Málfríður - 15.05.1989, Blaðsíða 10

Aitor Yraola:
Kennslugögn í
spænskunámi
Aitor Yraola er lektor í spænsku
við Háskóla Islands.
Þrenns konar kennslugögn hafa
birst á Spáni á síðustu árum þar sem
stuðst er við kenningar sem höfða til
hugmynda og beinnar virkni: Para
empezar (1983) Vamos a ver (1984)
og Antena 1 (1986).
Para empezar (með snældu) hefur
að geyma tjáskiptahætti og viður-
kennir að hugmyndareynsla úr öðr-
um málum, einkum ensku, sé ekki
yfirfæranleg á spænsku. Enn fremur
er lögð grundvallaráhersla á órjúf-
anleg tengsl tungu og menningar,
þ.e. áhersla á mikilvægi samhengis.
Pessi kennslugögn eru ekki ein-
ungis afrakstur kenningasmíði um
grundvallaratriði þar sem höfðað er
til hugmynda og virkni heldur einnig
afrakstur kennslureynslu sem aflað
hefur verið meðal útlendinga í
spænskunámi við Málaskóla ríkisins
í Barcelona. Bókin er sett saman úr
sjö meginþáttum sem taldir eru
óhjákvæmilegir í tjáskiptum fullorð-
inna.
Hverjum meginþætti er síðan
skipt í tvo hluta til að ná stöðugri
stígandi í innihaldinu. Gert er ráð
fyrir að í lok hlutanna tveggja eigi
nemandinn að geta leyst grunnatriði
tjáskipta í heimi hinna fullorðnu og
ná þannig svokallaðri „skrimtar-
hæfni“ sem dugar til að komast yfir
byrjunarörðugleika í bók tvö: ’Esto
funciona’.
Hver lexía er byggð af þemasviði,
stöðumati, greinandi virkni og að
lokum málfræðitilvísunum. Fyrsta
kennslueining er t.d. sett saman af
eftirfarandi einingum:
Þemasvið: Persónulegar upplýs-
ingar og stýring tjáskipta.
Stöðumat: Að hitta einhvern,
fyrstu samskipti / á hóteli.
Virkni: Að heilsast (þérun og þú-
un) / persónulegar upplýsingar; upp-
runi, þjóðerni, nafn, starf, heimilis-
fang / kurteisisformúlur, að draga að
sér athygli, að afsaka sig.
Aðgát! : Sagnirnar að vera, lifa/
búa, tala, læra og heita í nútíð fram-
söguháttar; að vera + þjóðerni /
starf / eiginnafn; að vera + frá +
upprunalandi; að búa + á + stað.
Hvar? Hvaðan? Hvernig? Stafrófið.
Að nota eða nota ekki persónufor-
nöfn.
Sérhver námseining ásamt mynd-
skreytingu og lýsandi teikningum
fyrir nemandann er byggð upp af
samtölum með áherslu á spænskt
talmál og talæfingar, sem flytja má í
fullgilt tjáskiptasamhengi. Með
hliðaraðferðum og aðleiðsluformi
birtast tilvísanir í málfræðispurning-
ar á bláum síðum ásamt lýsandi, til-
búnum málfræðiskýringum.
Kennslubókin býður byrjenda-
kennslu í spænsku í formi sjö þema-
og virkniþátta:
1. Persónuupplýsingar og tjá-
skiptastýring.
2. Tilvísanir í rúmi.
3. Einkenni, eiginleikar og gildi
hluta og þjónustu.
4. Að tala um aðra.
5. Tilvísanir í tíma.
6. Hvatatengsl.
7. Hugleiðing og álit.
Að mínu áliti er hér um að ræða
góða aðlögun hugmynda- og virkni-
áherslu að spænskunni og tel ég því
að unnt ætti að vera að ná góðum
árangri fyrir nemendur sem vilja
stíga fyrstu skrefin til virkra tjá-
skipta í spænsku. Kennslugögnin
hafa mælst afar vel fyrir á Spáni og
meðal nemendanna sjálfra hefur
hún vakið hrifningu, en of snemmt
er að meta væntanlegar viðtökur á
öðrum vettvangi.
Vamos a ver (með snældu) er
einnig byggð á tjáskiptanauðsyn út-
lendinga við fyrstu kynni af Spáni.
Þar er reýnt að byggja hæfni til að
fást við ástand og vandamál þau sem
líklegust eru til að mæta útlendingi.
Úrlausnarefnin hafa að geyma lág-
marksorðaforða sem nauðsynlegur
er talinn til að tjáskipti virki.
Bókin er byggð upp af níu þema-
og stöðueiningum, en hverri þeirra
er síðan skipt í tvennt (A og B),
samtals 18 lexíur. B-hlutinn gerir ráð
fyrir flóknari orðskipunar- og setn-
ingafræði og meiri áherslu á hið
skrifaða orð. Höfundur gerir ráð
fyrir tveimur leiðum eftir kunnáttu
nemenda: 1A, 1B, 2A, 2B o.s.frv.
eða 1A, 2A, 3A o.s.frv.
Einingarnar eru samdar til að
höfða til hugmynda. Sérhver eining
skiptist í eftirfarandi þætti:
1. Talaðu um sjálfan þig.
2. Talaðu við félaga þinn.
3. Skrifaðu.
4. Málfræðiskýringar.
5. Hljóðupptaka.
Kennslubókin gefur ekki aðeins
gaum að talþjálfun heldur einnig rit-
þjálfun. Hún leggur áherslu á ítar-
legar talæfingar og hæfnisþjálfun í
samstarfi við aðra nemendur með
hjálp hljóðupptöku. Útlit og frá-
gangur þessara kennslugagna er
síðri en ’Para empezar’, en bæði
verkin eru að hluta á ábyrgð sama
manns, þar sem Ernesto Martín er
jafnframt félagi í Pragma-hópnum í
Málaskóla ríkisins í Barcelona.
Antena 1 (með snældu) er sett
saman af tveimur bókum, textabók
og æfingabók, en það er nýjung sem
fyrrnefndu verkin hafa ekki upp á að
bjóða. Höfundar segja að byggt sé á
mörgum kennsluaðferðum, að
hvaðeina sé notað sem reynst hafi
vel í málakennslu: ítrekunaræfingar,
framsetning orðaforða, málfræði-
skýringar.
Bókin er sett saman af 26 þema-
þáttum sem hefjast á kveðjum og
10