Vinnan - 01.08.1948, Blaðsíða 15

GUÐRÚN GUÐVARÐARDÓTTIR :
Stöndum vörð um verkalýðssamtökin
Ræða flutt á útifundi verkalýðsfélaganna á Akureyri 1. maí 1948
Barátta verkalýðsins og launastéttanna fyrir tilveru
sinni, er baráttan um atvinnu og kaupgjald. Þegar at-
vinnan er lítil, er þessi barátta oft ákaflega hörð og
erfið, því óttinn við yfirvofandi atvinnuleysi lamar
baráttukjark alþýðunar öllu öðru fremur.
Meðan verkalýðssamtökin voru veik og lítilsmegnug
notuðu atvinnurekendur líka þennan ótta fólksins við
atvinnuleysi, til að halda kaupinu niðri, án tillits til
þess hvort mögulegt væri að lifa af því eða ekki.
Barátta verkalýðssamtakanna er því háð gegn at-
vinnuleysi og fyrir atvinnu handa öllum, sem vilja
vinna, og fyrir kaupgjaldi, sem geri vinnandi fólki fært,
að lifa mannsæmandi lífi af vinnu sinni. Sigurmögu-
leikar alþýðunnar í þessari baráttu byggjast fyrst og
fremst á styrkleika samtakanna á hverjum tíma, en
styrkleikur þeirra er fólginn í einingu þeirra og sam-
heldi. Islenzk verkalýðshreyfing er ennþá ung að árum
miðað við verkalýðssamtök margra annara landa. En þó
saga samtakanna sé ekki löng orðin enn á mælikvarða
hins stóra heims er sú saga þó rík af dramatískum við-
burðum. Það er saga um sára ósigra en jafnframt um
marga glæsilega sigra. í hvert skipti, sem alþýðan hefur
beðið ósigur, hafa samtök hennar verið veik og sundr-
uð og hún sjálf vill á vegamótum. I hvert skipti, sem
hún hefur unnið stóra og þýðingarmikla sigra hafa
samtök hennar verið sterk og vel skipulögð og laus við
innbyrðis deilur.
Reynslan hefur því sýnt okkur það, að fullkomin
fagleg eining er nauðsynlegasta skilyrðið fyrir sigur-
sælli baráttu. Frjálslyndustu og framsæknustu mönnum
alþýðunnar á hverjum tíma, hefur ævinlega verið þetta
ljóst og þeir hafa kappkostað að innræta alþýðunni trú
á mátt samtakanna, á rétt fólksins til mannsæmandi
menningarlífs og síðast en ekki sízt trú á framtíðar-
möguleika íslenzku þjóðarinnar.
Alþýðan er fjölmennasta stétt þjóðfélagsins og jafn-
framt sú stétt, sem reynzt hefur þjóðhollust hvarvetna í
heiminum. í síðasta stríði var það alþýðufólk, sem
skipaði öndvegissess í frelsishreyfingu Evrópulandanna,
og óteljandi eru þær hetjudáðir, sem þetta hungraða,
klæðlitla og illa vopnaða fólk drýgði í viðureigninni
við vélknúinn her þýzku nazistanna.
Það er í alla staði eðlilegt að yfirráðastétt þjóðfé-
lagsins sæi sér hag í því að alþýðan væri sem allra fá-
fróðust og fátækust, svo henni kæmi ekki til hugar að
neitt væri bogið við það þjóðskipulag, þar sem tiltölu-
lega fámennur hópur eignamanna safnar auði, en allur
fjöldinn hefur aðeins til hnífs og skeiðar. Brautryðj-
endur verkalýðshreyfingarinnar gerðu sér það strax
Ijóst, að einu möguleikar alþýðunnar til batnandi lífs
lágu í því, að allir vinnandi menn og konur mynduðu
með sér samtök og legðu alla krafta sína fram í barátt-
unni fyrir sameiginlegum hagsmunum. Andstæðingar
verkalýðshreyfingarinnar sáu hana vaxa og þróast fyrir
fórnfúst frístundastarf beztu manna hennar og kvenna,
og skildu að við svo búið mátti ekki standa. En þeir
ráku sig tiltölulega fljótt á þá staðreynd, að beinar árás-
ir á samtökin í gerfi kauplækkunarherferða og atvinnu-
kúgunar gerðu lítið annað að verkum en að þjappa fólk-
inu fastar saman um sameiginlegan málstað og styrkja
þannig samtökin. Þeir gripu því til þess ráðs, sem bezt
hafði gefizt erlendis, að reyna að eyðileggja samtökin
innan frá. Með aðstoð flugumanna innan samtakanna,
tóku þeir að blása að kolum sundrungar og klofnings
og reyndu að nota sér til hins ýtrasta sundurleitar skoð-
anir manna á stjórnmálum.
Sökum andvaraleysis og reynsluleysis alþýðunnar í
verkalýðsmálum, tókst að kljúfa verkalýðsfélögin á
nokkrum stöðum, til ómetanlegs tjóns fyrir allan verka-
lýð landsins. Þessi sundrung og klofningur varð um
árabil hemill á allri hagsmunabaráttu í landinu og olli
beinlínis mörgum af stærstu ósigrunum. Verkafólki hér
á Akureyri mætti vera þetta niðurlægingartímabil sér-
staklega minnistætt, því verkamannafélagið hér var
meðal þeirra sem lengst voru klofin.
Á síðustu árunum fyrir styrjöldina urðu þær raddir
stöðugt háværari sem kröfðust þess, að eitthvað raun-
hæft yrði gert, til að aflétta þessu ófremdarástandi, og
margir einstaklingar og heil félög lögðu á sig mikið og
óeigingjarnt starf í þágu sameiningarmálanna.
VINNAN
155