Málfríður - 15.05.1989, Blaðsíða 9

— Má sjást opinberlega með per-
sónu af ólíkum kynþætti?
— Er leyfilegt að kyssast eða sýna
önnur kærleikshót á almannafæri?
— Hvernig klæðaburður er til-
hlýðilegur — við hvaða tækifæri er
t.d. leyfilegt að klæðast stuttbuxum?
— Er talinn sóðaskapur að fara í
sund án þess að þvo sér áður en farið
er í sundfötin — eða er kannski
dónaskapur að vera nakinn í sturtu?
Kannski er sóðaskapurinn líka fólg-
inn í því að fara í laugina án sund-
hettu. Hvort verð ég mér til athlægis
með því að fara í gufubaðið án sund-
fata eða í þeim?
— Ef engin sæti eru laus í spor-
vagninum — á þá að standa upp fyrir
eldri konu — á karlmaður að standa
upp fyrir yngri konu — eða þá eldri
karlmanni? Eða eru ef til vill allir
kostirnir móðgun við jafnréttishug-
sjónina?
Margs ber að gæta. Tilgangur
tungumálanáms er að opna leiðir til
framandi þjóða, að skapa skilning
en ekki misskilning. Til þess er engu
síður mikilvægt að þekkja umgengn-
isvenjur en að kunna málvenjur.
„Peir eru ekki með mönnum haf-
andi!“
Mér er minnisstætt atvik frá
þýskukennaranámskeiði í Dresden
fyrir áratug. Rætt var um kynþátta-
fordóma. Allir viðstaddir gagn-
rýndu misrétti eftir kynþáttum,
hvort sem um var að ræða gagnvart
svertingjum í Suður-Afríku eða
Bandaríkjunum eða þá Tyrkjum í
Vestur-Evrópu.
Nokkrum dögum síðar urðu Sí-
gaunar að umræðuefni milli nokk-
urra þátttakenda. Sagði þá fólk frá
ónefndu landi í Austur-Evrópu:
„Þeir eru óalandi og óferjandi og
ekki hafandi innan um annað fólk.“
Við þeirri athugasemd, að mál
þeirra væru nú kannski ekki alveg
ósambærileg við stöðu þeirra minni-
hlutahópa sem rætt hafði verið um
litlu áður, svaraði einhver stór-
hneykslaður: „Nei, það er sko ann-
að mál. Hér er það ekki litarháttur-
inn sem skiptir máli!“
Löngum hefur fólk hneykslast og
ekki viljað umbera þá sem aðra siði
hafa en það sjálft. Með öðrum orð-
um: Okkur hættir til að sjá aðrar
þjóðir í gegnum gleraugu okkar eig-
in menningarhefða, að líta á það
sem við höfum vanist og alist upp við
sem hið eina rétta. Kennsla í erlend-
um málum og þjóðarháttum getur
áreiðanlega stuðlað að aukinni víð-
sýni og umburðarlyndi á þessu sviði.
Kennsluhugmyndir
Ég tel að kennsla í þjóðarháttum
eigi að fylgja kennslu í erlendu
tungumáli frá byrjun. Viðfangsefni
geta í upphafi verið einfaldar að-
stæður daglegs lífs þar sem notkun
málsins, framkoma og viðteknar
hefðir eru bornar saman við það sem
nemendur þekkja úr sínu samfélagi.
Þarna geta myndbönd, litskyggnur
og poppsöngvar verið til hjálpar,
auk ýmiss konar ritaðs máls. Við-
fangsefnið er ekki einungis líklegt til
að stuðla að áðurnefndum mark-
miðum, heldur einnig að auknum
áhuga nemenda og að þeir sjái nýjan
tilgang með því að læra tungumálið
sem lifandi miðil.
Þegar lengra er korriið má taka
fyrir flóknari viðfangsefni erlenda
samfélagsins í samanburði við hið
innlenda. Með slíkum samanburði
næst ekki eingöngu það markmið að
kynnast hinu erlenda samfélagi,
heldur ekki síður að sjá sitt eigið
samfélag gagnrýnum augum, sem
áreiðanlega er ekki síður mikilvægt.
Má þá til að mynda taka til meðferð-
ar þætti eins og uppeldis- og fræðslu-
mál, mismunandi stöðu kynjanna,
hlutverk fjölskyldunnar og hjóna-
bandsins, vald foreldra, kynslóða-
mismun, sambýli ólíkra kynþátta og
stöðu minnihlutahópa, stjórnmál,
trúmál, umhverfismál o.m.fl. Allt
þetta hlýtur að tengjast sögulegum
hefðum viðkomandi samfélags.
Á íslandi hættir ungu fólki oft til
að finnast ýmislegt, svo sem kyn-
þáttavandamál, eitthvað sem er
bara til í útlöndum. Með smáhjálp
stendur þó yfirleitt ekki á dæmum úr
eigin reynsluheimi, sem a.m.k.
benda til að við Islendingar séum
þarna engu betri en aðrir, þótt smæð
samfélagsins verði oft til þess að
vandamálin birtast í öðru ljósi.
Til þess að fólk af ólíkum uppruna
sem hefur ólíkar venjur geti búið
saman í friði má gera ráð fyrir að
hver verði að láta að nokkru af sín-
um sérkennum og jafnframt að virða
sérkenni annarra. Frumskilyrði þess
er að gera sér grein fyrir eigin sér-
kennum. Þar erum við málakennar-
ar í aðstöðu til að leggja fram okkar
skerf.
Við hér í SÖGUBÚÐINNI, Laufásvegi 2 í Reykjavík, viljum vekja athygli á
að við höfum í auknum mæli séð um að hafa á lager þær erlendu
kennslubækur sem notaðar eru í framhaldsskólum landsins.
Við bjóðum þér að líta inn hjá okkur til skrafs og ráðagerða um innkaup á
bókum sem henta þinni kennslu.
Þá viljum við vekja athygli þína á að við höfum lagt áherslu á að hafa gott
úrval af þýskum bókum í versluninni, auk þes sem við sérpöntum ýmsar
bækur fyrir einstaklinga og skóla. Slíkar pantanir eru yfirleitt innan við 14
daga á leiðinni.
Sögubúðin
LAUFÁSVEGI 2, SÍMI 27144
9