Bæjarins besta - 02.11.2006, Blaðsíða 12

FIMMTUDAGUR 2. NÓVEMBER 200612
Pólverjar sem hingað koma
fara í gegnum eitthvað svipað.
Koma fyrst til að prófa, fara
að vinna til að spara peninga
til að taka heim. Síðan breytist
þetta. Eins og með okkur við
fórum til Hólmavíkur og eign-
uðumst þar marga vini og síð-
an fórum við í heimsókn til
Póllands sem við höfðum líka
saknað. Og tilhugsunin um að
koma ekki aftur til hvors stað-
arins gerði okkur sorgmædd-
ar. Við verðum að segja að
fólkið sem við höfum hitt hér
og kynnst hefur allt verið mjög
opið og okkur gott. Íslend-
ingar hafa tekið mjög vel á
móti okkur. Ég hef að sjálf-
sögðu heyrt einhverja Pól-
verja tala um að þeir hafi mætt
neikvæðni. Ég segi það með
hönd á hjarta að þetta hefur
ekki verið raunin hjá okkur.
Ég man bara eftir einu skipti
þegar við vorum á Hólmavík,
kom þar nýr sveitarstjóri og
hann var svolítið skrýtinn. En
það voru ekki bara við sem
lentum í honum, heldur lét
hann svona við alla.
M: Við vorum líka þrír
skólastjórarnir sem fórum, ég
sem skólastjóri tónlistarskól-
ans, skólastjóri grunnskólans
og skólastjóri leikskólans.
Samstarfið við hann gekk ekki
mjög vel.“
M: „Ég man vel eftir vetrin-
um 1995 á Hólmavík, þá voru
þar hræðileg veður eins og
hérna megin á Vestfjörðunum
líka. En þá kom fyrir að við
snjóuðum inni, ég man bara
eftir móðursýkiskastinu sem
ég fékk í fyrsta skipti sem það
gerðist. Það var ekkert hægt
að opna, hvorki hurðar né
glugga. Ella var að róa mig og
segja að ég þyrfti engar
áhyggjur að hafa því það væri
alveg feikinóg súrefni handa
okkur inni í húsinu. Þá kom
nágranni okkar og gróf okkur
út, hann gaf okkur líka í leið-
inni skóflu, þannig að ef þetta
gerðist aftur áttum við að geta
mokað okkur út.“
E: „Þegar við komum til
Póllands aftur eftir þennan
vetur var tekið við okkur viðtal
fyrir pólskt tímarit þar voru
meðal annars myndir af öllum
þessum snjó, Pólverjum þótti
þetta mjög merkilegt. Við vor-
um að segja þeim hvernig við
mokuðum snjónum í bala og
settum hann svo í baðið til að
bræða hann.“
E: „Ég get bara sagt að hér
hef ég bara hitt velviljað fólk
og hér líkar mér afskaplega
vel að vera, auðvitað er stund-
um erfitt, en það er bara lífið
og það koma erfiðir tímar hvar
sem maður býr.“
M: „Ég man þegar við vor-
um nýfluttar til Ísafjarðar kom
maður gargandi á okkur því
við höfðum lagt í stæðið hans.
Annar nágranni okkar sagði
okkur að hafa ekki neinar
áhyggjur af því, stæðið væri
ekki merkt honum og væri
bara almenningseign og því
mættum við bara alveg leggja
þar ef við vildum. Svona getur
þetta verið alls staðar.“
Aðlögun á Íslandi
og ný tunga
– Mér hefur þótt Pólverjar
eiga töluvert auðvelt með að
aðlagast samfélaginu hér,
mynduð þið segja að það væri
rétt að Pólverjar ættu auðveld-
ara með að aðlagast íslenskum
aðstæðum en aðrir innflytj-
endur?
E: „Kannski ekki allir, því
maður heyrir svo sem um
bæði. Sumir Íslendingar hafa
spurt okkur hvers vegna Pól-
verjar haldi sig svona út af
fyrir sig og vilji ekki blandast
íslensku samfélagi. Ég held
að það sem hái fólki helst sem
kemur hingað er að það talar
ekki málið.“
M: „Þegar ég heyrði ís-
lensku í flugvélinni á leiðinni
hingað, sagði ég við sjálfa mig
að þetta tungumál gæti ég al-
drei lært! Ég man eftir fyrstu
dögunum í skólanum, sem
tóku alveg svakalega á. Ég
man eftir einum kennaranum
sem kom til mín og sagði
„Mariola, ertu búin?“ Búin?
spurði ég og þá hófst mikill
leit að því að skilja hvað búinn
þýddi, því á pólsku hefði hún
verið að segja „Mariola, ertu
rúnstykki?“ Viktor skólastjóri
gat þýtt þetta yfir á þýsku og
þá skildi ég hvað hún átti við.
Við vorum líka að æfa kirkju-
kórinn og hún Sigga sem var
prestur, mjög dugleg stelpa,
hún skrifaði niður á blað fyrir
okkur svona þetta helsta:
Hvað heitir þú, hvað ertu gam-
all og þess háttar. Síðan man
ég eftir því að við vorum í
partýum og svona hlógum við
líka þegar að allir voru að
hlæja, án þess í raun að skilja
hvað var að gerast.“
E: „Stundum hlógum við
ekki af því að hlutirnir voru
svo fyndnir heldur af því að
við skildum ekki neitt.“
M: „Stundum var þetta bara
stress.“
E: „Ég held að þetta geti oft
verið ástæðan fyrir því að
Pólverjar vilji ekki fara mikið
út á lífið. Það getur stundum
verið voða erfitt að skilja ekki
neitt og segja bara já eða nei
og vita ekki einu sinni hverju
þeir eru að svara. Það var oft
þannig þegar við vorum í
kaupfélaginu og við sáum að
þar var einhver sem við könn-
uðumst við, vonuðum við bara
að viðkomandi færi ekki að
tala við okkur því það tók svo
mikið á.“
M: „Ég sé líka að mjög
margir sem hingað koma fara
að vinna í fiski, og kannski
hjón saman. Og þarna eru þau
bara með fiska í kringum sig
sem ekki segja mikið. Við
fórum strax að vinna með fólki
og mikið með börnum, þannig
að það var auðveldara. Þetta
er auðvitað ekki næstum því
eins stressandi í dag, því í dag
get ég þó allavega alltaf út-
skýrt með einum eða öðrum
hætti hvað ég á við. Ég vil
líka að fólk segi mér hvernig
er rétt að segja hlutina og leið-
rétti mig ef ég segi vitlaust.“
E: „Það er ekki það að mað-
ur hafi ekki viljað hitta fólk,
en stundum vildi maður bara
fá frí frá stressinu.“
M: „Síðan var það alltaf eins
og heimavinna ef ég þurfti að
fara á einhverja fundi, því þá
þurfti ég alltaf að fara yfir það
nákvæmlega sem ég þurfti að
segja.“
E: „Við vitum auðvitað að
við tölum ekki rétta íslensku,
en við getum þó sagt okkur til
málsbóta að við höfum aldrei
lært neina íslensku. Það hefði
hjálpað mikið og það að hafa
kennara sem maður má spyrja
og hann á að svara og segja
þér rétt til.“
M: „Ég man líka í skólan-
um, var ég oft að spyrja krakk-
ana eða foreldrana hvernig
þetta eða hitt ætti að vera og
oft höfðu þau bara ekki hug-
mynd um það. Þannig að við
lærðum alveg ótrúlega mikið
af sjálfum okkur bara. Skrif-
uðum mikið niður, horfðum á
sjónvarp, lásum bækur, sér-
staklega barnabækur. Það sem
Sigga skrifaði niður fyrir okk-
ur hjálpaði líka mikið til.“
E: „Núna þurfum við bara
þegar við höfum tíma að taka
til í öllu þessu sem við höfum
lært.“
M: „Eins og núna vinn ég
mjög mikið og hef ekki verið
að gefa mér tíma til að læra
íslensku. Í fyrra ég gerði nokk-
uð sem var mjög gott, þá skrif-
aði ég niður nokkur orð á
hverjum degi og lærði þannig
hvernig orðin voru rétt. Og ég
skrifaði og skrifaði í 15 mín-
útur í senn. Núna til dæmis
þegar ég les textann í sjón-
varpinu skil ég alltaf allt, en
þegar ég á svo kannski að
segja það get ég það ekki al-
veg.“
– Íslenskan er svo sannar-
lega ekki auðvelt tungumál
að læra, ekki nóg með flókna
málfræði en þá er bara svo
erfiður framburðurinn fyrir
flestar þjóðir.
„Já þetta var sérstaklega erf-
itt fyrir okkur af þessum sök-
um. Íslenskan er algjörlega á
öndverðum meiði við pólsk-
una í framburði“ segir Ella og
kemur með nokkur dæmi „ef
þú hefðir ætlað að bera pólsk-
una fram eins og íslenskuna
hefðirðu verið sendur til lækn-
is.“
M: „Þegar við komum hing-
að var heldur ekki hægt að
nálgast neitt efni um hvernig
ætti að læra pólsku. Núna er
þó allavega hægt að fá pólsk-
íslenska orðabók. Ella var
mjög dugleg á Hólmavík, hún
byrjaði á orðabók.“
E: „Já og ég náði að gera
„A.“ Eitt af því sem gerir bæði
íslensku og pólsku flókin
tungumál er það að þú getur
notað svo mörg orð yfir einn
og sama hlutinn.“
M: „Ef maður er kannski að
þýða úr pólsku yfir á ensku
og síðan frá ensku yfir á ís-
lensku þá getur maður verið
kominn með annað orð en það
sem maður hafði upprunalega.
Það eru nokkur fyndin dæmi
um rugling eins og að kalla
lambalæri „landamæri,“ og
segja er ég að „drulla á þig“ í
staðinn fyrir trufla þig, tæki-
færi og fyrirtæki og að segja
„ef þú gerir þetta þá verð ég
fáklædd“ í stað þess að vera
þakklát. Ein vinkona okkar
sagði einu sinni „það er hræði-
legt veður og mikill hákarl á
leiðinni“ en hún átti við
hálku.“
Jóhannes Páll
páfi og trúin
– Ég varð vör við það þegar
að ég heimsótti Pólland að
þar virtist trúariðkun vera
mjög mikil, mér fannst fólk
alltaf vera að fara til kirkju.
E: „Það eru yfir 90% í Pól-
landi kaþólskir og það er mis-
jafnt hversu mikið fólk sækir
kirkju, sumir fara á hverjum
degi, einhverjir einu sinni í
viku, aðrir einu sinni í mánuði
og síðan einhverjir einu sinni
á ári. Það eru örugglega líka
einhverjir sem fara bara einu
sinni yfir ævina. Ég veit ekki
tilhvers allir hinir eru að koma
í kirkju, en ég veit hvers vegna
ég fer. Mér finnst það hjálpa
mér mjög mikið, stundum vil
ég fara bara ein til þess að
einbeita mér enn betur og
stundum vil ég fara í messur
og syngja og biðja með hinu
fólkinu.“
M: „Sástu í Kraká, þar eru
örugglega 100 kirkjur eða
meira. Ég fer á hverjum degi í
kirkju þegar ég er úti, fer að-
eins inn og krýp á kné og
hugsa, stundum til að gráta,
stundum bara til að horfa.“
E: „Ég verð að segja að mér
finnst þetta eins og lyf. Aðrir
eru að taka töflur, en þetta er
það sem ég þarf. Ég hef verið
að fara til kirkju síðan ég var
lítið barn, þá var alltaf farið til
kirkju. Núna get ég alveg sagt
„æji ég nenni ekki til kirkju“
en það er bara ekki þannig því
ég þarf á þessu að halda. Þetta
er líka frábrugðið íslensku
messuhaldi því þarna syngja
allir saman og sérstaklega
uppi í fjöllunum þá verða
messurnar oft svolítið eins og
gospel messur.“
M: „Á aðfangadagskvöld
var alltaf farið klukkan tólf á
miðnætti og þar var alltaf full
kirkjan af fólki og það var
meðal annars sungin jólalög
og kirkjan nötraði. Ég man
líka þegar við pabbi héldum
heim í snjónum eftir messuna,
þetta var alveg yndislegt.“
E: „Alveg ótrúleg stemmn-
ing.“
Elzbieta Anna Kowalczyk.Maria Jolanta Kowalczyk.
„Íslendingar hafa tekið mjög vel á móti
okkur. Ég hef að sjálfsögðu heyrt einhverja
Pólverja tala um að þeir hafi mætt
neikvæðni. Ég segi það með hönd á hjarta
að þetta hefur ekki verið raunin hjá okkur.“
„Fólki finnst voða spennandi að við séum á Íslandi í dag. Ísland
er mjög framandi í augum þeirra sem eru heima og allir vilja
óðir og uppvægir koma í heimsókn. Hversu margir í litla sveita-
þorpinu okkar að meðtöldum okkur sjálfum hefði trúað að þang-
að myndu koma í heimsókn árið 2006 hundrað Íslendingar.“
44.PM5 5.4.2017, 13:0312