Tölvumál - 01.01.2016, Blaðsíða 25

25
Klukkan 08:59:59 UTC (Coordinated Universal Tim), var staðartíminn
hjá mér hér í Colorado, 01:59:59. En í stað þess að verða 02:00:00
sekúndu síðar varð hann 03:00:00. Þetta þýðir auðvitað að ekkert getur
mögulega hafa átt sér stað í Colorado frá klukkan 2 til 3 þessa nótt.
Athugið einnig að tímamunurinn í Denver frá UTC fór einnig úr 7 tímum
í 6. Athugið einnig að 13. mars var bara 23 tíma langur og af þeim
sökum var marktæk aukning í umferðar­ og vinnuslysum daginn eftir
þegar fólk mætti aftur til vinnu.
Þetta klukkustökk er samt að mörgu leyti þægilegra í meðförum heldur
en það sem gerist í byrjun vetrar, nánar tiltekið aðfararnótt 6. nóvember,
því þá snýst ferlið við.
Klukkan 7:59:59 UTC verður klukkan hjá mér 1:59:59 en einni sekúndu
seinna stekkur hún til baka til 1:00:00 í stað þess að verða 2:00:00.
Þannig hef ég tímann milli eitt og tvö tvisvar sinnum til ráðstöfunar! Ef
einhver segir mér að eitthvað hafi gerst klukkan hálf tvö þessa nótt verð
ég að spyrja hvort það hafi verið í fyrra eða seinna skiptið.
HVENÆR KLUKKUNNI ER BREYTT
Stuttu eftir að ég flutti til BNA, flutti dóttir mín til Svíþjóðar, en þar er líka
notaður sumartími eins og annars staðar í Evrópusambandinu. Þar sem
ég bjó þá á Austurströndinni var hennar klukka 6 tímum á undan minni.
Þegar kom fram á haust var skipt aftur yfir á vetrartíma aðfararnótt
sama sunnudagsins, svo tímamunurinn var sá sami. Mig skipti það
frekar litlu að Evrópusambandið skiptir allt yfir á sama tíma, klukkan
01:00 UTC, en skiptingin hér gerist klukkan 2:00 á staðartíma og færist
yfir landið frá austri til vesturs.
Lagabreytingar urðu hins vegar til þess að sumartími í Bandaríkjunum
og Kanada var lengdur árið 2007. Þetta varð til þess að nú eru fjórar til
fimm vikur á ári þegar tímamunur við Evrópu raskast. Önnur nærtækari
afleiðing fyrir hugbúnaðargerð er sú að tæki sem forrituð voru til að
skipta yfir í sumartíma fyrsta sunnudag í apríl voru með vitlausa klukku
frá öðrum sunnudegi í mars þegar skiptingin átti sér raunverulega stað.
Sams konar villa kom svo auðvitað upp á haustin. Öll GPS staðsetn­
ingatæki fyrir almenning, sem þá voru algeng, fyrir tíma snjallsímanna,
sýndu því vitlausa klukku þar til og ef hugbúnaður þeirra var uppfærður.
UNDANTEKNINGAR
Eins og áður segir eru það að mestu leyti bara Vesturlönd, Evrópa og
Norður­Ameríka sem enn nota sumartíma. Þetta er þó ekki algilt.
Svæði, eins og Arizona í BNA og Saskatchewan í Kanada nota ekki
sumartíma, þó nágrannar þeirra geri það. Verndarsvæði Indíána í
Arizona notar þó enn sumartíma. Ekki er heldur gefið að allar sýslur
sama fylkis séu í sama tímabelti eða noti sumartíma, dæmi um slíkt er
að finna í Indiana fylki í BNA.
FORRITUN
Vonandi er það ljóst þegar hér er komið að ákvörðun staðartíma er
stundum ansi snúin, sérstaklega ef meðhöndla þarf söguleg gögn.
Nokkrar meginreglur er þó hægt að nefna.
• Geymið ekki tímagögn á staðartíma (nema kannski á Íslandi).
Geymið gögnin frekar í UTC og snarið þeim á og af staðartíma
við birtingu og inntak. Munið að þegar skipt er yfir á vetrartíma á
norðurhveli er staðartími stundum ekki einu sinni einhlítur.
• Notið tilbúinn hugbúnað til að snara á milli staðartíma og UTC.
HEITI TÍMABELTA
Áður var minnst á GMT sem enn er til og fylgir UTC klukku. Eins og við
vitum er Ísland á GMT eftir að við festum klukkuna á sumartíma árið
1968. Bretland er aftur á móti bara á GMT á veturna en notar „British
Summer Time“ (BST) á sumrin.
Notkun þessara heita fyrir tímabelti er aftur á móti ónákvæm, sérstak­
lega þegar reikna þarf staðartíma í sögulegum gögnum. Þess vegna
hefur IANA staðlanefndin (Internet Assigned Number Authority. Hún
starfar á vegum ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and
Numbers)) fyrir Internetið komið upp gagnagrunni yfir tímabelta upp­
lýsingar. Hann er kallaður tzdata og er nú notaður í flestum tíma reikni­
kerfum. Í lyklum þeirra gagna eru notuð staðarheiti eins og „Atlantic/
Reykjavik“ eða „Europe/London“. Uppfletting í þessum gagna grunni
sýnir til dæmis að London var á GMT allt árið 2004, en notar nú GMT/
BST eins og áður segir. Athugið einnig að tímabelti svo sem „Mountain
Standard Time“ (MST) er ekki eins nákvæmlega skil greint og „America/
Denver“ eða „America/Phoenix“ sem bæði eru á fjalla tíma, meðan
Denver notar sumartíma en Phoenix ekki.
Eins of áður segir byggja flest tímareikningskerfi nú á IANA grunninum,
en undantekning frá því eru þó kerfi frá Microsoft. Það fyrirtæki hefur
lengi verið með sinn eigin gagnagrunn en ýmislegt bendir til þess að
það taki upp IANA, enda er þeirra eigin grunnur ekki eins víðtækur og
notar önnur tímabeltanöfn, sem getur valdið ruglingi.
FRAMTÍÐIN
Vonandi verður þessu sumartímahringli hætt á Vesturlöndum sem allra
fyrst. Fyrir þá sem vilja grilla eftir vinnu er upplagt að festa klukkuna á
sumartíma, eins og gert var með góðum árangri á Íslandi.
Mín vegna mætti líka alveg eins leggja af öll tímabelti og stilla allar
klukkur á UTC! Klukkan er hvort sem er víðast hvar eitthvað allt annað
en 12 þegar sól er í hádegisstað. Það skiptir mig ekki máli hvort ég
mæti í vinnuna klukkan átta að staðartíma eða hvort klukkan er 15 og
sólarupprás var klukkan 13. Góðar stundir.
Höfundur hefur undanfarin tíu ár unnið í Bandaríkjunum, nú síðast hjá
Mojotech LLC í Boulder í Colorado.
TILVÍSANIR
Rómveskur tími: https://en.wikipedia.org/wiki/Roman_timekeeping
Sumartími á Íslandi: http://www.visindavefur.is/svar.php?id=7367
Lenging sumartíma í USA og Canada árið 2007: http://www.time­
anddate.com/news/time/us­daylight­saving­extended.html
IANA tzdata gagnagrunnurinn: https://www.iana.org/time­zones