-
ustu árum; hún lauk meistaragráðu
í ritlist, fór svo í íslensku og er nú í
námi til kennsluréttinda. Hún segir
verðlaunasöguna vera þá fyrstu sem
hún skrifar fyrir börn og ungmenni.
„Þetta er húmorísk ævintýrasaga
og fjallar líka um dýpri tilfinningar
en mætti halda í fyrstu. Sagan
fjallar um þrjár stelpur, Millu, Rak-
el og Lilju, sem eru 13 ára og að
byrja í áttunda bekk, þar sem þær
sannfærast um að kennarinn þeirra
í stærðfræði, hann Kjartan, sé
vampíra. Hann sé að soga lífsorkuna
úr samnemendum þeirra. Þær
ákveða þá að þær þurfi að bjarga
skólanum sínum og í framhaldinu
öllum heiminum, því fullorðið fólk sé
gagnslaust – það myndi enginn trúa
þeim ef þær segðu að það væri
vampíra í skólanum. Svo snýst sag-
an svolítið um sanna að þetta sé
virkilega vampíra. Og hvað þurfi að
gera til að bjarga skólanum. Þá
flækjast inn aðrir þræðir eins og
fyrsta ástin, umræður um líkams-
ímynd og átröskun, og það að fá
minni athygli en önnur systkini hjá
foreldrum – og alls konar aðrar til-
finningar sem unglingar á þessum
aldri eru að glíma við en geta ekki
alltaf sett í orð,“ segir hún um sög-
una.
Rætur í ritlistarnámi
Rut segir rætur verðlaunasög-
unnar liggja í ritlistarnáminu.
„Ég fékk hugmyndina þar fyrir
þremur árum, í kúrsi sem fjallaði
um handritagerð. Eftir það hélt ég
áfram að fikta í henni og að lokum
varð sagan að lokaverkefninu mínu í
ritlist, fyrstu fimm kaflarnir eins og
þeir voru upphaflega. En síðan hef
ég endurskrifað þá í drasl,“ bætir
hún hlæjandi við.
Það var ekki komin nein loka-
mynd á söguna þegar vinir og
vandamenn bentu Rut á auglýsingu
um samkeppni um Íslensku barna-
bókaverðlaunin.
„Ég fór þá að hafa samkeppnina
sem einhvers konar lokapunkt að
miða við þegar ég fór að endurskrifa
söguna,“ segir hún. „Svo það væri í
raun einhver tilgangur með vinn-
unni við skrifin. Ég bjóst aldrei við
því að vinna en fannst þarna vera
einhver lína sem ég gæti miðað við,
því annars hefði ég getað haldið
endalaust áfram og bókin hefði aldr-
ei orðið tilbúin.“
Það hljómar eins og Rut hafi velt
sögunni mikið fyrir sér og hún stað-
festir það. Og hlæjandi segist hún
eiginlega hafa verið komin með al-
veg meira en nóg af henni þegar
hún vann að undirbúningi útgáf-
unnar með ritstjóra Vöku-
Helgafells, enda lengi búin að vera
að lesa yfir og bæta söguna. En er
Rut byrjuð á næstu bók?
„Ég er komin með einn kafla af
framhaldi vampírubókarinnar. Ef
fólk verður ánægt með söguna núna
þá er möguleiki á að stelpurnar í
henni fái að lifa áfram í einhverju
ferli. Svo held ég líka áfram að
skrifa fyrir mig sjálfa.“
„Er svo sannarlega
draumur að rætast“
 Rut Guðnadóttir hlaut Íslensku barnabókaverðlaunin 2020
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Verðlaunahöfundur Rut Guðnadóttir hlaut í gær Íslensku barnabókaverð-
launin fyrir skáldsögu sína Vampírur, vesen og annað tilfallandi.
Dómnefnd hefur valið vinnings-
tillögu í samkeppni um útsýnisstað á
Súgandisey við Stykkishólm.
Vinningstillagan var unnin af
Glámu-Kím og Landslagi í samstarfi
við myndlistarmennina Ólöfu Nor-
dal og Gunnar Karlsson. Tillagan er
óhefðbundinn útsýnisstaður sem ber
heitið Fjöregg. Fjöreggið, segir í til-
kyningu um valið, verður útsýnis-
skúlptúr, útsýnispallur, upplifunar-
og áningastaður allt í senn. Fjör-
eggið verður sýnilegt frá bænum og
er sagt verða forvitnilegt aðdrátt-
arafl fyrir gesti og gangandi.
„Fyrst og fremst er Fjöregg hugs-
að sem kennileiti fyrir Stykkishólm
og sem glettinn, gamansamur og
óvæntur áningarstaður til að njóta
Súgandiseyjar og útsýnisins yfir
Breiðafjörð og eyjarnar.“ – segir í
greinargerð um verkið.
Samkeppnin var haldin í sam-
starfi við Félag íslenskra landslags-
arkitekta (FÍLA) og voru fjögur
hönnunarfyrirtæki dregin úr hópi
22 sem lýstu yfir áhuga á að taka
þátt í samkeppninni.
Fjöreggið Vinningstillagan var unnin af Glámu-Kím og Landslagi í sam-
starfi við myndlistarmennina Ólöfu Nordal og Gunnar Karlsson.
Fjöregg var valið best
fyrir Súgandisey
 Verður óhefðbundinn útsýnisstaður